Kalp Spazmı Nedir?
Kalp spazmı, kalbinizin arterlerinin (koroner arterler) daralması ve kasılması durumudur. Bu spazmlar genellikle uzun sürmez. Kısa süreli kasılmaları fark etmeyebilirsiniz bile. Fakat kalp krizi ve diğer kalp komplikasyonları riskinizi arttırabilir. Koroner arterleriniz, kalp kasına kan sağlayan kan damarlarıdır. Bu damarlar daraldığında, kalp kasına giden kan akışını kısa süreli azaltır veya iptal eder. Kalp spazmı, kalp krizi gibi ciddi sorunlara sebep olabilir ve hatta ölümcül sonuçlanabilir.
Kalp Spazmı Belirtileri
Kalp spazmı ile ilgili belirtileri arasında birdenbire ortaya çıkan güçsüz hissetme, terleme, nefes darlığı, çarpıntı, kalp atış ve ritminin değişmesi vardır. Hafif göğüs ağrısı hissedebilirsiniz. Özellikle dinlenme, uyku sırasında göğsün sol tarafındaki ağrı sizi uykunuzdan uyandırabilir. Gün içinde birkaç kez kadar spazmlarınız olabilir. Ana belirti anjina verilen göğüs ağrısıdır. Ezici, basınç yapan, daraltıcı, sıkan bir ağrı hali olarak tarif edilir. Genellikle çok şiddetlidir. Ağrı, boyun, omuz, çene ve kola doğru yayılabilir. Her gün aynı zaman diliminde çoğunlukla istirahat halinde gece yarısı ile sabaha karşı olabilir. Ağrı yaklaşık olarak 5 dakika ile 30 dakika arasında sürer. Kişi bilincini kaybedebilir. Koroner anjinanın aksine, hareket halinde, egzersiz yaparken, yürürken kalp spazmına bağlı olarak göğüs ağrısı veya nefes darlığı görülmez.
Kalp Spazmı Tanısı
Kalp spazmı tanısını yapmak için öncelikle kişinin daha önceki sağlık sorunları ve belirtileri tespit edilir. Daha sonra fiziki muayene yapılarak, kişinin tansiyonu, nabzı ve solunumu ölçülerek spazm durumu olup olmadığı tespit edilmeye çalışılır. Kalp spazmı tanısını koymaya yönelik olarak bazı testler kullanılır. EKG denilen test ile kalbinizin elektrik sinyallerini ölçüp, kontrol eder. Ekokardiyogram ile kalbinizin resmini çekmek için ses dalgaları kullanılır. Koroner anjiyografi ile, kanın kalp damarlarında nasıl ilerlediğini görmek için özel bir boya ve görüntüleme taramaları kullanılır.
Kalp Spazmı Nedenleri
Kalp spazmı çoğunlukla plak oluşumu nedeniyle sertleşmiş koroner arterlerde görülür. Plak birikimi olan arterlerde de oluşabilir. Bu spazmlar, kasların sıkışmasından dolayı oluşur. Kalp spazmı en yaygın olarak sigara kullanımı, yüksek kolesterolü olan veya yüksek tansiyonu olan kişilerde görülür. Alkol yoksunluğu, duygusal stres, soğuğa maruz kalma, kan damarlarının daralmasına neden olan ilaçlar, amfetaminler ve kokain gibi uyarıcı maddeler de kalp spazmına neden olmaktadır. Kokain ve sigara kullanımı arterde ciddi hasarlara sebep olabilir. Bu durum kalbin daha çok çalışmasına sebep olur. Kalp spazmı, kalpteki diğer risk faktörleri ve kalp sorunları, diyabet, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi sağlık sorunları olmadan da ortaya çıkabilir.
Kalp Spazmında Tedavi
Kalp spazmı tedavisinde amaç spazmları önlemek ve göğüs ağrısını azaltmak ve kalp krizini önlemektir. Spazmınız varsa Nitrogliserin adı verilen bir ilaç, ağrı halini azaltabilir. Hekiminiz göğüs ağrısını önlemek için farklı ilaçlar reçete edebilir. Kalsiyum kanal blokeri veya uzun dönemde etkili nitrat adında ilaca ihtiyacınız olabilir. Kalp kateterizasyonu, kalp damarlarının içine kateter koyularak yapılan bir işlemdir. Kalp damarlarındaki tıkanıklığı çıkartmaya çalışarak böylelikle kalp spazmının sebebi ortadan kaldırılmaya çalışılır. Eğer kalp spazmının sebebi, kalp kapakçıklarındaki sorun ise doktor, kalp ameliyatı önerebilir. Bu ameliyat ile kalp kapakçıklarındaki hasar onarılır ve kalp damarları genişletilir. Ayrıca kalp spazmının yinelememesi için kişinin sigara içmemesi, sağlıklı ve uygun bir diyet programı, düzenli bir şekilde egzersiz yapılması, stresi azaltmaya çalışması ve doktorunun verdiği ilaçları düzenli kullanması gerekir.
Stent
Stent, kalp damarlarından kanın daha iyi geçişini sağlamak için atardamarınızı açık tutan küçük metal bir tüptür. Hekiminiz, atardamarınızdaki plak birikimini bir kenara iten bir anjiyo yaptıktan sonra bir stent koyabilir. Stent kalıcıdır ve arterinizin tekrar çok daralmasını önlemektedir. Organik veya elyaf yerine metalden yapılan küçük balık ağlarına benzerler. Metal stent, anjiyoplasti arter duvarına plak birikimini ittikten sonra arterinizi açık tutar. İlaç salınımlı stent, çıplak metal stent ile aynı şeyi yapar, fakat üzerinde arterinizin tekrar daralmaması için yardımcı olacak ilaç vardır. Stent, bir arterin çok daralmasını ve tıkanmasını önlemek için kullanılır, böylelikle kanın damardan kolayca geçmesi sağlanır. Kalp krizi geçirdiyseniz veya atardamarınızda plak birikimi varsa stente ihtiyacınız olabilir.
Stentler, kalp içindeki plak birikimini bir kenara koyarak kan damarlarınızın daha iyi çalışmasını sağlar. Periferik arter hastalığı, boyun arter hastalığı, böbrek arter hastalığı, koroner arter hastalığınız varsa, plak birikimi sorunu olabilir. Stentler ayrıca bacağınız, kolunuz ya da pelvisinizde kan pıhtısı veya abdominal aort anevrizması veya başka bir anevrizma türü olduğunda da yardımcı olur. Stentler, kan damarlarındaki kullanımla sınırlı değildir. Safra kanalları, hava yolları veya üreterlerdeki tıkanıklara da yardımcı olabilirler. Her sene dünya çapında üç milyondan fazla stent yerleştiriliyor.
Stent sayesinde kanın atardamarlarda daha iyi akması sağlanır. Anjiyoplasti ile birlikte kalp krizi durdurulabilir. Nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi belirtileri iyileştirir. Arterinizin tekrar daralmasını engeller. Kalbine stent takılan kişiler, koroner baypas ameliyatı olan kişilere göre daha çabuk iyileşir.
Bypass
Bypass, kalbinizin yeterince kan alamayan bölgelerine kan akışını geri kazandırmak için yapılan ameliyattır. Bu ameliyat, özellikle kalp krizi geçirdiyseniz veya kalp krizi geçirme riskiniz yüksekse, kalp işlevinizi iyileştirebilir. Kalbimiz hiç durmaksızın çalışır ve tüm vücuda kan dolaşımını sağlar. Vücuttaki dokular yeterli kan akışı alamadığında, bu durum iskemi adı verilen bir soruna sebep olur. Kalpteki kas hücreleri iskemiye karşı hassastır ve şiddeti fazla olduğunda bu kalp kası hücreleri ölmeye başlar. Bypass ameliyatı, etkilenen kalp kasına kan akışını eski haline getirerek iskemiyi tedavi eder.
Bypass ameliyatına sebep olan önemli sebepler, kalp krizi ve koroner arter hastalığı içeren arter hastalıklarıdır. Koroner kalp hastalığına giren durumlar çoğunlukla, plak adı verilen yağlı, mum benzeri kalıntıların birikmesi nedeniyle kalbinizdeki atardamarların daralmasını içerir. Kalpte plak biriktikçe, damarlar daha da sertleşir ve daralır. Bu durumda kan pıhtıları oluşabilir ve tıkanıklıklara neden olabilir. Bu tıkanıklar kalp krizine sebep olabilir. Her yıl yaklaşık 200.000 bypass ameliyatı gerçekleşmektedir.
İlaç
Kalp sağlığını etkileyen sorun ve rahatsızlığın sebebi ve hastalığın derecesine göre kardiyoloji uzmanı ilaç tedavisine başlayabilir. Halk arasında dilaltı hapı olarak bilinen damarları gevşetmeye yarayan ilaçlar, kanın pıhtılaşmasını önleyen kan sulandırıcı ilaçlar, kan basıncını düşüren ilaçlar ve kolesterol düşürücü ilaçlara başvurulabilir.
Yaşam Tarzı Değişikliği
Ameliyat ve operasyonlar kan akışını düzeltse de, kalp sağlığınız için ve tekrar ameliyata ihtiyaç duymamanız için diyet ve düzenli beslenmeye önem vermelisiniz. Kalp sağlığınız için ne kadar egzersiz yaptığınız da dahil olmak üzere yaşam tarzınızı iyileştirme konusunda hekiminizin talimatlarına uymanız oldukça önemlidir. Yaşam tarzınızda iyileştirme yapmak, gelecekte daha fazla sorunlardan kaçınmanıza yardımcı olabilir.
Yaşam tarzınızdaki alışkanlıkların ve eylemlerin hem kısa hem de uzun vadede sağlığınız ve yaşam kalitesinde olumlu yönde etkileri olacaktır. Kronik hastalık ve sağlık problemlerinde çalışma, düzenli egzersizler, sağlıklı kiloda kalma, sağlıklı beslenme, diyet, sigara kullanımı, alkol kullanımını hayatından çıkarmak ve diğer sağlık geliştirici uygulamaların devamı, hastalıkların iyileşmesi ve önlenebilmesinde oldukça etkilidir. Sağlıklı yaşam tarzının benimsenmesiyle kronik hastalıkların %80’inin önüne geçilebilmektedir. Yaşam tarzı tavsiyelerine uyulması hayat kurtarabilir.
Kalp Spazmı İle Kalp Krizi Arasındaki Farklar
Kalp krizi ve kalp spazmı, ciddi sağlık problemleridir fakat birbirinden farklıdır. Kalp krizi aniden ve kalıcı olarak tıkanıklık oluşumu nedeniyle meydana gelir. Bu tıkanıklık, kalp kasına yeterli miktarda kan ulaştıramaz ve bu sebeple kalp kasında hasar meydana gelir. Kalp spazmında ise, kalp damarlarında ani ve geçici olarak bir daralma veya tıkanıklık durumu meydana gelmektedir. Kalpteki daralma ve tıkanıklık durumu kalp kasına yeteri kadar kan ulaştıramaz ve böylece kalp kasının işlevini bozar.
Kalp krizi esnasında, kişi aniden güçsüz hissedebilir. Kalp çarpıntısı, terleme, nefes darlığı, kalp atışındaki ani değişim, kalp ritminde değişim gibi durumlar ortaya çıkabilir. Ciddi bir sorunun olduğuna işaret olan bu belirtilerde hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kalp spazmında ise, kişi yine bu şekilde belirtiler ve sıkıntılar yaşayabilir fakat bu sorunlar geçici olabilir. Kalp spazmına neden olan durum iyileştirildikten sonra bu şikayetler ortadan kalkacaktır. Kalp krizinde damar tıkanıklığına sebep olan pıhtı durumu söz konusudur. Kalp spazmında ise sebep damar tıkanıklığı sebebi pıhtı değil, ani ve geçici damar daralmasıdır. Kalp krizinde kalp dokusunun beslenememesi ve oksijensiz kalması durumu vardır. Kalp spazmında kalp dokusunda kitlesel bir doku ölümü görülme, kalbe giden damarlar %50 gibi bir oranda tıkanma gösterir ve kalbi tamamen durdurmaz.
Kalp Spazmı Öldürür Mü?
Kalp spazmı, kalp krizi gibi ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir ve hatta ölümcül olabilir. Kalp spazmı belirtileri arasında ani ve birdenbire ortaya çıkan güçsüz hissetme durumu, terleme, çarpıntı ve kalp ritminde değişim söz konusudur. Bu belirtilerin hepsi kalp spazmının ciddi bir durum olduğuna dair işaretlerdendir. Bu gibi şikayetleriniz varsa gecikmeden hemen bir doktora başvurulması gerekir.
Kalp Spazmı Esnasında Ne Yapılmalı?
Eğer kalp spazmı geçirme durumundan şüpheleniliyorsa hemen bir kardiyoloğa başvurup gerekli test ve tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Kalp spazmının belirtilerini ortadan kaldırmak için gerekli ilaç ve tedavinin biran önce başlanması gerekir. Spazma neden olan sorunun tedavisi için anjiyogram, anjiyoplasi ve cerrahi bir müdahale gerekiyorsa ameliyat sağlanır. Kalp spazmı geçiren hastalarda sigara kullanımı söz konusuysa acilen bırakmaları gerekir.
