Anoreksiya

Anoreksiya Nedir?

Kilo almaktan korkmaya bağlı olarak oluşan bir yeme bozukluğu olan anoreksiya, ciddi sonuçlara neden olabilen bir rahatsızlıktır. Bilimsel adı anoreksiya nervoza olan rahatsızlıkta hastalar, açlık hissetseler de yememeyi hedeflerler. Genelde psikolojik kökenli olduğu düşünülen anoreksiya, her cinsiyet ve yaş grubunda görülebilir. Kilosunu daima fazla bulan ve bu nedenle zayıflamak için ağır diyetler uygulayan kişilerde karşılaşılan anoreksiya, çoğu kez hayatı tehdit edecek boyutlara ulaşabilir. Nüfusun %10’luk kısmını oluşturan anoreksiya hastaları, kilo almaktan çok korktukları için ya çok az ya da hiç yemek yemezler.

Anoreksiya Belirtileri

Anoreksiya belirtileri çoğu kez oldukça spesifik olabilir. Hasta yakınları tarafından da gözlemlenebilen belirtiler, hastanın günlük hayatını da zorlaştırır. En sık rastlanan semptomlar ise şunlardır:

• Aşırı kilo kaybetme
• Zayıflık 
• Geçmeyen yorgunluk hissi
• Tansiyon düşüklüğü
• Kadınlarda adet düzensizliği
• Sağlıksız görünen saç ve cilt
• Çabuk kırılan tırnaklar
• Kan değerlerinin düşük olması
• Baş dönmesi
• Sinirlilik
• İnatçı karın ağrısı
• Uyku düzensizliği
• Sıkı diyetleri takip etme
• Depresyona yatkınlık
• Anti-sosyal davranışlar
• Cinsel isteksizlik

Anoreksiya Nedenleri

Anoreksiya, genellikle genç ve erken yetişkinlik dönemindeki kadınlarda görülüyor. Genetik faktörler, kişisel tercihler ve bazı hormonal bozuklukların anoreksiyaya neden olabileceği biliniyor. Ancak en büyük etkenin çevresel faktörler olduğunu söylemek mümkün. Özellikle genç kadınlara dayatılan güzellik normları arasında bulunan zayıflık, takıntıya yatkın kişilerde anoreksiyaya neden olabiliyor. Bu nedenle psikolojik bir kökeni de bulunan anoreksiya nedenleri arasında, çocukluk döneminde yaşanan travmalar ve cinsel taciz vakaları da bulunmaktadır.

Anoreksiya Tanısı

Belirtilerin görülmesinin ardından uzman bir hekim tarafından fiziksel muayene olma, tanı konması açısından önemlidir. Çeşitli standartlara sahip olan vücut kitle indeksi sonucunun ardından hastanın kalp ritmine ve tansiyonuna bakılır. Saç, tırnak ve cilt kontrolünün yanı sıra vücut sıcaklığı da önemli bir kriter olmaktadır.

Hastaya tam kan sayımı yapılarak, tüm kan değerleri bir arada ele alınır. Ayrıca uzman bir psikiyatrist tarafından da hastanın hikayesinin dinlenmesi önemlidir. Çeşitli testler ile hastanın zihinsel sağlığı da gözlemlenebilir. Uzman doktorlar tarafından analiz edilen sonuçlara göre hastaya anoreksiya tanısı konur.

Anoreksiya Tedavisi

Anoreksiya tedavisinde ilk adım hastanın sağlık durumunu hızla kontrol altına alabilmek için sağlıklı bir diyet programı oluşturmaktır. Böylece hastanın ideal kilosuna ulaşması ve yaşadığı fiziksel etkilerin sona ermesi amaçlanır. Hastanın durumu ve kan değerleri gibi kriterler göz önüne alınarak, vücudunun ihtiyaç duyduğu kalori miktarı belirlenir.

Bir diğer önemli tedavi yöntemi ise psikoterapilerdir. Etkili bir biçimde yürütülen psikoterapi seansları, başarılı sonuçlara ulaşmayı sağlar. Hastanın, anoreksiya hikayesinin altında yatan durum analiz edilerek, gerekli psikiyatrik desteğin verilmesi amaçlanır. Uzun süren psikoterapilere çoğu kez hastanın yanı sıra hasta yakınları da dahil edilebilir. Bu sayede hastanın durumuna farklı açılardan bakma şansı yakalanır. Ancak ilerlemiş vakalarda, psikoterapinin yanı sıra gerek görülmesi halinde antidepresan ilaç desteği de sunulur. Böylece hastanın psikolojik olarak toparlanabilmesi hız kazanır.

Anoreksiya Hastalarında Beslenme

Beslenme konusunda takıntı geliştiren anoreksiya hastaları, zararlı diyet programlarını uygularlar. Vücutlarına sınırlı miktarda gıda almak için uğraşırlar ve bu nedenle çoğu kez tükettikleri besinlere ekstra dikkat ederler. Ayrıca birtakım hijyen kuralları da geliştirebilirler. Bu kurallar nedeniyle pek çok kez yemek yemeyi ertelerler.

Yemek tüketmemek için kimi zaman gıdalara farklı anlamlar yüklerler ve kendilerini buna inandırabilirler. Durumlarının fark edilmesini istemedikleri için genellikle yalnız başlarına yemek yerler. Öğünleri düzenli değildir ve saat aralıkları uzundur.

Anoreksiya İle Bulimia Arasındaki Fark

Her ikisi de yeme bozukluğu olan anoreksiya ve bulimia, belli özellikleri ile birbirlerinden ayrılırlar. Anoreksiya hastaları, kilo almamak için gıda tüketimini azaltırlarken, bulimia hastaları gıda tüketimini sınırlamazlar. Aksine çoğu kez bulimia hastaları aşırı yemek tüketirler ve belli gıdalara karşı obsesyon geliştirebilirler.

Normalden fazla ve bazen boğulurcasına yemek tüketmeye meyilli olan bulimia hastaları, kilo alma korkusu nedeniyle yediklerini kısa sürede kusarlar. Kendilerini kusmaya zorlayan bulimia hastalarının kiloları ise anoreksiya hastalarının tersine, genellikle normal değerler içindedir.