Bebeklerde Pamukçuk Nedir?
Bebeklerde pamukçuk, Candida albicans isimli bir mantar enfeksiyonun yol açtığı ağız enfeksiyonudur. Candida albicans normalde insan vücudunda bulunan bir mantar türüdür fakat bağışıklık sistemi zayıfladığında ortaya çıkabilmektedir. Bebeklerde damak, dil ve yanak içi gibi bölgelerde süt parçaları gibi beyaz lezyonlar şeklinde gözükmektedir.
Yenidoğan bebeklerde gözükse de büyüme sürecinde 12 aylık olana kadar kendini gösterebilmektedir. Prematüre olan yani erken doğan bebeklerde daha sık karşılaşılmaktadır. Bebeklerde pamukçuk olduğunda, emziren kişiler de bebekleriyle birlikte tedavi görür ve enfeksiyon kısa sürede atlatılır.
Bebeklerde Pamukçuk Tanı Kriterleri
Bebeklerde pamukçuk tanısı konulması aslında çok kolaydır çünkü ağız içinde, dilde ve yanaklarda beyaz lezyonlar görülür. Hekim muayenesinde lezyonlar incelenerek tanı konulur. Emin olunmayan durumlarda ise örnek alınarak laboratuvara gönderilir. Tedaviye geç kalındığında enfeksiyon boğaz, yemek borusu ve akciğere inebilir. İlerlemiş durumlarda boğaz kültürü alınarak tanı konulmaktadır.
Bebeklerde Pamukçuk Nedenleri
- Bebeklerde pamukçuk olmasının bağışıklık zayıflamasıyla ilgili olduğu bilinmektedir. Özellikle prematüre bebeklerde bağışıklık daha zayıftır ve bu problemle daha sık karşılaşılır.
- Anne sütü almayan bebeklerde pamukçuk görülmesi daha olasıdır çünkü anne sütü bebeğin bağışıklığını güçlendirerek pamukçuk oluşmasının önüne geçmektedir.
- Annenin hamilelik sürecinde ilaç kullanması da pamukçuğa sebep olmaktadır. Gebelik sırasında antibiyotik kullanımı olduysa doğumla birlikte bebekte pamukçuk ortaya çıkmaktadır.
- Vitamin ve mineral eksikliği olan bebeklerde pamukçuk ortaya çıkabilir. B12, demir, folik asit gibi vücuttaki önemli minerallerdeki düşüklük pamukçuğa yol açar.
- Annede ortaya çıkan bir enfeksiyon emzirme yoluyla bebeğe geçer ve pamukçuğu oluşturabilir.
- Kullanılan biberon ve emziklerin düzenli bir şekilde dezenfekte edilmemesi pamukçuğun sebeplerinden birisidir.
- Gebelikte annenin fazla şeker kullanımı ya da şeker hastası olması mantar problemini ortaya çıkarır, bu da bebekte pamukçuk oluşturur.
Bebeklerde Pamukçuk Belirtileri
- Dil, yanak içi ve boğaz kısmında beyaz lezyonların görülmesi
- Ağız içinde beyaz ve kalın bir tabaka
- Ağızda yanma, kaşıntı ve acı
- Yutkunma zorluğu
- Ağız kokusu
- Huzursuzluk
- İştahsızlık
- Sinirlilik
- Anne memesinde kaşıntı,
- Pul pul dökülme
- Ağrı ve acı var ise bebekteki enfeksiyon anneye de bulaşmıştır.
Bebeklerde Pamukçuk Tedavisi
- Bebeklerde pamukçuk tedavisi için genellikle antifungal ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar kullanıldığında enfeksiyon hafifler ve kaybolur.
- İyileşmenin hızlanması için ağız içi hijyene dikkat edilmelidir. Ağız içi su ile ıslatılmış temiz bir bez ile silinebilir. Beyaz tabaka halindeki lezyonlar temizlenerek ağız içi rahatlatılır.
- Bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirecek mineral ve vitamin takviyeleri hekimin uygun gördüğü şekilde kullanılır.
- Emzik ve biberon kullanılıyorsa düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
- Anneler göğüs pedi kullanarak meme ucunun nemli kalmamasına dikkat etmelidir.
Bebeklerde Pamukçuk Temizliği
Bebeklerde pamukçuk oluştuktan sonra ağız içerisi temizlenerek bebek rahatlatılabilir. Günlük olarak yapılan pamukçuk temizliği mantar enfeksiyonlarını uzaklaştırmaktadır. Günlük bakım yapılırken kaynatılmış ve soğutulmuş su kullanılarak bir gazlı bez yardımıyla ağız içi temizlenir.
Temizlemede en önemli adım ise doktorun verdiği damlalardır. Doktorun verdiği damlalar mantarlı bölgeye damlatılır ve düzenli kullanımla birlikte ortalama 1 haftada pamukçuk geçmektedir. Anneye verilen merhemlerle de pamukçuk tedavisi desteklenmektedir.
Bebeklerde pamukçuk olmaması için ne yapılmalı?
- Bebeklerde pamukçuk yaşanmaması için; annenin meme temizliğinin ve bebeğin kullandığı emzik ya da biberon gibi eşyaların temizliğinin iyi yapılması gerekir.
- Bebeğin kan değerleri takip edilerek vitamin ve mineral eksikliği yaşamamasına dikkat edilmelidir.
- Annenin gebelik sürecinde çok mecbur değilse ilaç, özellikle de antibiyotik kullanmaması gerekir.
