Vajinismus

Vajinismus Nedir?

Kadın cinsel işlev bozukluklarından birisi olan Vajinismus, aynı zamanda dünya genelinde kadınlarda en çok görülen sorunlardan birisi olmaktadır. Kadınların bu hastalığın sadece kendilerinde bulunduğuna dair inançları ve bu konu hakkında konuşmaktan çekinmelerine rağmen Vajinismus kolaylıkla tedavi edilebilen hastalıklardan birisi olmaktadır. Kadınların yaşamış oldukları bu çekingenlik tedavinin ertelenmesine ve daha ciddi problemlerin ortaya çıkmasına ve çiftler arasında problemlerin yaşanmasına neden olmaktadır.

Vajinanın yapısı kaslardan oluşmaktadır. Bu kaslar kadınların idrarlarını yapmasını sağlamanın yanı sıra doğum yapmalarını da sağlamaktadır. Cinsel birliktelik sırasında ise vajinada bulunan kaslar genişler ve penisin vajinaya kolay bir şekilde girmesini sağlar. Bu sayede cinsel birliktelik gerçekleşir. Ancak kadınlardaki bazı psikolojik ve fizyolojik sebeplerden dolayı cinsel birliktelik sırasında gevşemesi gereken kaslar bu görevini yerine getiremezler. İstemsiz bir şekilde kasılan vajina kasları sebebiyle kadınlar cinsel ilişki sırasında ağrı ve acı hisseder. Bazı vakalarda ise cinsel birleşme mümkün olmaz. Bu duruma Vajinismus adı verilir.

Vajinismus Belirtileri

• Vajinal penetrasyon sırasında rahatsızlık ya da ağrı
• Vajinal kas spazmı ya da ağrı sebebi ile cinsel ilişkiye girememek
• Ağrılı cinsel ilişki
• Tampon ya da fitil kullanımı sırasında ağrı ya da korku
• Jinekolojik muayene öncesi stres yaşamak

Söz konusu Vajinismus olduğunda belirtiler hastalara göre değişiklik göstermektedir. Ancak vajinismusun en belirgin belirtisi vajinal kasların istemsiz bir şekilde kasılmasıdır. Bu kasılmaları kadınlar istedikleri şekilde yönetemezler veya durduramazlar. Kasların kasılmasının şiddeti hastalar arasında farklılık göstermekle birlikte genellikle cinsel birlikteliğin imkansız hale gelmesine neden olurlar.

Vajinismus problemi yaşayan kadınlar sadece cinsel birliktelikte değil aynı zamanda fitil ya da tampon kullanımı sırasında da bazı problemler yaşarlar. Bu problemlerin başında da hissettikleri korku gelmektedir.

Bazı hastalarda vajinal kasların kasılması penisin vajina kanalına girmesine engel olacak kadar sıkı bir şekilde gerçekleşmez. Bu durumu yaşayan kadınlar cinsel birliktelik yaşasalar bile cinsel ilişki sırasında ağrı ve acı yaşarlar. Bu duruma da Disparoni adı verilmektedir. Ayrıca vajinal kaslarda yaşanan kasılmalar kadınların vajinalarında yanma ve aşırı ağrı hissetmelerine de neden olabilir.

Vajinismusu bulunan kadınlar cinsel birliktelik ve jinekolojik muayene öncesinde stres yaşarlar. Vücudun girdiği bu stres kendisini aşırı terleme ve titreme nöbetleri gibi belirtiler ile belli eder. Yukarıda belirtilen belirtilerin bir veya birkaçının görülmesi durumunda vajinusmustan şüphelenilmesi gerekir.

Vajinismus Nedenleri

Vajinismusun sebeplerine bakıldığında tek bir neden olmadığı göze çarpmaktadır. Kadınların yaşadıkları psikolojik olaylar ve durumlar neden olabileceği gibi fizyolojik sebepler dolayısıyla da vajinismus ortaya çıkabilmektedir. Bazı hastalarda ise hem fiziksel hem de psikolojik sebepler bir arada bulunabilir.

Vajinismusun Duygusal Sebepleri

Vajinusmusa en çok sebep olan psikolojik sebepler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Aşırı heyecan
• Kaygı bozuklukları
• Depresyon
• Hastanın anne ve babasının cinsel birlikteliğine şahit olması
• İlk ilişkiye partner tarafından zorlanılması
• İlk gece ya da kızlık zarı hakkında bilinen yanlış bilgiler
• Partnerinden çekinmek
• Cinsel performanstan endişe duymak
• Özgüven problemleri
• Jinekolojik muayene ya da vajinal müdahaleler sebebiyle yaşanan travmalar
• Hamile kalma korkusu
• Kürtaj
• Travmatik düşüş
• Stres

Vajinismusun Fiziksel Sebepleri

Vajinismusun genellikle psikolojik sebeplerle ortaya çıktığı düşünülse de vajinismusa neden olan fiziksel etmenler de bulunmaktadır. Bu fiziksel etkenlerin içerisinde ise şunlar yer alır.

• Liken skleroz, sedef ve egzama gibi deri hastalıkları
• Vajinanın kısa olması
• Vajinanın içerisinde perde olması
• Endometriozis
• İlaçların yan etkileri
• Yetersiz ön sevişme
• Pelvis ameliyatı
• Menopoz
• Doğum sırasında oluşan vajinal yırtıklar
• Kanser
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Vajinal kuruluk

Vajinismus Çeşitleri

Vajinismus kadınlarda doğuştan görülen hastalıklardan birisi olmamaktadır. Hayatlarının farklı dönemlerinde farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bu sebeple de Vajinismus çeşitleri sorunun cinsel hayatın hangi döneminde oluştuğuna göre değişkenlik göstermektedir.

Birincil Vajinismus (Primer)

Primer Vajinismus olarak adlandırılan Vajinismus çeşidi kadınların ilk cinsel birlikteliklerinde ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında kadınların ilk jinekolojik muayeneleri esnasında da ortaya çıkması mümkün olmaktadır.

İkincil Vajinismus (Sekonder)

Sekonder Vajinismus ise ilk cinsel birliktelikten yıllar sonra dahi ortaya çıkabilen Vajinismus türü olmaktadır. Özellikle yaşanan travmatik olaylardan sonra görülen Sekonder Vajinismus kadınlardaki fiziksel değişiklikler sebebiyle de oluşmaktadır. Sekonder vajinismusun ortaya çıkmasındaki diğer nedenler içerisinde ise cinsel ve çiftler arasındaki uyum problemleri olmaktadır.

Vajinismus Tanı Yöntemleri

Vajinismusun tanı alabilmesi için öncelikle kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmesi gerekmektedir. Uzmanın gerekli görmesi durumunda ise cinsel terapi alanında uzman psikologlardan ya da cerrahi uzmanlarından yardım alınabilir.

Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı öncelikle hastaların tıbbi öyküsünü alır. Daha sonrasında pelvik muayene yapar. Pelvik muayene esnasında hastaların problemi ilk olarak ne zaman fark ettikleri ile ilgili detaylar da alınır. Olayın yaşanmasında etkili olan durumun belirlenebilmesi vajinismusun nedeninin fiziksel mi yoksa psikolojik mi olduğunun belirlenmesinde etkili olmaktadır. Bunların yanında uzman hekim vajinismusa neden olabilecek hastalıkların varlığını anlayabilmek için çeşitli kan testleri isteyebilir.

Vajinismus tanısının konulabilmesi için uygulanan muayenede kadınların gergin olmaları son derece yaygın bir durum olmaktadır. Bu sebeple de doktorunuz sizleri rahat ettirmek için elinden gelen tüm çabayı gösterecektir. Hastalar da muayene sırasında kendilerini daha rahat hissetmek için çeşitli pozisyonlar deneyebilir ya da doktorundan daha ayrıntılı bilgiler alabilir.

Vajinismus Tedavi Yöntemleri

Vajinismus sanılanın aksine tedavi edilebilen kadın hastalıklarından birisidir. Çünkü Vajinismus hastaları her ne kadar cinsel birlikten kaçınsalar ya da cinsel birliktelik sırasında ağrı hissetseler de cinsel isteklerinde herhangi bir azalma olmaz. Çünkü kadınlar cinsel yaklaşımlardan ve uyarılmalardan zevk alabilir ve orgazm olabilir. Ancak vajinismusun tedavi edilmemesi durumunda zaman içerisinde kadınların cinsel isteklerinde de azalma görülür. Yaşanılan bu durumlarda kadınları etkilediği kadar partnerlerini de etkilemekledir. Bu sebeple de Vajinismus her ne kadar kadın cinsel işlev bozukluklarından birisi olarak literatürde yer alsa da problemin çözülmesi için çiftlerin birlikte hareket etmesi gerekir.

Toplumumuzdaki tabular sebebiyle çiftler uzmana başvurma aşamasında geç kalabilir ya da bu sorunu kendi aralarında çözmeye çalışabilirler. Problemi göz ardı etmek de problemin daha fazla büyümesinde rol oynar. Bazı çiftlerde ise kadınların cinsel ilişkiye zorlanması daha büyük travmaların yaşanmasına ve problemin çok daha kötü bir duruma gelmesine neden olabilir. Yaşanılan tüm bu olumsuzluklar ise kadınların cinsel hayatlarının ciddi bir şekilde etkilenmesine neden olmasının yanında erken boşalma ya da cinsel isteksizlik gibi problemlerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Bu sebeplerden dolayı da Vajinismus çiftlerin kendi arasında çözebilecekleri bir problem olmamaktadır. Vajinismusun alanında uzman bir hekim tarafından oluşturulan tedavi programı ile sistemli bir şekilde çözülmesi gerekmektedir. Tedavinin ilk adımını ise hastalığın kabullenilmesi ve çiftin birlikte hareket etmesi oluşturmaktadır.

Uzman hekim tarafından yapılan değerlendirmelerden sonra oluşturulan tedavi planları hastalığın nedenleri ile doğrudan bağlantılı olmaktadır. Bunun yanında vajinismusun nedenleri çok yönlü olabileceği için tedavi aşamasından birden fazla disiplinin bir arada çalışması gerekebilir.

Vajinismus tedavisinin temelini ise vajinal kasların istemsiz bir şekilde kasılmasının önlenmesi oluşturmaktadır. Bunun yanında kasılma sebebiyle oluşan ağrı ve acıların azaltılması da gerekmektedir. Son olarak Vajinismus olan hastalarda görülen korkunun da ortadan kaldırılması da tedavinin ana parçalarından birisi olmaktadır.

Cinsel Terapi

Vajinismus tedavisinde en etkili yöntem cinsel terapi olmaktadır. Başarı oranının yüksek olmasının yanı sıra kısa süre içerisinde olumlu sonuçların alınması da Vajinismus tedavisinin en önemli adımı olmasını sağlamaktadır. Cinsel terapi seanslarının ne kadar süreceği ise hastalığın şiddetine ve hastaların tepkilerine göre değişiklik göstermektedir. Eğer hastalar terapileri ihmal etmezler ise cinsel terapinin başarı oranı %100’e yakın olmaktadır.

Cinsel terapi seansları hem hastalar ile baş başa hem de partnerleri ile yapılabilmektedir. Cinsel terapide farklı metotlar uygulanmaktadır. Bunların içerisinde uygulanan en etkili yöntem ise progresif duyarsızlaştırma olmaktadır. Bu terapilerde hastaların kendilerini ve bedenlerini tanımaları sağlanmaktadır. Daha sonrasında da hastalar adım adım cinsel birlikteliğe hazırlanırlar.

Egzersizler

Vajinismus tedavisinde bazı hastalarda cinsel terapi tek başına yeterli olmamaktadır. Bu hastalarda tedavi planının içerisinde başka tedavi seçenekleri de eklenmektedir. Bu tedavi seçeneklerinden birisi de egzersizler olmaktadır. Egzersizler sayesinde alınan sonuçlar çok daha etkili ve kalıcı olmaktadır. Vajinismus için önerilen egzersizlerin içerisinde genellikle Kegel egzersizleri, gevşeme çalışmaları ve solunum egzersizleri yer almaktadır. Bu sayede kasların gevşemesi sağlanarak hastaların ağrı ya da acı olmadan cinsel birliktelik yaşamalarının yolu açılmaktadır.

Darbeli Radyo Frekans (PRF)

Vajinismus tedavisinde kullanılan ve diğer tedavi seçeneklerine göre nispeten daha yeni bir tedavi yöntemi olan PRF özellikle sinir ağrısı için uygulanan bir tedavi yöntemi olmaktadır. Darbeli Radyo Frekansı üzerinde yapılan sınırlı araştırma ile vajinismusun tedavisinde olumlu sonuçlar gözlemlenmiştir.

Botoks Uygulaması

Günümüzde botoks uygulamaları farklı hastalıkların tedavi için kullanılmaktadır. Bu hastalıkların içerisinde Vajinismus da yer almaktadır. Vajinismus tedavisinde yapılan botoks uygulamasında hastaların genel anestezi altında olmaları gerekmektedir. Botoksun vajinal kasları felç etmesi sayesinde kasların istemsiz bir şekilde kasılmasının önüne geçilebilmektedir.

Vajinismustan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Vajinismus kadınların hayatlarının herhangi bir döneminde karşılaşılabilecekleri sağlık problemlerinden birisi olmaktadır. Bu sebeple de vajinismusa karşı önlem almak gerekir. 

• Kendinize zaman ayırarak günlük hayatınızdaki stresin azalmasını sağlayabilirsiniz. Kendinize ayıracağınız bu zamanlar içerisinde özgüveninizin ve ruh halinizin yükselmesini sağlayabilirsiniz.
• Fiziksel olarak sürekli olarak aktif olmalısınız. Düzenli olarak egzersiz ya da yoga yapmak stresinizi azaltmasının yanı sıra kaslarınızın gevşemesini de sağlayacaktır. 
• Sigara kullanmayın. Çünkü sigara kan akışının bozulmasına ve kasılmaların yaşanmasına neden olur.
• Alkol tüketmeyin. Çünkü alkol kadınlarda cinsel isteğin azalmasına neden olmaktadır. Ayrıca cinsel tepkilerin azalmasında da etkilidir.

Vajinismus ve cinsellik

Vajinismus görülen kişilerin partnerlerinin bu durumla baş etme şekli ilişkiyi önemli ölçüde etkilemektedir. Hastaların partnerleri tarafından cinsel ilişkiye zorlanmaları, iletişim kurulmaması, cinsel ilişkinin gerçekleşmemesi sebebi ile partnerin cezalandırılması ya da şiddet kullanılması gibi durumlar ilişkinin olumsuz bir şekilde etkilenmesine neden olabileceği gibi hastanın da olumsuz olarak etkilenmesine ve durumun daha ciddi bir hal almasına neden olabilmektedir. 

Çiftler arasındaki cinsel ilişki sorunlarının diğer bireyin izni olmadan çevre ya da geniş aile ile paylaşılması da sürecin daha karmaşık bir hal almasına neden olabilmektedir. Diğer bir yandan çevrenin destekleyici bir tutum sergilemesi sayesinde hasta rahatlayabilir ve tedaviye daha kısa süre içerisinde cevap verebilir. 

Vajinismus tanısı alan kişilerin cinsel ilişkiye giremeyeceğine dair yaygın bir yanılgı bulunmaktadır. Bunun nedeni ise cinsel ilişkinin sadece penisin vajina içine girmesi ile oluştuğunun kabul görmesidir. Bu cinsiyetçi yaklaşımın aksine partnerler birçok farklı yaklaşım ile uyarılabilir ve yakınlık sağlanarak cinsel hazza ulaşılabilir. 

Vajinismus gebeliğin gerçekleşmesine de engel değildir. Nispeten kısa sürede tedavi ile çözüme ulaşan bir fonksiyon bozukluğudur. Bu sebeple de tedavi sonrasında gebelik kolaylıkla gerçekleşebilir. 

Vajinismus ve psikoloji

Vajinismus her yaştan kadının başına gelebilecek durumlardan birisidir. Düşünülenin aksine toplumda son derece sık bir şekilde görülmektedir. Kadınların önemli bir kısmı ise bu durumu itiraf etmekten utanır. Ancak kolaylıkla tedavi edilebilen Vajinismus stresin bedene yansımasının sonuçlarından birisidir. Diğer bir yanda psikosomatik bir hastalık olan vajinismusun ruh sağlığı üzerindeki etkileri ise şunlar olmaktadır.

Düşük özgüven

Kişilerin kendilerini ya da partnerlerini tatmin edememeleri sebebi ile özgüvenleri zedelenebilir. Bu sebeple de bu kişilerin kendilerini daha az kadın gibi hissetmeleri sık görülen bir durumdur. Bu aynı zamanda kendileri arzu edilebilir bulmamalarına da neden olmaktadır.

Aile yaşamının etkilenmesi

Partnerlerin bu durumu bilmemesi ve cinsel ilişki konusunda reddedilmeleri hüsrana uğramalarına neden olabilmektedir. Bu durum da hastaların aile hayatlarının ciddi bir şekilde etkilenmesine neden olmaktadır.

Depresyon

Hastaların kendilerini depresyonda hissetmeleri de beklenen bir diğer durumdur. Genellikle anlaşılmadıklarını hissetmeleri sebebi ile bu duyguyu yaşarlar. Bunun yanında kendilerini acıya rağmen cinsel ilişkiye girmeye zorlamaları da travma yaşamalarına neden olmaktadır.

Vajinismus ile Disparoni Farkları 

Cinsel ilişki sırasında yaşanılan ağrı, acı, yanma ve batma durumlarına Disparoni denmektedir. Disparoninin psikolojik nedenlerinin yanı sıra kuruluk, kitle, enfeksiyon ve miyom gibi fiziksel problemler de neden olabilmektedir. Hem Disparoninin hem de vajinismusun cinsel ilişki sırasında ağrıya sebep olması sebebiyle sıklıkla birbirine karıştırmaktadır. Ancak Disparoni cinsel ilişki sırasında yaşanılan tüm ağrıları ifade etmek için kullanılmaktadır. Bu sebeple de Disparoninin sebepleri içerisinde Vajinismus da bulunabilir. Disparoni ile Vajinismus arasındaki temel fark ise; vajinismusta vajinal kaslar istemsizce çok fazla çalışır ve penisin vajinaya girmesine en gel olarak ağrının yaşanmasına neden olur. Ancak disparonide kasların kasılması vajinanın daralmasına neden olduğu için ağrı ortaya çıkar.