Bademcik İltihabı (Tonsilit)

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Nedir?

Tonsilit, boğazın arka kısmında olan iki küçük lenf dokusunun yani bademciklerin iltihaplanmasıdır. Vücuttaki bağışıklık sisteminin çalışmasında bademciklerin de önemli bir rolü vardır. Boğazdan giren zararlı bakterilerin ya da virüslerin ilk karşılaştığı savunma hattı bademciklerdir. 

Tonsilit genellikle bademciklerin enfekte olduğunu ve iltihaplandığını göstermektedir. Belirti olarak çoğunlukla boğaz ağrısı, yutmada güçlük, ateş, halsizlik ya da bademciklerin şişmesi görülür. Virüs ya da bakterilerden kaynaklı olabilmektedir, çok sık tekrarlayan durumlarda bademciklerin alınması gerekebilmektedir. 

Çocuklarda Bademcik İltihabı (Tonsilit)

Çocuklarda bademcik iltihabı çok sık karşılaşılan bir durumdur ve bazı durumlarda çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

Çocuklardaki tonsilit özellikle 5-15 yaş aralığında sıklıkla görülebilmektedir. Çocuklarda bademcik iltihabı, okuldaki kişi fazlalığı ve yakın temastan dolayı farklı virüs ve bakterilere maruz kalma ile meydana gelebilir. 

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Nedenleri

Bademcik iltihabının birçok farklı sebebi olabilmektedir. Bunlardan bazıları şu şekildedir;

• Virüsler
• Bakteriler
• Alerjik problemler
• Bağışıklık sistemindeki zayıflamalar
• Sinüzit
• Sigara kullanımı
• Mantar
• Kulak enfeksiyonları
• Solunum sistemindeki tıkanmalara bağlı olarak ağız solunumu yapılması
• Bağışıklık baskılayıcı ilaçların kullanılması
• Stres
• Zararlı besin tüketimi
• Yorgunluk
• Genetik yatkınlık

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Belirtileri

• Boğaz ağrısı, bademcik iltihabında en sık karşılaşılan belirti, boğaz ağrısıdır. Boğazda yanma ve batma gibi belirtiler görülebilmektedir.
• Ağız kokusu, virüs ve bakteri kaynaklı olan tonsilitte bakteriler bademciklere yerleşerek kişinin nefesinin kötü kokmasına yol açmaktadır. 
• Öksürük
• Bademciklerin kızarması ve şişmesi
• Yutmada zorluk
• Ses kısıklığı
• Ateş
• Halsizlik
• Horlama
• Baş ağrısı
• Titreme ve üşüme
• Kulak ağrısı
• İştahsızlık
• Burun tıkanıklığı ya da akıntısı
• Kulakta basınç hissi

Bademcik İltihabının (Tonsilit) Tedavi Yöntemleri

• Tonsilit tedavisinde, bademciklerin enfeksiyonunun ortadan kaldırılması amaçlanmaktadır. Kişiye uygun olarak enfeksiyonu ortadan kaldıracak olan antibiyotik uygulanır. 
  
  
• Boğazdaki ağrının ve yanmanın azaltılması için gargara verilir.
  
  
• Bol sıvı tüketimi ve beslenme düzeni ile bağışıklık sistemi güçlendirilmelidir.
  
  
• Ağrı ve ateş için uygun olan ilaçlar kullanılır.
  
  
• Tonsilitin tedavisinde en önemli maddelerden birisi dinlenmedir. Vücudu dinlendirerek enfeksiyonun daha çabuk atlatılması sağlanır.
  
  
• Sürekli tekrar eden tonsilit durumlarında kişinin bademcikleri cerrahi olarak çıkarılmaktadır.
  
  
• Boğaz spreyi olarak steroid verilerek bademciklerdeki şişliğin inmesi sağlanır.
  
  
• Boğazın nemli kalmasını sağlamak için ılık içecekler ve pastiller tüketilmelidir. 

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Ameliyatı 

Sürekli tekrar eden bademcik iltihabı yaşayan kişilerde yaşam kalitesi oldukça düşmektedir. Bundan dolayı son seçenek olarak bademciklerin alınması gerekebilir. Özellikle çocuklarda yıl içerisinde çok fazla tonsilit görülüyorsa ameliyat önerilir.  

Bademcik iltihabı ameliyatının yöntemleri

Bademcik ameliyatının birçok farklı tekniği bulunmaktadır. Ameliyat sırasında genel anestezi kullanılmaktadır. 

• Buharlaştırma yöntemi ile yapılan teknikte, bademciklerin tamamı ya da bir kısmı plazma yöntemiyle buharlaştırılır.
• Soğuk bıçak yönteminde, bademcikler neşter yardımıyla çıkarılır ve kesi yapılan yere dikiş atılır.
• Harmonik bıçak yönteminde, ultrasonik titreşimler ile bademcikler çıkarılmaktadır. Harmonik bıçak ile yapılan ameliyatlarda ultrasonik enerji ile kesme ve yarayı kapatma işlemi yapılmaktadır. 
• Elektrokoter yönteminde, bademcikleri çıkarmak ve yarayı kapatmak için ısı enerjisinden faydalanılır. 
• Lazer yönteminde ise bademciğin çıkarılması için lazer teknolojisi kullanılır. 

Bademcik İltihabı Ameliyatının Faydaları 

Bademcik ameliyatı olan kişilerde tekrarlayan bademcik iltihaplanmaları ortadan kalkmaktadır. Bazı hastalarda bademciklerin büyük olmasından dolayı horlama ya da solunum şikayetleri de tedavi edilmektedir. Özellikle çocuk hastalarda tekrarlayan viral hastalıklar ameliyattan sonra tekrarlanmaz. 

Bademcik İltihabı Ameliyatının Komplikasyonları 

• Ameliyattan sonra dilde ve damak bölgesinde şişme olabilir, bu da nefes almada zorluk yaratabilmektedir. 
• Bademcik iltihabı ameliyatından sonra vücut enfeksiyonlara daha açık hale gelebilmektedir. Kişinin kendisini ameliyattan sonra koruması önemlidir. 
• Ameliyat sonrasında yutak bölgesinde ağrı olabilmektedir. Genellikle birkaç gün içerisinde geçen bir ağrıdır. 
• Ameliyattan sonra bademciklerin çıkarıldığı bölgede kanama görülebilmektedir.

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Ameliyatı Sonrası Yaşam

• Tonsilit ameliyatı sonrasında iyileşme sürecinin hızlanması için dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır. Ameliyat sonrasında istirahat çok önemlidir. 4-5 gün boyunca hastanın dinlenmesi gerekmektedir.
  
  
• Ameliyat sonrasında sıklıkla görülen boğaz bölgesindeki ağrının azalması için ağrı kesiciler kullanılmalıdır.
  
  
• Hastanın beslenmesine özen göstermesi gerekmektedir. Bademcik ameliyatı sonrasında hastanede ilk olarak genellikle dondurma verilmektedir. Bunun sebebi boğaz bölgesindeki şişliğin azaltılmasıdır.
  
  
• Ameliyat sonrasında da soğuk ve sıvı ağırlıklı yiyecekler tüketilmelidir. 
  
  
•  Hastanın ameliyat sonrasında bol bol su içmesi gereklidir. 

Bademcik İltihabı (Tonsilit) İyileşme Süreci 

Bademcik iltihabının iyileşme sürecin kişiden kişiye değişiklik göstermekle beraber en çok dikkat edilmesi gereken nokta dinlenme ve uygun tedavidir. Hastaya uygun olarak düzenlenen tedavi ile hastalığın gerilemesi sağlanmaktadır. Hastanın belirtileri genellikle 4-5 gün içerisinde gerilemektedir. 

Antibiyotik kullanımı, bol sıvı alımı, ılık içecekler tüketmek, vitamin açısından bol gıdalar yemek, gargara, boğaz spreyleri, ağrı kesici ve ateş düşürücüler iyileşme sürecinde hastalığın çabuk atlatılmasını sağlamaktadır. Sürekli tekrar eden tonsilit şikayetlerinde bademciklerin çıkarılması önerilmektedir. 

Bademcik İltihabına (Tonsilit) Ne İyi Gelir?

• İlaçlar : Doktorun uygun olarak gördüğü antibiyotik ya da ağrı kesici ateş düşürücü ilaçlar tonsilitin azalmasına yardımcı olmaktadır.
  
  
• Sıvı Tüketmek : Bol miktarda su içmek ve ılık bitki çayları tüketmek boğaz bölgesini rahatlatmaktadır.
  
  
• İstirahat : Hastanın istirahat etmesi, enfeksiyonla savaşmak için çok önemlidir. İyileşmenin hızlanması için yeterli uyku ve dinlenmenin sağlanması gereklidir. 
  
  
• Beslenme : Vitamin ve mineral açısından yüksek gıdaların tüketilmesi iyileşmeyi kolaylaştırmaktadır. 
  
  
• Sigara ve alkol tüketmek bademcik iltihabını daha çok artırmaktadır. Bu maddelerin tüketilmemesi iyileşme sürecinde önemlidir. 

Bademcik İltihabının (Tonsilit) Temizlenmesi

Bademcik iltihabının temizlenmesi için verilen antibiyotikler düzenli bir şekilde kullanılmalıdır. Buna ek olarak ılık tuzlu su ile gargara yapmak, bol su tüketmek ve pastil kullanımı da boğazı yumuşatarak iltihabın temizlenmesini hızlandırmaktadır. Takviye vitaminlerin kullanılması, sigara kullanmamak, istirahat etmek de iyileşme sürecinde fayda sağlamaktadır. 

Bademcik İltihabının Tipleri 

Bademcik iltihabının iyileşme ve tekrar etme durumlarına göre çeşitleri bulunmaktadır. Tonsilit tiplerinin belirlenmesi, tedavi süreci için önemlidir. 

Akut Bademcik İltihabı

Akut tonsilit olarak da adlandırılan akut bademcik iltihabı, vücuda giren ve bağışıklık sistemi tarafından yok edilemeyen bazı patojenlerin çoğalarak bademciklerin iltihaplanmasına neden olmasıdır. Bu sebeple de bademciklerde büyüme, kızarıklık ve iltihap birikimleri görülmektedir. Özellikle çocuklarda daha sık görülen akut bademcik iltihabı genellikle 3- 4 gün içerisinde kendiliğinden geçmektedir. Ancak bazı durumlarda 2 haftaya kadar uzayabilmektedir. 

Akut Bademcik İltihabı Belirtileri

Akut bademcik iltihabında görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Bademciklerinin şişmesi
• Boğaz ağrısı
• Ateş
• Bademciklerde kızarıklık
• Yutma zorluğu
• Yutkunma sırasında ağrı
• Kötü nefes kokusu
• Karın ağrısı
• Boyundaki lenf bezlerinin büyümesi
• Boyun ağrısı
• Boyun tutulması
• Sesin cızırtılı gelmesi
• Sesin gırtlaktan gelmesi

Şikayetlerini anlatamayan çocuklarda görülebilecek belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Alışılmadık titizlik
• Yemek yemeği reddetme
• Yutmanın zor olması sebebiyle salya akması

Subakut Bademcik İltihabı 

Subakut bademcik iltihabı, genellikle viral enfeksiyonlar sonucunda ortaya çıkmaktadır. 1 ay veya 3 ay arasında devam edebilmektedir. Viral enfeksiyonlar için uygulanan tedavi süreci uygulanmaktadır. 

Kronik Bademcik İltihabı 

Akut bademcik iltihabı gibi genellikle virüsler sebebi ile görün kronik bademcik iltihabı 2 haftadan daha uzun sürmesi durumunda bu tanıyı almaktadır. Özellikle antibiyotiklere dayanıklı olan patojenlerin neden olduğu kronik bademcik iltihapları çocukları, yaşlıları ve radyasyona maruz kalan yetişkinleri daha fazla etkilemektedir.

Kronik bademcik iltihabının tedavi edilmemesi durumunda orta kulak enfeksiyonu, peritonsiller apse ve uyku apnesi gibi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Nadir olarak görülse de romatizmal ateş, kızıl hastalığı ya da glomerülonefrit adı verilen böbrek enfeksiyonu da görülebilmektedir. 

Kronik Bademcik İltihabı Belirtileri

Kronik bademcik iltihabı olan kişilerde görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Boğaz ağrısı
• Bademciklerin büyümesi
• Yiyecek ve kalıntılarının birikebildiği bademciklerdeki ceplerden dolayı kötü nefes kokusu
• Boyundaki lenf düğümlerinin büyümesi ve hassaslaşması

Belirtiler 2 haftadan daha uzun süre boyunca devam eder. Ayrıca boğazın üst kısmında ve burnun arkasında yer alan geniz eti benzeri doku demetlerinin veya dil arkasında bulunan lingual bademciklerin de etkilenmesine neden olabilmektedir.

Tekrarlayan Bademcik İltihabı

Tekrarlayan bademcik iltihabı, kronik bademcik iltihabından farklı olarak yıl içerisinde birden fazla kez bademcik iltihabının görülmesi durumuna verilen terimdir. Eğer bir kişide bir yıl içerisinde yediden fazla, 2 yıllık süreç içerisinde beşten fazla ve 3 yıllık süreç içerisinde üçten fazla nöbet görülmesi halinde tekrarlayan bademcik iltihabından bahsedilmektedir.

Tekrarlayan bademcik iltihaplarında ilk başlarda antibiyotik tedavisine yanıt almak mümkündür. Ancak ilerleyen dönemlerde alınan yanıt yeterli olmayabilir. Çocuklarda tekrarlayan bademcik iltihabının en sık görülen sebebi beta- hemolitik bakterilerinden kaynaklanmaktadır. Strep boğaz enfeksiyonu olarak da adlandırılır. Diğer bakterilerin ise yetişkinlerde tekrarlayan bademcik iltihabına neden olma ihtimali daha yüksek olmaktadır. 

Tekrarlayan Bademcik İltihabı Belirtileri

Tekrarlayan bademcik iltihabında görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Bademciklerin iltihaplanması ve şişmesi
• Boğaz ağrısı
• Boğazda hassasiyet
• Bademciklerin üzerinde sarı ya da beyaz lekeler
• Boğazda ağrılı kabarcıklar
• Boğazda ülser
• Boyundaki lenf bezlerinin şişmesi
• Ses kısıklığı
• Ses kaybı
• Baş ağrısı

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Bulaşıcı Mı?

Bademcik iltihabı bulaşıcı bir hastalıktır. İltihaba yol açan virüs ya da bakteriler, solunum yoluyla veya temas ile sağlıklı bir insana geçebilmektedir. Özellikle okul çağındaki çocuklarda, kalabalık ve okuldaki temas halinde sıklıkla görülmektedir.