Hepatit C

Geç evrelerine kadar fark edilmeyen Hepatit C’nin erken evrelerinde fark edilmesi son derece zor olmaktadır. Çünkü ilk evrelerinde hiç belirti vermediği gibi belirti vermesi durumunda ise birçok hastalıkta görülebilecek hazımsızlık ve halsizlik gibi belirtiler ile kendisini belli etmektedir.

Hepatit C dünya üzerinde 70 milyon hastanın mücadele ettiği bir hastalık olmaktadır. HCV virüsünün sebep olduğu Hepatit C hastalığı ile ülkemizde mücadele eden hasta sayısı ise yaklaşık olarak 750 bin kişi bulunmaktadır.

Hepatit C Nasıl Bulaşır?

Hepatit C insandan insana bulaşan hastalıklardan birisi olmaktadır. Kan yolu ile bulaşan Hepatit C bu sebeple kan ve kan ürünü verilenler ile uyuşturucu madde kullananlarda sıklıkla görülmektedir. 

Ülkemizde uyuşturucu kullanımı yaygın olmadığı için bu yolla Hepatit C bulaşı nadir olarak görülmektedir. Diğer bir yandan kan ürünlerinin nakillerinden sorumlu olan kan bankaları aldıkları tüm kanları Hepatit C ve diğer bulaşıcı hastalıklar açısından test edilmektedir. Ayrıca tıbbi malzemelerde tek kullanımlık ve steril malzemelerden üretildiği için de bu yöntemle de bulaş olması son derece zorlaşmıştır. 

Hepatit C’nin cinsel yolla bulaşıp bulaşmadığı ise hala tartışmalı bir konu olmaktadır. Diğer bir yandan çok eşliliğin Hepatit C riskini arttığı düşünülmektedir. Ancak cinsel ilişki sırasında yaşanacak herhangi bir yaralanma ya da travma gibi durumlarda Hepatit C’nin bulaşması yüksek ihtimal olarak görülmektedir. Bilinenin aksine ev, iş ya da sosyal ortamlarda ki sosyal ilişkiler sebebi ile Hepatit C bulaşı olmaz. Ayrıca klozet ya da havuzlardan da bulaşmayan Hepatit C virüsü, sivrisinekler tarafından da taşınmazlar. Ülkemizde ise Hepatit C’nin görülme sıklığı her 1000 kişide 3 olmaktadır.

Diğer bir yandan kan yolu ile bulaşan hastalık genellikle üzerinde kan bulunan kişisel hijyen ürünleri sebebiyle bulaşmaktadır. Bunlara örnek vermek gerekirse tıraş bıçağı, tırnak makası ve diş fırçası olmaktadır. Ayrıca doğru bir şekilde sterilize edilmeyen aletler ile yapılan diş tedavilerinde de hastalığın bulaşma riski yüksek olmaktadır.

Hepatit C hastalığının sıklıkla bulaştığı ortamlardan bir diğeri ise doğru bir şekilde steril edilmeyen manikür, pedikür ve dövme aletleri olmaktadır. Birçok kişiye hizmet verilen bu aletlerin tek kullanımlık olmaları ya da iyi bir şekilde sterilize edilmeleri gerekir.

Hepatit C nadir olarak görülse de enfekte olmuş organ nakilleri ile de hastalara bulaşabilmektedir. Ancak organ nakli öncesinde yapılan testler içerisinde Hepatit C’de bulunduğu için bu durum nadir görülür.

Hepatit C taşıyıcısı olan kadınların gebeliklerinde bebeklerine Hepatit C bulaştırma ihtimalleri %10 olmaktadır. Bunun yanında Hepatit C virüsü emzirme ile bebeğe bulaşmamaktadır. Diğer bir yandan Emzirme sırasında meme başında çatlak yaşanması ya da annenin viral yükünün çok fazla olması gibi durumlarda emzirmeye ara verilmesi gerekir.

Hepatit C Belirtileri

Hepatit C hem akut hem de kronik olarak görülmektedir. Bu sebeple de görülen belirtiler hastalığın akut ya da kronik olmasına bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Akut Hepatit C Belirtileri

Akut Hepatit C 6 aydan daha kısa süren ve hastalığın sonucunda virüslerin vücuttan tamamen temizlendiği türü olmaktadır. Ancak akut Hepatit C hastalarında da karaciğer yetmezliği görülebilir.  Akut Hepatit C hastalarında görülen belirtiler ise şunlar olmaktadır.

• Nadiren görülen sarılık,
• Bulantı,
• Kusma,
• Koyu renkli idrar,
• Karın ağrısı,
• İştahsızlık,
• Sürekli olarak yorgun hissetmek,
• Grip benzeri semptomlar,

Kronik Hepatit C Belirtileri

Kronik Hepatit C’nin ilk belirtileri görüldükten ancak yıllar sora karaciğer yetmezliği ve diğer komplikasyonlar görülmektedir. Kronik Hepatit C hastalığının ilk belirtileri arasında ise şunlar bulunur.

• Hafif yorgunluk hissi,
• Bilişsel problemler,

Hepatit C Nasıl Teşhis Edilir?

Hepatit C diğer hepatit türlerinin aksine genellikle sarılığa sebep olmamaktadır. Bu sebeple de hastalığın başlangıç evresinde tanı alması son derece zordur. Hepatit C teşhisi almış hastaların %30’unda tam iyileşme görülürken hastaların %70’inde hastalık kronikleşmektedir.

Hepatit C hastalığı kronikleşmiş olan hastaların %20 ile %30’u arasında siroz görülmektedir. Ayrıca yine kronikleşmiş olan hastaların %2’sinde karaciğer kanseri görülmektedir. Ancak hastalarda görülen bu komplikasyonlar yıllar içerisinde gelişmektedir. Bu sebeple hastalığın kronikleşmesi için 10 yıl, siroz geliştirmesi için 20 yıl karaciğer kanseri geliştirmesi için 30 yıl gerekli olmaktadır. Hepatit C yavaş ilerleyen bir hastalık olmasının yanı sıra 40 yaşın üzerinde bulunan ve alkol tüketen erkeklerde siroz olma ihtimali daha yüksek olmaktadır.

Hepatit C’nin teşhis edilmesi için ise 2 farklı testten yardım alınmaktadır. Bu testler ise antikor testi ve PCR testi olmaktadır. testlerin sonuçları ise 2 hafta içerisinde çıkmaktadır.

Bu testlerin yanı sıra özellikle Hepatit C teşhisinin konulmasından sonra karaciğerin durumunun değerlendirilmesi için bazı kan tahlilleri ve ultrasonografik incelemeler de yapılmaktadır. 

Hepatit C Tedavisi

Hepatit C hastalarının erken dönemde tanı alması genellikle başka nedenlerle yapılan incelemeler sonucunda şans eseri olarak keşfedilmesi ile oluşmaktadır. Bu dönemde teşhis edilmesi durumunda ise iyileşme ihtimali yüksek olmaktadır.

Hepatit C tedavisi için FDA tarafından onaylanmış olan 2 ilaç bulunmaktadır. Bu ilaçlar henüz ülkemizde kullanımda olmamakla birlikte, ülkemizde de kullanılmaya başlaması ile birlikte Hepatit C hastalığının tamamen iyileşeceği belirtilmektedir.

Bu ilaçlar ile 3 aylık tedavi sürecinde gün içerisinde oral yolla alınacak tabletler kullanılmaktadır. İlaçların bir diğer etkisi ise siroz oluşma riskinin önüne geçmesidir.

Hepatit C Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler

Hem Hepatit C hastaları hem de taşıyıcıları hastalığı diğer insanlara bulaştırma riskini bulunmaktadır. Bu sebeple de bu kişilerin son derece dikkatli olması gerekir.

Hepatit C teşhisi almış olan kişilerin düzenli olarak doktor kontrolünde olmaları son derece önemlidir. Ayrıca yılda 2 kez karaciğer fonksiyon testlerini yaptırmaları ve özellikle alkol kullanımından kaçınmaları gerekir. Hepatit C Hastaları herhangi bir sebepten dolayı ilaç kullanmak zorunda kalırlarsa öncelikle takibinde oldukları hekime danışmaları gerekir.

Hepatit C Korunma Yolları

Hepatit C virüsünün henüz bir aşısı olmamasından dolayı aşağıdaki noktalara dikkat etmek hastalıktan korunmak için kilit rol oynamaktadır.

• Güvensiz cinsel ilişkilerden kaçınılması gerekmektedir. 
• Deri bütünlüğünün bozulmasına neden olan piercing, dövme, manikür ve pedikür gibi uygulamalarda steril edilmiş ekipmanların kullanılması önemlidir.
• Kişisel bakım amacı ile jilet gibi tıraş malzemelerinin paylaşılmaması gerekir.
• Uyuşturucu kullanımından uzak durulmalıdır.

Hepatit C Tedavisinde Beslenme

Hepatit C beslenme ya da özel diyetler ile tedavi edilebilecek bir rahatsızlık değildir. Ancak beslenmeye dikkat etmek, tedavinin desteklenmesini sağlamaktadır. Ancak ne yenildiği kadar ene kadar hareket edildiği de önemli olmaktadır. Genel olarak Hepatit C hastaları diyetlerinde meyve ve sebzelere ağırlık vermeleri gerekmektedir.

Bunun yanında yağsız protein kaynaklarına ve tam tahıllara yönelinmesi gerekmektedir. Bunların yanında tuz, şeker ve yağın azaltılması da gerekmektedir. Hastalık sebebi ile hastaların iştahının kesilmesi sıklıkla görülen bir durumundur. Ancak ihtiyaç duyulan mikro ve makro besinlerin alınması için küçük porsiyonlar halinde ve sık sık beslenilmelidir.

Hepatit C tedavisinde tüketilmesi önerilen besinler

Hepatit C hastalarının yeterli mineral ve vitaminleri alabilmeleri için aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir. 

• Her gün en az bir koyu yeşil yapraklı ve turuncu sebze tüketilmelidir.
• Taze meyvenin günlük olarak tüketilmesi gerekmektedir.
• Sağlıklı yağlardan faydalanabilmek için kuruyemiş önerilmektedir.

Mineral ve vitaminler karaciğerin temizlenmesini sağlarken aynı zamanda hepatit C’nin neden olduğu hasarın onarılmasına da yardımcı olmaktadır. Hepatit C hastalarının protein açısından da zengin beslenmesi gerekmektedir.

Çünkü protein kalbin ve kasların korunmasını sağlarken aynı zamanda günlük aktivitelerin de devam ettirilmesini sağlamaktadır. Sağlıklı protein kaynakları içerisinde özellikle yumurta sarısı önerilmektedir. Bunun yanında hastaların tüketmesi önerilen protein kaynakları içerisinde şunlar da yer almaktadır.

• Yumurta
• Süt ve süt ürünleri
• Dana eti
• Baklagiller

Ancak hastaların işlenmiş ve konserve protein kaynaklarını tüketmemeleri önerilmektedir.Sağlıklı bir metabolizmanın devam etmesi için hepatit C hastalarının sağlıklı yağlardan da yeterli miktarda tüketilmesi gerekmektedir. Sağlıklı yağ kaynakları içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Elma
• Avokado
• Ispanak
• Muz
• Zeytinyağı
• Balık
• Süt
• Hindistan cevizi yağı
• Kuruyemiş

Doymuş yağlar karaciğerin üzerindeki baskıyı artırmasından dolayı tüketilmemesi gerekmektedir. Bunun yanında yağın ciddi olarak kısıtlandığı diyetlerden de uzak durulması gerekmektedir. Hepatit C hastalarının düzenli bir şekilde beslenmeleri gerekmektedir. Bu sebeple de beslenmelerinde nişastalı besinlere de yer verilmesi gerekmektedir.

Diyetten nişastanın çıkarılması halinde ise karaciğerdeki rezervlerin tükenmesine ve vücudun çalışmamasına neden olmaktadır. Ancak nişasta kaynağı olan zararlı besinlerden uzak durulması gerekmektedir. Bu besinlerin içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Kızartılmış gıdalar
• Kızartma yağları
• Şeker kamışı
• Un
•  İşlenmiş gıdalar
• Bol miktarda süt içeren besinler
• Alkol

Bunların yerine sağlıklı nişasta seçenekleri içerisinde yer alan ekmek, pirinç ve şehriye gibi seçeneklerin kullanılması gerekmektedir.

Hepatit C hastalarının kaçınması gereken besinler

Hepatit C hastalarının beslenmelerinden tamamen çıkartması ya da kısıtlaması gereken besinler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Koyun eti gibi yüksek yağ oranına sahip etler
• Sakatat
• Dondurma
• Tam yağlı süt ve süt ürünleri
• Hindistan cevizi sütü
• Konserve protein kaynakları
• Turtalar
• Kızarmış yiyecekler
• Fast food
• Atıştırmalıklar
• Tatlı patates
• Barbunya
• Lahana
• Hardal
• Turp
• Salatalık
• Acı biber
• Soğan
• Sirke
• Zencefil
• Soda

Hepatit c Bulaşma Yolları

Hepatit C kan yolu ile bulaşan bir hastalıktır. Bu sebeple de bulaş yolları içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Güvenli olmayan enjeksiyon uygulamaları
• Enjeksiyon ile uyuşturucu kullanımı
• Denetimsiz kan transfüzyonu
• Kanamaya neden olan cinsel ilişki

Hepatit c cinsel yolla bulaşır mı?

Her ne kadar yaygın görülen bir durum olmasa da Hepatit C cinsel yolla da bulaşabilmektedir. Bu riski arttıran faktörler içerisinde cinsel yolla bulaşan enfeksiyon varlığı, birden fazla partnerin olması ve anal seks yapmaktır. Ancak diğer bulaş yollarına göre cinsel yolla hepatiti C bulaşı daha nadir görülmektedir.

Hepatit C Hastaları Ne Kadar Yaşar?

Hepatit C virüsünün karaciğerde herhangi bir hasara neden olmaması ya da farklı bir komplikasyon bulunmaması durumunda hepatit C hastalarının beklenen yaşam sürelerinde herhangi bir değişiklik olmamaktadır.