Doç. Dr. Osman Kara tıp eğitimini 2005 yılında Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamladıktan sonra hematoloji alanındaki uzmanlık eğitimini ise 2016 yılında Marmara Üniversitesi Pendik EAH’da yapmıştır. Doç. Dr. Osman Kara meslek hayatına 2012 yılında iç hastalıkları uzmanı olarak Ağrı devlet...
Uzm. Dr. Selda Kahraman 2000 yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra iç hastalıkları alanındaki uzmanlığını 2007 yılında 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamlamıştır. 2000 ile 2003 yılları arasında İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde asistan göreviyle bu...
Kan hastalıklarıyla ilgili tıp alanına hematoloji denmektedir. Kanser ve annemi gibi hastalıkların yanı sıra kan oluşumunda rol oynayan organların hastalıklarıyla da ilgilenen hematoloji bölümü dahiliye bölümünün yan dalı olmaktadır. Bu özelliğinden dolayı lenfoid tik organlar ve kemik iliği hastalıkları da hematoloji bölümünde teşhis ve tedavi edilmektedir noktam hematoloji has uzmanları 6 yıllık tıp fakültesi eğitimlerinden sonra 4 yıllık dahiliye eğitimini tamamlarlar ve daha sonrasında 3 yıllık hematoloji uzmanlığı eğitimini yaparlar.
Hep bölümüm kanserleşme potansiyeli olan hastalıklar v bu riski taşımayan iyi huylu hastalıklar olmak üzere 2 farklı hastalık grubunda teşhis ve tedavi yapan bir bölümdür. İyi huylu hastalıklar içerisinde Akdeniz annesinin anemisi gibi kalıtsal hastalıklar da yer almaktadır. Bunun yanında damar tıkanıklığına yatkınlık ya da kanamaya yatkınlık gibi hastalıklarda yine hematoloji bölümünü ilgilendiren hastalıklar arasında yer almaktadır.
Hematolojinin kan ve kan üretiminde görevli olan organların hastalıklarını incelediğinizden daha önce bahsetmiştik. Hematoloji de en çok başvuran hastalık sebepleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Akdeniz anemisi olarak da adlandırılan talaseminin kalıtsal hastalıklardan birisi olmaktadır. 4 farklı çeşidi ayrılan Talasemi çeşitleri içerisinde Talasemi intermedia Talasemi, minima Talasemi, majör ve Talasemi minör çeşitleri yer almaktadır. Hayat boyu tedavi gerektiren hastalıklardan birisi olan talaseminin en ağır seyirli olanı Talasemi majör olmaktadır. Seyrinin ağır olmasından dolayı Talasemi majör hastalarına bebeklik döneminde dahi tanı konulabilmektedir. Talasemi hastalığının karakteristik belirtileri içerisinde halsizlik, huzursuzluk, iştahsızlık ve cilt soğukluğu bulunmaktadır. Tedavisinde ise kan nakli gerekli olmaktadır.
Hücrelerindeki hemoglobinin azalması sebebiyle kan hücrelerinde oksijen taşıma yetersizlikleri ortaya çıkması sebebiyle görülen anemi aynı zamanda kansızlık olarak da adlandırılmaktadır. Kansızlığın birçok farklı sebebi bulunmakla birlikte en yaygın görülen sebebi demir eksikliği olmaktadır. Özellikle gıda eksikliği sebebiyle yeterince demir anlamaması sebebiyle ortaya çıkan kansızlığın karakteristik belirtileri içerisinde cilt renginde solukluk çabuk yorulma ve halsizlik bulunmaktadır.
Hematoloji bölümünün ilgilendiği ve kötü huylu olarak tanımlanan hastalıkların başında lösemi yer almaktadır. Kan kanseri olarak da adlandırılan lösemi lenfoid ve myeloid hücrelerinin kontrol dışı çoğalması sebebi ile görülmektedir. Kontrolsüz bir şekilde çoğalan bu hücreler vücutta görevlerini yerine getiremezler ve bağışıklık sistemi bozulmaya başlar. Bunun yanında kemik iliğinde üretilen trombosit ve eritrositlerin de yapımı engellenir. Budurumda hastalarda çeşitli belirtilerin görülmesine neden olur. Lösemi kendi içerisinde akut lenfoblastik lösemi, akut myeloid lösemi, kronik lenfositler lösemi ve kronik biyolojik lösemi olarak dörde ayrılmaktadır.
Löseminin sebebi tam olarak bilinmese de hem genetik hem de çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Yetişkin hastalarda lösemi görülmesi durumunda riskin artmasına sigara ve alkol kullanımı ve enfeksiyon gibi sebeplerin etkili olduğu görülmüştür. Lösemininkarakteristik belirtileri içerisinde üşüme, titreme, kansızlık, vücutta sebepsiz kanamalar ve vücutta morarma bulunmaktadır.
Bağışıklık sisteminin önemi bu parçalarından birisi olan lenf sisteminde görülen kanser türüne lenfoma denmektedir. Vücutta görülen enfeksiyonların giderilmesi için savunma rolü yapan lenf bezlerinin iyileşme sürecinde şişerek büyümesi ve enfeksiyonun giderilmesinden sonra bezlerin normal boyutlarına geri dönmesi gerekmektedir. Ancak lenfoma söz konusu olduğunda lenfositlerin bozulmasından dolayı anormal yapıda bir gelişim gösterir. Lenf kanseri kendi içerisinde hodging ve non- hodging olmak üzere ikiye ayrılır. Lenfomanın karakteristik belirtileri içerisinde lenf bezlerinde şişlik, solunum problemleri, ateş, yorgunluk, kaşıntı, karın ağrısı ve öksürük yer almaktadır.
Genetik hastalıklar içerisinde yer alan hemofili, hematoloji kaynaklı hastalıklardan birisi olmaktadır. Kanın pıhtılaşmaması sonucunda oluşan bir hastalık olan hemofili vakalarında hastalarda bir yaralanma olduğu zaman kan çok daha uzun süre içerisinde pıhtılaşmaktadır. Bu yaralanmalar sadece vücudun dışında görülenler değil aynı zamanda vücudun içerisinde görülen yaralanmalar da olabilmektedir. Hemofili hastalarında kan pıhtılaşmadığı için ciddi sıkıntılar görülmektedir.
Lenf bezlerinde görülen bir başka hastalıkta lenfadenopati olmaktadır. Parazitler, mantar enfeksiyonları, viral enfeksiyonlar ve bakteriyel hastalıklar sonucunda ortaya çıkan lenfadenopati lenf bezlerinin şişmesi ile karakterize olan bir hastalıktır. Lenf bezlerinin şişmesi ciddi olmamakla birlikte beraberinde getirmiş olduğu ağrı ve kızarıklık enfeksiyonun işaret olarak kabul edilmektedir. Lenf bezlerinin şişmesi otoimmün kaynaklı değil ise sıcak kompres ve ilaç tedavisi ile kolaylıkla tedavi edilebilmektedir.
Normal şartlarda vücuda herhangi bir enfeksiyon girmesi sonucunda b- lenfositler plazma hücrelerine dönüşerek oluşan enfeksiyona özel antikorlar üretmektedir. Bu antikorlar arda virüs ve bakteriler ile savaşarak enfeksiyonu ortadan kaldırırlar. Ancak multipl miyelom hastalarında bu plazmalar antikor üretmeleri gerekirken anormal bir şekilde davranarak protein üretirler. Bu proteinler hastalık ile savaşmakla birlikte kanın yoğunlaşmasına neden olarak böbreklere zarar verir. Multipl miyelom hastalarında omurgada kemik kırıkları, kaburga ağrısı, sırt ağrısı ve sık sık hastalanma gibi belirtiler görülmektedir. Genellikle fiziki muayene sonucu tanı alabilen multipl miyelom hastaları da kan testleri sonucunda da protein değerlerinde artış görülmektedir. Tedavisinde kemoterapi kullanılan multi miyelom hastalığında ayrıca steroidler de kullanılabilmektedir.
Yukarıdan hastalıkların dışında hematoloji bölümünün ilgilendiği hasta sağlıklar içerisinde şunlarda yer almaktadır.
• Kemik iliği hastalıkları
• Trombotik hastalıklar
• Eritrosit hastalıklar
• Kanama hastalıkları
• Lökosit hastalıklar
• Primer amiloidoz
• Bağışıklığı ilgilendiren hastalıklar
• Miyelodisplastik sendromlar
• Orak hücre hastalığı
• İmmün trombositopenik purpura
• Aşırı kırmızı kan hücresi üretimi
• Kan nakli
• Von Willebrand hastalığı
• Kemik iliği kök hücre nakli
• Polisitemi
Hematoloji bölümüne genellikle kan, kan yapan organlar ve bağışıklık sistemini ilgilendiren hastalıklar sebebi ile başvurulmaktadır. Hastalarda aşağıdaki belirtilerin biri ya da birkaçının görülmesi durumunda hematoloji bölümüne başvurması önerilmektedir.
• Fizikte sırasında çabuk yorulma
• Bacağın tamamında ya da diz altında aniden gelişen ağrılı ödem
• Genel halsizlik ve yorgunluk hali
• Koltukaltı, boyun veya kasıklarda beze varlığı
• Sık enfeksiyon geçirme
• Dengelenemeyen ateş
• Hafif travmalarda dahi görülen
• Kanamanın uzun sürmesi
• Pıhtılaşma sorunları
Hematoloji branşındaki yazılara göz atın.
