Kabakulak

Kabakulak Nedir?

Kabakulak hastalığı ‘kabakulak virüsü’ olarak adlandırılan bir virüsün vücuda girmesi sonucunda oluşmaktadır. Hava yolu ile ve öksürükle bulaşan bir virüs olup virüsle enfekte olmuş kişinin eşyalarına temas sonucu da bulaşabilir.

Hastalıktan etkilenen bireyin tükürük bezlerinde şişme, yüksek ateş, yeme güçlüğü gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Birey bu süreçte 7 – 9 gün boyunca virüsü başkalarına bulaştırabilir. Bulaşıcılığın en yüksek olduğu dönem belirtilerden sonraki ilk 2 – 4 gündür. Bireyle temas eden aşı yaptırmamış ve hastalığı daha önce geçirmemiş olan tüm bireyler risk altında olup bulaşıcılığı oldukça yüksek bir hastalıktır.

Bir kimse yaşamında bir kere kabakulak hastalığını geçirdikten sonra bir daha bu hastalığa yakalanmayabilir.

Kabakulak Tanı

Kabakulak hastalığında tanı doktor tarafından yapılan muayene ve şikayetlerin dinlenmesi ile konulmaktadır. Fiziki muayeneye ek olarak;

• Tükürüğün mikroskobik ortamda incelenmesi
• Kan testi
• İdrar testi yapılabilir. 

Bademciklere bakıldığında yan taraflara doğru itildikleri görülür. Bireyin vücudunda yüksek ateş olabilir. Bireyin vücut sıcaklığı ölçülür.  

Kabakulak Nedenleri

Kabakulak hastalığı çocukluk çağında geçirilen ve ardından hayat boyu bağışıklığın kazanıldığı döküntülü – ateşli hastalıklardan biridir. Hastalığın ortaya çıkma nedeni kabakulak virüsünün başka bir bireyden bulaşması sonucu gerçekleşmektedir.

Vücut salgıları, solunum yolu, yüzey teması ve damlacık yolu ile bir bireyden diğerine geçebilmektedir. Genellikle çocukluk çağında rastlanan bir durum olsa da yetişkinlerde de ortaya çıkabilmektedir.

Ülkemizde yapılan aşı programlarından biri olan Kabakulak aşısı sayesinde vakalarda azalma görülmüştür.

Kabakulak Belirtileri

Kabakulak belirtilerinin şiddeti ve hangi belirtilerin bireyde ortaya çıktığı kişinin bağışıklık sisteminin ne kadar güçlü olduğu ile ilişkili olarak farklılık gösterebilmektedir. Bazı bireyler herhangi bir belirti olmadan ayakta bu hastalığı atlatabilmektedir. Ortaya çıkan belirtilerden bazıları ise;

• Yutma güçlüğü
• Yanaklar ve çenede ağrı veren şişlik (tek veya iki taraflı)
• Yüksek ateş
• Çiğneme ve ağzı kıpırdatma ile gelen ağrı
• Baş ağrısı
• Halsizlik
• İştah azlığı
• Eklem, kas ve genel vücut ağrısı şeklindedir.

Şu belirtilerin varlığında ise ebeveynlerin derhal durumu doktora bildirmesi gerekmektedir;

• 39 derece ve üzeri ateş
• Bilinç bulanıklığı
• Zihinsel fonksiyonlarda bozulma
• Karın ağrısı
• Erkeklerde testislerin şişmesi veya ağrıması
• Yeme ve içmede çok zorlanma 

Kabakulak Tedavi Yöntemleri

Diğer tüm viral hastalıklarda olduğu gibi Kabakulak tedavisinde kullanılan bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Bireylerin yaşadığı şikayetlere bağlı olarak gerekli görülen ilaçlar reçete edilebilir. Bireyin hastalığı daha kısa sürede ve belirtilerini daha hafif atlatabilmesi için birtakım dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Bunlar;

• Bol sıvı tüketimi
• Sağlıklı ve dengeli beslenme
• Bireyin izole edilerek diğer kişilere hastalık bulaştırmasını engelleme
• Buz uygulaması ile şişliğin inmesine yardımcı olmak 
• Tuzlu su ile gargara yapmak
• Bireyin dinlenmesi
• Çiğnemesi kolay püre kıvamında veya çorba gibi gıdaların tüketilmesi
• Doktor tarafından önerilen ağrı kesici ve ateş düşürücü kullanımı 
• Asitli içecekleri tüketmekten kaçınmak

Kabakulak Aşısı

Viral hastalıklarda, hastalık ortaya çıktıktan sonra bir ilaç tedavisi bulunmasa da bazı virüs türlerinden bireyin korunmasını sağlayan aşılar vardır. Kabakulak hastalığından korunmak için Kabakulak aşısı yapılır. 

Aşı sonrası birey yaşamında bir kere çok hafif belirtilerle veya belirti vermeden ayakta atlatabilirler.

Kabakulak aşısı bebeklik döneminde yapılan Üçlü Karma Aşı (Kızamık, Kızamıkçık ve Kabakulak) içerisinde yer almaktadır.  

Kabakulak Komplikasyonları

Çocukluk çağında kabakulak hastalığı geçiren bireyler daha hafif belirtilerle hastalığı atlatabilirken yetişkinlerde komplikasyonların gelişme riski yüksektir.

Ooforit

Kadınlarda yumurtalıklarda hassasiyet, ağrı ve şişlik şeklinde gelişen bir tablodur. Kadınlarda görülen bu komplikasyon kısırlıkla sonuçlanabilmektedir.

Orşit

Kabakulak virüslerinin vücutta yayılarak testislere gidip burada ağrı ve şişliğe yol açması durumudur. Kabakulak geçiren her 5 erkekten 1’inde bu duruma rastlanabilir. Şişlik ortalama 7 günde azalır ve nadiren kısırlığa yol açar. 

Pankreatit

Pankreasta iltihaplanmadır. Kabakulak geçiren bireyde karnının üst bölgesinde ağrı geliştiğinde bu durumdan şüphelenilebilir.

Ensefalit

Beyin dokusunun iltihaplanmasıdır. Oldukça nadir gelişen bu komplikasyon bireyin yaşamını tehdit edebilir.

Menenjit

Kabakulak virüsü kan dolaşımına katılarak Merkezi Sinir Sistemine bulaşması ve beyni saran Meninks dokusunda iltihaplanmaya yol açması şeklinde ortaya çıkmaktadır. Son derece nadir gelişir.

Düşük Riski

Gebeliğin 12 – 16 haftalık döneminde bireyin kabakulak geçirmesi sonucu ortaya çıkan bir risktir.

İşitme ve Denge Kaybı

Kabakulak virüsü nadiren kulağı etkileyerek işitme kaybına ve kulakta yer alan denge merkezinin zarar görmesi sonucu denge kaybına yol açabilir.

Miyokardit

Kalp kasının kabakulak virüsü tarafından etkilenmesi ile gelişir. Kalbin kasılma fonksiyonunda bozukluk gelişerek hayati tehdide yol açabilen bir durumdur.