Uzm. Dr. Sedef Başgönül
Uzm. Dr. Sedef Başgönül, Maslak Acıbadem hastanesinde enfeksiyon hastalıkları branşında görev yapmaktadır.
Enfeksiyon parazit, bakteri, mantar ve virüs gibi patojenler sebebi ile görülen bir sağlık sorunudur. Akut olarak gelişebileceği gibi zaman içerisinde yayılım gösterebilirler. Hayati risk oluşturabilen enfeksiyonlara bakan tıp alanına ise enfeksiyon hastalıkları bölümü adı verilmektedir.
Enfeksiyon hastalıkları birimi belirli bir organla ilgilenmez. Bunun yerine vücudun tamamında meydana gelen enfeksiyonlar ile ilgilenir. Bu sebeple de zatürre gibi akciğerlerde meydana gelen bir hastalıkla ilgilenebileceği gibi idrar yolları enfeksiyonu ya da ensefalit gibi beyinde ortaya çıkan enfeksiyonlar ile de ilgilenmektedir.
Enfeksiyon hastalıkları birimi vücudun tüm dokularında meydana gelen ve çeşitli patojenler sebebi ile oluşan enfeksiyonların tanı ve tedavisinde yetkili olan birimdir. Enfeksiyon hastalıklarıyla ilgili olan durumlar içerisinde cinsel yolla bulaşan hastalıklar, sarılık türleri, grip ve diğer solunum yolu enfeksiyonları, diyabetik ayak enfeksiyonları, yumuşak doku enfeksiyonları ve mide bağırsak enfeksiyonları gibi çeşitli enfeksiyon hastalıkları bulunmaktadır.
Enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının ilgilenmiş olduğu hastalıklar genel olarak şu başlıklar altında gruplanmaktadır.
Patojenler kendi içerisinde bakteri, virüs, mantar ve parazit olmak üzere dörde ayrılmaktadır. Bu patojenler bir insana bu ulaşabileceği gibi hayvanlardan insanlara ya da topraktan insanlara bulaşabilmektedir. Patojenlerin bulaş yolları içerisinde kan, solunum ve vücut sıvısı gibi çeşitli yollar bulunmaktadır. Patojen kaynaklı enfeksiyonların önemli bir kısmının tedavisinde ilaç kullanılmakla birlikte bazı enfeksiyonlarda cerrahi yöntemlere başvurulmaktadır. Patojen kaynaklı olarak görülen hastalıkların karakteristik belirtileri içerisinde ishal, ateş, öksürme, kas ağrıları ve yorgunluk gibi belirtiler bulunmaktadır.
Enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının ilgilendiği bir diğer hastalık grubu ise cinsel yolla bulaşan hastalıklar olmaktadır. Bu hastalıkların içerisinde en sık karşılaşılan anları bel soğukluğu, hepatit B, AİDS ve HIV olmaktadır. Bunların dışında da birçok cinsel yolla bulaşan hastalık bulunmakla birlikte en riskli gruplar bu hastalıklara sahip olan hasta grupları olmaktadır.
Cilt ve göz renginin sarıya dönmesi ile karakterize olan hepatit türleri de enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının sorumluluk alanları içerisinde yer almaktadır. Sarılık türleri birçok farklı hastalığın komplikasyonu olarak ortaya çıkar. Hastalığın teşhisinde bilirubin oranının ölçülmesi genellikle yeterli olmaktadır. Tedavisinde de bilirubin oranını düşürmeye yönelik yöntemler uygulanmaktadır.
Bu hastalık grubunda patojenler hayvanlardan insanlara bulaşmaktadır. Hastalığa sahip olan hayvan ürünlerinin tüketilmesi ile bulaşabilen bu hastalık grubu aynı zamanda hasta hayvanlar ile temas ile de bulaşabilmektedir. Hastalıkların karakteristik belirtileri arasında iştahsızlık, vücut ağrıları, ateş ve uzun süreler de kilo kaybıdır. Tedavisinde genellikle antibiyotik kullanılır.
Normal şartlarda idrar yollarında bakteri bulunmaz bu sebeple de eğer idrar ya da idrar yollarında bakteriyle karşılaşılırsa idrar yolu enfeksiyonu söz konusu olur. İdrar yolu enfeksiyonlarının temel nedeni vücut dışında bulunan bakterilerin idrar yollarına ulaşarak enfeksiyona yol açmasıdır. İdrar yolları enfeksiyonu idrar yollarında görülebileceği gibi böbreklerde üretra ve mesanede de görülebilir. İdrar yolları enfeksiyonlarının karakteristik belirtileri içerisinde boşaltım sırasında yanma, sık idrara çıkma, ateş ve yorgunluk bulunmaktadır. Erken dönemdeki idrar yolları enfeksiyonlarının tedavisinde antibiyotikler kullanılır.
İshalden bahsedebilmek için kişilerin gün içerisinde 3’ten fazla ve sıvı bir şekilde dışkılaması gerekmektedir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde ise belirli bir sayı bulunmamakla birlikte normalden fazla dışkılamaları durumunda ishalden söz edilebilmektedir. İshalin bulaş yolları içerisinde dışkıya el ya da ağız ile temas bulunmaktadır. Bu sebeple de özellikle içme sularındaki patojenler sıklıkla ishale neden olmaktadır. İshalin yanı sıra hastalarda baş dönmesi, kusma ya da baş ağrısı gibi belirtiler de görülebilmektedir. Tedavisinde bol sıvı tüketimi önemli olmaktadır.
Bir de mevsim geçişlerinde görülen grip ve diğer solunum yolları enfeksiyonları karakteristik belirtileri arasında baş ağrısı, ateş ve solunum zorluğu bulunmaktadır. Solunum yolları enfeksiyonları içerisinde sinüzit, nezle, bademcik iltihabı ve üst solunum yolları enfeksiyonları gibi hastalıklar yer almaktadır.
Beyin omurilik enfeksiyonları beyin zarında beyinde ya da her ikisini de aynı anda iltihaplanması sonucunda oluşmaktadır. Beyin ve omurilik enfeksiyonlarının en sık görülen nedenleri içerisinde parazitler, virüsler, mantarlar ve bakteriler yer almaktadır. Beyin ve omurilik enfeksiyonları tedavisinde genellikle antibiyotik kullanılmakla birlikte bazı vakalarda cerrahi yöntemlere başvurulmaktadır.
Sık rastlanan enfeksiyon türlerinden birisi olan yumuşak doku enfeksiyonları ateş ve ağrı ile karakterize olan enfeksiyonlardır. Yumuşak doku enfeksiyonlarında tanısında kan testleri uygulamak yeterli olmakla birlikte tedavisinde genellikle antibiyotik kullanılır.
Uzun süre kan şekeri kontrol altına alınmayan diyabet hastalarında sıklıkla görülen diyabetik ayak enfeksiyonları hastanede tedavi edilmesi gereken enfeksiyon hastalıklarından birisi olmaktadır. Erken dönemde antibiyotik tedavisi yeterli olurken klinik durumun kötüleşmesi durumunda uzuv kaybı söz konusu olabilmektedir. Diyabetik ayak enfeksiyonları sıklıkla erkeklerde, aşırı kilolu kişilerde ve uzun süre devam eden diyabet durumunda ortaya çıkan bir sağlık problemidir.
Enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının ilgilenmiş olduğu diğer enfeksiyon hastalıkları içerisinde şunlar yer almaktadır.
Enfeksiyon hastalıklarının neden olduğu karakteristik belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.
Bu belirtilerinin birinin ya da birkaçının görülmesi halinde enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulması gerekmektedir.