Kemik iliği ödemi nedir?
Kemik iliği ödemi, kemiklerin içerisinde yumuşak dokuda sıvı birikmesi durumunda meydana gelmektedir. Kemik iliği, kök hücreleri içeren süngerimsi bir dokudur. Ödem ise sıvı sebebi ile oluşan şişliktir. Kemik iliği ödemi aynı zamanda kemik iliği lezyonu olarak da adlandırılmaktadır.
Kemik iliği ödeminin çeşitleri?
Kemik iliği ödemi iki farklı tipte görülmektedir.
İkincil kemik iliği ödemi
Kemik iliği ödemine neden olan başka bir hastalığın olması durumunda görülmektedir. Bu tip Semptomik ya da asemptomik olabilmektedir. Bu sebeple de bazı hastalarda herhangi bir belirti görülmeyebilir. Asemptomik olarak görülen ikincil kemik iliği ödemi genellikle başka bir hastalık için çekilen MRI görüntülerinde tesadüfen görülmektedir.
Spontan ya da birincil kemik iliği ödemi
Kemik iliği ödeminin nedeninin bilinmediği ancak belli bir ağrı olduğu durumlarda birincil kemik iliği ödemi adı verilmektedir. Bu duruma kemik iliği sendromu adı da verilmektedir.
Kemik iliği ödemi ile kemik iliği ödemi sendromu arasındaki fark
Kemik iliği sendromu ödemi nadir görülen ve nedeni bilinmeyen kemik iliği ödemidir. Sıklıkla 30 ila 60 yaşları arasındaki erkeklerde görülmektedir. Yüksek kolesterol ve düşük D vitamini değerleri ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Birçok farklı kemikte ortaya çıkmasına rağmen sıklıkla vücudun alt kısımlarındaki kemiklerde görülmektedir.
Kemik iliği ödemi nedenleri
Kemik iliği ödeminin görülmesine neden olabilecek farklı sağlık durumları bulunmaktadır. Bu durumların içerisinde şunlar yer almaktadır.
Kanser
Kemik iliği ödemine neden olabilecek kanser türleri içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Akut miyeloid lösemi
- Kemik metastazı
- Kondrosarkom
- Ewing sarkomu
- Osteosarkom
- Kanser tedavisi için radyoterapi uygulanması
Dejeneratif durumlar
Zamanla dokuların kötüleşmesine neden olarak kemik iliği ödeminin görülmesine neden olabilecek sorunlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kireçlenme
- Tendinopati
Enfeksiyonlar
İlik kemiği ödemine yol açabilecek kemik ve eklem enfeksiyonları içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Osteomiyelit
- Septik artrit
İskemik durumlar
Organların yeterli kan ya da oksijen alamaması sonucunda kemik iliği ödemine yol açabilecek durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Avasküler nekroz
- Charcot ayağı
Metabolik koşullar
Kemik iliği ödemine neden olabilecek metabolizma sorunları içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Cushing sendromu
- Hiperparatiroidizm
- Mastositoz
- Kronik böbrek hastalığına bağlı olarak görülen mineral ve kemik bozuklukları
- Osteomalazi
- Osteoporoz, özellikle kalça ve dizde görülmesi halinde
- D vitamini eksikliği
Kas iskelet sistemi iltihabı
Kemiklerde, bağlarda, kaslarda, sinirlerde ve tendonlarda kemik iliği ödemine neden olabilecek iltihaplanmalar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Ankilozon spondilit
- Entsit
- Sedef artriti
- Romatizmal eklem iltihabı
- Sakroiliit
Travma
Kemik iliği ödemine neden dolabilecek yaralanma türleri içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Ön çapraz bağ yırtıkları
- Komplaksi bölgesel ağrı sendromu
- Kompresyon kırıkları
- Kemik dokusunun ölümüne neden olan kalça çıkığı
- Özellikle ayak bileği, kalça, diz veya omurga gibi diğer kemik veya eklem yaralanmaları
- Stres kırıkları
Kemik iliği ödemi belirtileri
Kemik iliği ödeminin ana belirtisi kemiğin etrafında ya da içinde hissedilen ağrıdır. Diğer belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Eklemlerde şişlik
- Eklemlerde sıcaklığın artması
Bazı kişilerde herhangi bir belirti görülmeyebilir.
Kemik iliği ödemi tanı kriterleri
Kemik iliği ödemi tanısında ilk adım fiziksel muayenenin uygulanmasıdır. Daha sonrasında belirtileri ve geçmiş hakkında çeşitli sorular yöneltilir. Kemik iliği ödeminden şüphelenilmesi halinde ise istenebilecek testler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- İltihap belirtilerinin aranması için kan testleri
- Kemik iliği biyopsisi
- Osteoporozu aramak için DEXA taraması
- MR
- Ultrason
Kemik iliği ödemi BT taramalarında ve röntgenlerde görülmez.
Kemik iliği ödemi tedavi yöntemleri
Kemik iliği ödemi genellikle kendiliğinden geçmektedir. Bunun için hastaların birkaç ay boyunca dinlenmesi önerilmektedir. Bunun yanında belirtilerin yönetilebilmesi için şu tavsiyelere de yer verilebilir.
- Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçları
- Fizik tedavi
Kemik iliğinin şiddetli olması halinde ise şunlar önerilmektedir.
- Steroid enjeksiyonları
- Ameliyat
Kemik iliği ödemi ameliyatı
Çekirdek dekompresyonu olarak adlandırılan bu operasyonda kemik üzerine delikler açılarak ödemin boşaltılması sağlanır. Bu sayede kemiğin içerisindeki basınç azalmasını sağlayarak ağrının hafiflemesine yardımcı olur.
