Fibromiyalji (Yumuşak Doku Romatizması) Nedir?
Fibromiyalji, ağrı ve hassasiyete neden olan uzun süreli (kronik) bir sağlık sorunudur. Kas- iskelet ağrılarına ve yorgunluğuna sebep olur. Fibromiyaljisi olan kişilerde çoğunlukla alevlenme dönemlerinde gelip giden belirtiler yaşar. Bu hastalıkla yaşamak yorucu ve zorlayıcı olabilir. Fibromiyalji kendinizi yorgun hissetmenize ve hafıza sorunları gibi belirtilere de neden olabilir.
Kaslarda ve kemiklerde ağrıya sebep olmakla beraber uyku düzenini alt üst eden yol açan kronik bir yumuşak doku romatizmasıdır. Uzmanlar fibromiyaljiye neyin sebep olduğunu bilmiyorlar, fakat araştırmalar belirli sağlık koşullarının, stresin ve hayatınızdaki diğer değişikliklerin fibromiyaljiyi tetikleyen unsurlar arasında olduğunu söylemektedir. Aile bireylerinden birinde fibromiyalji varsa genetik olarak yatkınlığınız olup, fibromiyalji olma olasılığınız daha yüksek olabilir.
Fibromiyaljide İlaçlar Nelerdir?
Fibromiyaljide genellikle kullanılan ilaçlar; hekiminiz tarafından asetaminofen gibi ağrı kesicler önerilbilir. Aşırı ağrı durumlarında özel reçeteyle alınabilecek bazı ilaçlar da kullanılabilir. Minimum dozlarda ve kısa sürelerde kullanılan bu ilaçlar bağımlılığı ve yan etkileri azaltmak içindir.
Antidepresan ilaçlar bazen fibromiyalji hastalığı ile ilişkili kaygı ve depresyon halini tedavi etmek için kullanılmaktadır. Bu ilaçlar ayrıca uyku kalitesini arttırıp, kronik ağrıların azalmasında fayda sağlamaktadır. Gabapentin epilepsinin tedavisinde kullanılır fakat fibromiyalji hastalığının belirtilerini azaltmada da kullanılır. Bu ilaç ağır yan etkili olduğundan dolayı mutlaka doktor kontrolü altında kullanılması gerekmektedir.
İlaç tedavisi dışında hasta mutlaka egzersiz yapmalıdır. Yumuşak doku romatizmasında tedavinin yanında hastalıktan korunmak için özellikle gevşeme hareketleri, kardiyovasküler kondüsyon, düşük tempoda yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme gibi aktiviteler yapılmalıdır. Hasta uykuyu etkileyebilecek şeylerden kaçınmalıdır. Alkol, sigara, çay, kola, kahve gibi maddeleri almamaları gerekir. Fizik tedavi uygulamalarında ise sıcak uygulama ve ağrı kesici özellikli cihazlarla masaj olumlu sonuçlar vermektedir. Deniz, kum, güneş ve yüzmek hastalık için çok iyi sonuçlar doğurur.
Fibromiyalji Alevlenmesini Ne Tetikler?
Hayatınızdaki bazı durumlar ve değişiklikler, olaylar, fibromiyalji alevlenmesini tetikleyebilir. Bazı insanlarda hastalığı tetikleyen durumlar sizin aynı olmayabilir.
Genel olarak, stresinizi arttıran durumlarda alevlenme tetiklenebilir. Örnek olarak, işiniz, maddi durumunuz ve sosyal hayatınızla alakalı duygusal stres, günlük düzeninizdeki değişiklikler, diyetinizdeki değişim, yeterli ve düzenli beslenememe, hormonal değişimler, yeterli ve kaliteli bir uyku düzeninin olmaması, hava ve sıcaklık değişiklikleri, hastalanmak ve farklı ilaç veya tedaviye başlamak hastalığın alevlenmesine sebebiyet verebilir.
Fibromiyalji Belirtileri
Fibromiyalji vücutta yaygın ağrı ile karakterize olan kronik bir hastalıktır. Bunun yanında fibromiyalji hastalarında görülen belirtiler içerisinde şunlar yer alır.
Yaygın ağrı
Fibromiyalji hastalarının hissettikleri ağrı tüm vücuda yayılmıştır. Bu ağrının fibromiyaljinin bir belirtisi olarak kabul edilebilmesi için vücudun her 2 tarafının da etkilemesi gerekmektedir. Bunun yanında ağrının hem bel üstünde hem de bel altında görülmelidir. Fibromiyaljinin neden olduğu ağrılar özellikle boyun ve sırt gibi bölgelerde yoğunlaşmaktadır. Ayrıca ağrının birkaç ay boyunca devam etmesi ve sızlayıcı, zonklayıcı tarzda olması gerekir.
Katılık
Diğer romatizma hastalıklarında olduğu gibi fibromiyalji de de katılık görülmektedir. Özellikle hastaların uzun süre aynı pozisyonda kalmalarından sonra görülen tutulma ve katılık durumları ortaya çıkar. Katılık hastalarda hareket kısıtlılığına neden olabilir özellikle sabahları yataktan kalkma ya da yemekten sonra masadan kalkma süreçlerinde sorunlar yaşayabilirler.
Aşırı hassasiyet
Fibromiyaljinin neden olduğu bir diğer belirtti ise hastaların ağrıya karşı duyarlılık geliştirmesidir. Bu sebeple de ağrının hissedilmeyecek kadar hafif olduğu durumlarda dahi hastalar ağrı hissedebilir ve küçük travmalardan sonra görülen ağrıların süresi uzayabilir.
Kas spazmları
Fibromiyalji hastalarında sıklıkla kas kasılmaları ve bu sırada ağrı ve hassasiyet görülmektedir.
Yorgunluk
Fibromiyalji hastalarında en sık görülen belirtilerden birisi de yorgunluktur. Hastalarda görülen yorgunluğun şiddeti değişiklik göstermekle birlikte hafif yorgunluk belirtilerinden günlük işlerin aksamasına neden olabilecek şiddetli yorgunluk belirtilerine kadar farklı yelpazede olmaktadır.
Uyku kalitesinin bozulması
Fibromiyalji, vücudun yenilenmesi için gerekli olan derin uyku süresinin kısalmasına neden olmaktadır. Bu sebeple de hastalar uzun süre uyusalar dahi sabahları dinlenmemiş bir şekilde uyanabilirler. Uyku kalitesinin hastalık sebebiyle bozulmasından dolayı hastalar da enerji azlığı, halsizlik, dikkat dağınıklığı ve odaklanamama gibi belirtiler de görülebilmektedir.
Bilişsel sorunlar
Fibromiyalji hastalarında görülen bir diğer sorun ise bilişsel sorunlar olmaktadır. Hastaların hafıza oluşturma, öğrenme ve düşünme gibi fonksiyonlarında aksaklıklar görülebilir. Hastaların zihin yapılarının bulanık olması aynı zamanda yavaş konuşma gibi sorunlar yaşamalarına neden olmaktadır.
Aşırı sıcak ya da soğuk hissetme
Hastalığın neden olduğu bir diğer belirti de vücut sıcaklığının ayarlanmasında sorunlara neden olmasıdır. Bu sebeple de hastalar sıcak çok soğuk ya da çok sıcak olarak algılaya bilmektedir.
Kadınlarda Belirtileri
Kadınlarda daha sık görülen fibromiyalji, belirti olarak da kadınlarda daha fazla olumsuz sonuçlara sebep olmaktadır. Kadınlarda ağrı daha sık görülmekte, huzursuz bacak sendromu gibi semptomlara ilişkin sabah yorgunluğu da kadınlarda daha çok görülür. Kadınlarda aylık regl döneminde daha sancılı geçtiği söylenebilir. Bununla beraber menopoz dönemine geçişte de, fibromiyalji belirtilerini daha kötü hale getirebilir.
Erkeklerde Belirtileri
Daha çok kadın hastalığı olarak bilinen fibromiyalji hastalığı erkeklerde çoğunlukla çok fazla ağrı ve duygu problemleri olarak ortaya çıkmaktadır. Erkeklerde, fibromiyalji hastalığının teşhisi, son zamanlarda daha kolay ve tanı durumunun daha yaygınlaşmasıyla daha fazla erkeğe fibromiyalji tanısı konulmaya başlanmıştır.
Diğer belirtiler
Fibromiyalji yukarıda belirtilen belirtilerin yanı sıra bazı sağlık sorunlarını da yanında getirmektedir bu sağlık sorunlarının içerisinde şunlar yer alır.
- Tuz ayak sendromu
- Kronik baş ağrısı
- Ağrılı adet görme
- Depresyon
- Ağrılı mesane sendromu
- Huzursuz bağırsak sendromu
- Anksiyete
Fibromiyalji Nedenleri
Sebebin ne olduğu kesin olarak bilinmeyen fibromiyalji ailenizden miras aldığınız belirli genler, genetik olarak fibromiyalji geliştirme riskini artırabilir. Ebeveynler ve çocuklar arasındaki bağlantılara bakılarak, hastalığın aileden geçtiği tanısı konulabilir. Fibromiyaljisi olan kişilerde ağrıya hassasiyet daha fazladır. Uzmanlar, tam olarak bir bağlantı kuramasalar da beyindeki ağrı sinyallerini veren genlerdeki, genetik mutasyonların fibromiyaljiye sebep olacağını da düşünüyorlar. Fibromiyalji hastalığının gelişmesinde bazı risk faktörleri vardır. 40 yasından büyük kişilerde fibromiyalji hastalığı olma olasılığı daha fazladır. Fakat çocuklar dahil bir çok kişide görülebilir. Kadınlarda erkeklere göre fibromiyalji hastalığı 2 kat daha fazla görülmektedir. Kronik hastalıklar, osteoartit, depresyon, anksiyete bozuklukları, kronik sırt ağrısı ve hassas bağırsak sendromu gibi hastalığı olan kişilerde fibromiyalji görülme olasılığı daha fazladır. Enfeksiyon geçiren kişilerde bu hastalık görülebilir. Çok fazla stres hali, fiziksel veya duygusal olarak geçirilen travma ya da ciddi yaralanma geçiren kişiler de fibromiyalji hastalığı gelişeblir. İnsanların fibromiyalji sendromunda kronik olarak ağrıları olmasına sebep olan faktörler hala tam olarak anlaşılamamıştır. Bu konuda bazı teoriler çeşitli faktörlere bağlı olarak beynin ağrı eşiğini düşürdüğünü veya daha önce acı vermeyen şeyin zamanla çok acı verme haline geldiğini belirtmektedir. Bazı bireylerde ağrı sinyallerine aşırı tepki verebilecekleri durumu söz konusudur.
Fibromiyalji Tanı Yöntemleri
Öncelikle teşhis için hastanın anemnezinin alınmasıyla beraber uzman bir hekim tarafından fiziki muayenesi yapılır. Hastadaki belirti, ağrı ve ağrının vücuttaki dağılımı teşhis için önemlidir. Daha sonra bazı test, kas ve eklem muayenesi yapılmaktadır. Fiziki muayenede boyun, ense, bel, dirsek, göğüs, kalça, omuz ve diz bölgeleri detaylı bir şekilde incelenir. Teşhis çoğunlukla ayırıcı tanının bir parçası olmaktadır. Tıbbi olarak bir eleme süreciyle, hekiminiz birkaç durumla alakalı belirtilere göre, karşılaştırmalar yaparak teşhisinizi koyacaktır.
Fibromiyalji Tedavi Yöntemleri
Fibromiyalji sendromunda tedavi sürecinde amaç, hastadaki şikayet ve belirtileri en hafife indirmek ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Bu hastalık sürecinde hekiminizin verdiği ilaçlar, hayat tarzındaki değişiklikler ve diğer bakım yöntemleri çok önemlidir. Ağrılarınızın hafiflemesi için kullanılan ilaçlar, uyku kalitenizin iyileşmesi konusunda yarar sağlayabilir. Ağır veya hafif ağrılar için ağrı kesiciler fibromiyalji için kullanılan ilaçlardandır. Uykunun düzenli olması ve kronik bir şekilde hissedilen yorgunluk için depresanlar mevcuttur.
Tedavi sürecinde destekleyici ve tamamlayıcı bitkisel ilaçlar ve doğal tedavi yöntemleri de söz konusu olabilir. Ağrı ve stresi azaltmak için geleneksel ilaçlar yanında alternatif doğal tedavilerde destekleyici olarak kullanılmalıdır. Kaplıca terapisi, meditasyon, yoga, fizik tedavi, masaj terapisi, sağlıklı ve dengeli bir diyet programı tedaviye destekleyici olacaktır. Ayrıca tedaviye ek olarak aerobik, kuvvetlendirme, germe, gevşeme gibi egzersizler de fibromiyalji hastalığına fayda sağlayan egzersizlerdendir. Haftada üç dört kez yarım saat yapılan bu egzersizlerle başarılı sonuçlar alınacaktır.
Fibromiyalji egzersizleri
Fibromiyalji hastaları için egzersizinin bu kadar önemli olmasının nedeni kaslara iletilen oksijen miktarının artmasını sağlamaktır. Çünkü fibromiyalji kasların yeterince oksijenlenmemesinden kaynaklanan bir hastalık olmaktadır.
Fibromiyalji hastalarının uygulayacağı egzersizlerin yoğunluklarının kademeli olarak arttırılması önemlidir. Bunun yanında ağrı görülen bölgedeki kasların geliştirilmesine yönelik olarak özel bir egzersiz programının işin profesyonelleri tarafından hazırlanması gerekmektedir.
Fibromiyalji fizik tedavi
Fibromiyalji hastalığının tedavileri içerisinde önemli bir yeri olan fizik tedavi ağrıların kontrol altına alınmasını sağlamaktadır. Bunun için fizik tedavi uzmanlarının özellikle üzerinde durdukları noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Ağrının hafiflemesi ve kasların daha esnek bir hale gelmesi için bası uygulaması
- Kasları gererek ağının azaltılması ve kasların daha gergin bir hale getirilmesi
- Kaslardaki diğer bağ dokularda oluşan ağrıların hafiflemesi için manuel terapi tekniklerinin kullanılması
- Ağrılı bölgelere ince tel benzeri aparatlar uygulanarak ağrının azaltılması için kuru iğneleme
- Dokulara kan akışının artması, kaslardaki sertliğin giderilmesi ve gevşemesinin teşvik edilmesi için çeşitli masaj yöntemlerinin uygulamaları
- Ağrının şiddetine bağlı olarak yapılan elektriksel uyarımlar
Fibromiyalji hastaları nelere dikkat etmeli?
Genellikle 20 ile 55 yaş arasında görülen fibromiyalji hastalığı dünya nüfusunun %5’ini etkileyen bir hastalıktır. Kronik bir hastalık olmasının yanı sıra tedavisinin semptomlara yönelik olmasından dolayı hastaların bu hastalıkla yaşamayı öğrenmeleri son derece önemlidir. Fibromiyalji hastalarının daha kaliteli bir yaşam sürdürebilmeleri için dikkat etmeleri gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır.
Fibromiyalji ile yaşamın öğrenilmesi
Fibromiyalji hastaları öncelikli olarak yapmaları gereken yaşam tarzı değişikliklerdir. Hastaların fibromiyaljinin kronik olduğunu kabul etmeleri ve hastalıklarıyla barışık bir hayat sürmeleri yaşam kalitelerinin artması açısından son derece önemlidir. Hastaların kendilerini yargılamaları ya da suçlamaları hastalığın semptomlarını artıracağı için önerilmemektedir. Diğer bir yandan uygun tedavi ve öz bakım ile çok şiddetli olan fibromiyalji şikayetlerinin kontrol altına alınması mümkün olmaktadır.
İlaç tedavisinin takip edilmesi
Fibromiyalji hastalarının yaşam kalitelerinin artırılması için ilk dikkat etmeleri gereken nokta ilaç tedavilerinin düzenli bir şekilde takip edilmesidir. Hastaların doktorları tarafından önerilen ilaçların doğru dozda ve sıklıkta kullanılması semptomların kontrol altına alınmasında kilit rol oynamaktadır. Bunun yanında hastaların ilaçların yan etkilerine karşı da dikkatli olması değer herhangi bir yan etkiyle karşılaşılması durumunda doktorlarına başvurması gerekmektedir.
Stresin azaltılması
Diğer birçok hastalıkta olduğu gibi stres unsuru fibromiyaljinin neden olduğu belirtilen şiddetlenmesine de neden olmaktadır. Bu sebeple de hastaların stresle başa çıkmayı öğrenmeleri son derece önemlidir. Bunun için hastalara meditasyon, yoga ya da derin solunum egzersizleri gibi stres seviyesinin azalmasını sağlayan yöntemler önerilmektedir. Bunun yanında hastaların günlük yaşamları içerisinde kendilerine zaman ayırmaları ve yeterince dinlenmeye dikkat etmeleri gerekmektedir.
Egzersiz
Fibromiyalji tedavisinin de olmazsa olmazlardan birisi de egzersiz olmaktadır. Çünkü fiziksel aktivite düzeyleri azalmış olan kişilerdi fibromiyaljinin belirtileri şiddetlenebileceği gibi genel sağlıkları da olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu sebeple de hastaların düzenli bir egzersiz programını belirleyerek bu nasıl sadık kalmaları son derece önemlidir. Egzersiz programlarını belirlerken fiziksel komisyonlarına ve ağrı toleranslarına dikkat etmeleri gerekmektedir. Bu sebeple de fibromiyalji hastalarına genellikle yoga, yürüyüş, su içi egzersizler ve hafif aerobik önerilmektedir.
İyi uyku alışkanlıkları
Fibromiyalji hastalarının kaliteli uyku alışkanlıkları kazanması durumunda hastalığın neden olduğu belirtileri yönetimin son derece kolay olmaktadır. Uyku kalitesindeki küçük değişiklikler dahi hastaların daha fazla halsizlik, yorgunluk ve ağrı hissetmelerine neden olmaktadır. Bu sebeple de hastaların sabahları kendini daha iyi hissederek uyanan bilmeleri için uyku ortamlarının, uyku pozisyonlarını ve uyku rutinlerini optimize etmeleri gerekmektedir. Bunun için hastaların düzenli bir uyku programına uymaları önerilir. Daha kaliteli bir uyku için yatmadan önce orta şiddette bir masaj, dinlendirici ılık bir banyo, germe egzersizleri, yoga ya da sakinleştirici müzik dinlemek gibi rutinler belirlenebilir. Ayrıca yatak odalarının karanlık ve sessiz olması, oda sıcaklığının optimal düzeyde olması bu uyku kalitesinin artmasını sağlamaktadır.
Tüketilen gıdalar
Fibromiyalji hastalarının dikkat etmeleri gereken bir diğer konuda beslenmeleri olmaktadır. Çünkü fibromiyaljinin belirtileri besinler tarafından etkilenmektedir. Bu sebeple de hastaların öğünlerinden sonra neler hissettiklerini takip etmeleri için yemek günlüğü tutmaları önerilmektedir. Bu sayede hastalığın neden olduğu şikayetlerin hangi besinler ile bağlantılı olduğu keşfedilebilir. Bunun yanında taze sebze ve meyveler, anti inflamatuar gıdalar, lifli tam tahıllar, Omega 3 yağ asitleri gibi besinler fibromiyaljinin neden olduğu şikayetlerin azaltılmasına yardımcı olmaktadır.
Sigara, alkol ve kafein
Sigara dumanı kandaki oksijen miktarını azaltmasının yanı sıra içeriğinde bulunan nikotinin uyarıcı olması ve alkolün vücutta inflamasyona neden olması ve bu sebeple ağrı semptomlarını artırması sebebi ile fibromiyalji hastalarının sigara ve alkolden uzak durmaları gerekmektedir. Kafein ise uyku kalitesinin bozulmasında önemli rol oynadığı için hastaların tüketmemesi gereken besinlerden birisi olmaktadır.
Probiyotikler
Son zamanlarda fibromiyalji üzerine yapılan araştırmalar bağırsak mikrobiyotasının hastalığın neden olduğu kronik ağrılar ile bağlantılı olduğunu göstermektedir. Bunun yanında fibromiyalji hastalarında seratonin metabolizması ile ilgili bazı anormallik tespit edilmiştir. Bu sebeple de hastaların probiyotik açısından zengin beslenerek bağırsak mikrobiyotası düzenlemesi ve bu sayede serotonin üretimini arttırması hastalığın neden olduğu ağrının azaltılmasına yardımcı olmaktadır.
Suyun iyileştirici gücü
Mineralli sular sular başta olmak üzere sıcak su havuzları, termal banyolar ve hidromasajlı küvetler fibromiyaljinin neden olduğu ağrıları ve yorgunlukları hafiflettiği, kaslardaki gerginliği azalttığı ve inflamasyonu azaltarak genel rahatlama sağladığı bilinmektedir. Düzenli olarak suyun iyileştirici gücünden yararlanan hastalarda uyku kalitesinin artmasının yanı sıra fibromiyalji hastalarında sıklıkla görülen anksiyete ve depresyon semptomlarından anlamlı bir azalma görülmektedir. Bu sebeple de hastaların haftada 3 gün 20- 30 dakika sürecek ılık banyo yapmaları belirtilerin hafiflemesine yardımcı olacaktır.
Dans ve müzik
Fibromiyalji hastalarına önerilen dans ve müzik terapileri hastaların hem fiziksel hem de duygusal stresinin azaltılması çıkmasını sağlamaktadır. Bunun yanında hastaların beden farkındalığının artmasına ve kaslarının gevşemesine yardımcı olur. Bu sebeple de fibromiyalji hastalarının dans kurslarına başlamaları ya da müzik aleti çalmaları şiddetle önerilmektedir.
Psikolojik destek
Fibromiyalji hastalığı kronik hastalıklardan birisi olması ve serotonin metabolizmasını etkilemesinden dolayı hastaların sıklıkla depresyona girdiği bilinmektedir. Bunun önlenmesi için hastalara psikolojik destek verilmesi önerilir. Özellikle destek gruplarına katılan hastalar kendilerini yalnız hissetmedikleri için hastalığın neden olduğu psikolojik etkileriyle daha iyi savaşmaktadır.
Fizik tedavi programları
Fibromiyalji hastalarının düzenli olarak doktor kontrollerine gitmeleri olası sağlık sorunlarının gelişmesinin ya da erken evrede tespit edilmesini sağladığı için son derece önemlidir. Bunun yanında kas spazmlarının azaltılması ve kan akışının arttırılmasını sağlayan fizik tedavi programlarına devam etmeleri sayesinde hastaların hissettiği ağrı önemli bir şekilde azalmaktadır. Bu sebeple de hastalara göre özel olarak planlanmış fizik tedavi programlarına katılım göstermeleri ve ilaç tedavilerine devam etmeleri son derece önemlidir.
Fibromiyalji ağrı noktaları nerelerdir?
Hastaların fibromiyalji şüphesiyle doktora başvurulması durumunda fiziksel muayene sırasında doktorlar hastaların vücutlarının bazı bölgelerinde bası uygularlar. Bu bölgelerde ağrı görülmesi hastaların tanı almasını sağlar. Hassas noktalar adı verilen bu noktalar vücudum sağ ve sol tarafında dokuzar adet olmaktadır. Toplamda 18 adet olan hassas noktalar simetrik yerleşimli olmaktadır. Bu sebeple de fibromiyalji hastalığının karakterin tek belirtisi olarak kabul edilir. Fibromiyalji noktalarının bulundukları yerler ise şunlar olmaktadır.
- Dizin iç kısmı
- Dirseğin iç ve yan kısmı
- Köprücük kemiğinin kaburgaları ala birleştiği noktanın hemen altındaki bölge aynı zamanda ikinci kaburganın bulunduğu bölge
- Büyük trokanter olarak adlandırılan üst bacağın kalça ayla birleştiği yerdeki dış bölge
- Gluteal olarak adlandırılan kalçanın üst dış bölgesi
- Supraspinatus olarak adlandırılan vücut kemiğinin vücudun ortasına yakın kısmı ile trapezius noktası
- Sırtın üst bölgesi
- Ense
Fibromiyalji tedavi edilmezse ne olur?
Fibromiyaljinin tedavi edilmemesi durumunda hastaların hissettikleri şiddetli ve kronik ağrı ile yorgunluk hastaların günlük yaşamlarının önemli ölçüde etkilenmesine neden olmaktadır. Fibromiyaljinin neden olduğu belirtilerin şiddetlenmesi hastaların fiziksel aktivitelerinin kısıtlanmasına neden olduğu için yaşam kalitelerinin olumsuz şekilde etkilenmesi söz konusu olmaktadır.
Fibromiyalji atakları
Her ne kadar fibromiyalji hastaları hayatlarının önemli bir kısmında kronik ağrı ile mücadele etse de hastalığın seyrinde ağrıların ve diğer belirtilerin daha şiddetli olduğu atak dönemleri de bulunmaktadır. Fibromiyalji ataklarının tetiklenmesine neden olabilecek faktörler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Stres
- Enfeksiyon
- Fiziksel aktivite
- Hava değişimi
- Hormonal değişimler
- Uyku değişikliği
- Aşırı sıcak ya da soğuğa maruz kalmak
- Seyahat etmek
- Tedavi rejiminin değişmesi
Fibromiyalji ataklarının yaşanması hastalara göre değişiklik göstermekle birlikte hastalarda atak döneminde görülen şikayetler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Ağrının şiddetlenmesi
- Uyku kalitesinin önemli ölçüde bozulması
- Yaşam kalitesinin önemli ölçüde düşmesi
Fibromiyalji hastalığının atak döneminde hastaların tedavilerinde değişikliğe gidilmesi de mümkün olmaktadır. Bu dönemde hastalara egzersiz, ilaç ve alternatif tedavi seçenekleri önerilmektedir. İlaç tedavisi kapsamında hastalara ağrı kesici, antidepresan ve kas gevşetici ilaçlar reçete edilmektedir. Bunun yanında hastaların egzersiz yapması ağrının şiddetinin azalmasını sağlayacağı gibi hastaların uyku kalitelerinin de artmasına yardımcı olmaktadır. Alternatif tedavi seçenekleri içerisinde en sık tercih edilenleri ise masaj ve akupunktur uygulamaları olmaktadır.
Fibromiyalji atakların neden olduğu şikayetler ile başa çıkmak hastalar için zorlu olabilmektedir. Ancak hayatlarındaki stresi yönetmeleri ve atak dönemleri hakkında hekimleri ile iletişim halinde olmaları sayesinde atak dönemleri daha rahat geçirilebilir.
Fibromiyalji atakları ne kadar sürer?
Fibromiyalji ataklarının süresi hastalar arasında farklılık göstermekle birlikte atağa neden olan etmenin şiddetti ile de ilgili olmaktadır. Bu sebeple de fibromiyalji atakları birkaç gün içerisinde geçebileceği gibi birkaç ay ya da hafta da sürebilir.
Fibromiyalji ve diyet
Fibromiyaljinin neden olduğu belirtilerin azalması ve kontrol altına alınmasında hastaların doğru bir beslenme düzeni belirlemeleri son derece önemli olmaktadır. Hastaların beslenme düzenlerine ana besin değerlerinin yanı sıra vitamin ve minerallere de yer verilmesi gerekmektedir. Ancak seçilen besinlerin kalori ayarlamalarını da yapılması gerekmektedir. Aksi halde hastalarda kilo alımı görülebilir. Fibromiyalji hastalarının ideal kilolarının üzerinde olması ise belirtilerin şiddetlenmesine neden olmaktadır. Tüm bunların hastaların hayatlarını iyi bir şekilde etkilemesi için ise beslenme programlarının uzman hekimler tarafından hazırlanması önerilmektedir.
Kasların gelişmesini sağlayan besinler
Fibromiyalji hastaların ağrılarının kontrol altına alınabilmesi için kaslarının doğru bir şekilde gelişmesi son derece önemlidir. Ancak hastaların ağırlık kullanarak kaslarını geliştirmek yerine doğru bir beslenme ve hastalara uygun egzersiz programları ile bunu yapmaları gerekmektedir. Hastaların kaslarının gelişmesini destekleyecek ana besin maddeleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Kırmızı et
Kırmızı ette bulunan protein kas yapısının oluşmasında ve kuvvetlenmesinde son derece değerli olmaktadır. Protein içeren besinler içerisinde en güçlü protein değerine sahip olan kırmızı etin haftada 1- 2 kez tüketilmesi önerilmektedir.
Tavuk ve balık
Tavuk eti her ne kadar kırmızı et kadar protein içermese de kasların gelişimi açısından değerli bir protein kaynağı olmaktadır. Bunun yanında balık etinin içerisinde bulunan amino asitler kas oluşumunda proteinin kullanılabilmesini sağlar. Bu sebeple de kasların beslenmesi için son derece önemlidir.
Süt ürünleri
Sütün içerisinde yer alan protein diğer protein türleri ile mükemmel bir şekilde bağlanmaktadır. Bu sayede kasların yapısının güçlenmesini sağlar. Bunun yanında içerisinde yer alan amino asitler sayesinde bedensel gelişimi destekler. Bu sebeple de süt ve süt ürünlerinin gün içerisinde en az 1 porsiyon tüketilmesi önerilir.
Kuruyemişler
Kuruyemişlerin içerisinde amino asitlerin yanı sıra magnezyum, potasyum demir ve kalsiyum gibi önemli mineraller içermektedir. Bu mineraller vücudun yenilenmesi açısından son derece önemlidir ve kas gelişimini destekler.
Yeşil bitkiler
Roka, semiz otu, ıspanak, brokoli ve soğanlı bitkiler ile yeşil renkli diğer sebzelerin içerisinde yer alan protein vücudun gelişiminde önemli rol oynarlar. Sebzeler kasların en mükemmel haline gelmesini sağlar.
Fibromiyalji kanser mi?
Fibromiyalji kanser türlerinden birisi değildir. Bunun yanında sıklıkla karıştırılmasına rağmen yumuşak doku ya da kas romatizması ile de bir ilgisi bulunmamaktadır.
E** A** | 18 Ağu 2023