Kronik Öksürük

Kronik Öksürük Nedir?

Yetişkinlerde 8, çocuklarda 4 hafta ve daha uzun süre devam eden öksürüğe kronik öksürük adı verilmektedir. Kronik öksürük uykunun bölünmesine ve hastaların kendilerini yorgun hissetmelerine neden olabilir. Kronik öksürüğün şiddetli olması durumunda ise kusma, baş dönmesi ve kaburga kırıkları görülebilmektedir.

Kronik öksürüğün nedenini her zaman belirlemek kolay olmamaktadır. Yaygın görülen nedenleri içerisinde ise geniz akıntısı, tütün kullanımı ve asit reflü gibi durumlar bulunmaktadır. Genellikle altta yatan sorunun tedavi edilmesi ile kronik öksürükte ortadan kalkar.

Kronik Öksürük Tanı Yöntemleri

Kronik öksürüğün tanı alabilmesi için öncelikle tıbbi geçmişi sorgulanması ve fiziki muayenenin uygulanması gerekmektedir. Kapsamlı olarak alınan tıbbi öykü ve fiziki muayene kronik öksürük hakkında önemli ipuçları sağlamaktadır. Daha sonrasında kronik öksürüğün nedeninin araştırılması için çeşitli sesler istenebilmektedir.

Ancak doktorların önemli bir kısmı pahalı testler istemek yerine kronik öksürüğün yaygın olarak görülen nedenlerden biri için tedaviye başlamayı tercih etmektedir. Bu tedavinin işe yaramaması durumunda daha az yaygın nedenler için çeşitli testler istenmektedir. Bu testlerin içerisinde şunlar yer almaktadır. 

• Röntgen 
• Bilgisayarlı tomografi taramaları 
• Akciğer fonksiyon testleri 
• Mukus örneğinin incelendiği laboratuvar testleri 
• Bronkoskopi
• Rinoskopi

Kronik Öksürük Nedenleri

İnsanlarda arada sırada öksürük görülmesi normal olmakla birlikte akciğerlerdeki tahriş edici maddeleri ve salgıları temizlemeye yardımcı olarak enfeksiyonu önleyen bağışıklık sisteminin bir parçası olarak kabul edilmektedir. Ancak haftalarca süren öksürük genellikle tıbbi bir sorunun sonucu olarak görülmektedir.

Çoğu vakada birden fazla neden kronik öksürüğe neden olabilmektedir. Aşağıda yer alan nedenler tek başlarına kronik öksürüğe neden olabileceği gibi kombinasyon halinde de kronik öksürük vakalarının önemli bir kısmından sorumlu olmaktadır. 

Postnazal Damlama 

Burnun ya da sinüslerden gelen fazla mukus boğazın arkasından aşağıya damlayabilir ve öksürük refleksini tetiklenmesine neden olabilir. Aynı zamanda üst solunum yolu öksürük sendromu olarak da anılmaktadır.  

Astım

Astım sebebi ile görülen öksürük ise mevsimlere bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra ortaya çıkabileceği gibi soğuk havaya, bazı kimyasallara veya kokulara maruz kalındığında da kötüleşmesi mümkündür. Kronik öksürük astımın ana semptomlarından biri olarak kabul edilmektedir. 

Gastroözofageal Reflü Hastalığı 

GERD olarak da adlandırılan bu durumda mide asidi boğaza kaçar. Sürekli tahriş söz konusu olduğu için hastalarda öksürük görülebilir. 

Enfeksiyon

Solunum yollarını etkileyen enfeksiyonlar öksürüğe neden olabilmektedir. Yetişkinlerde görülen kronik öksürüğün yaygın fakat yeterince tanınmayan bir nedeni de boğmacadır. Bunun yanında kronik öksürük akciğerdeki mantar enfeksiyonlarında, tüberküloz enfeksiyonunda ve tüberküloz dışında diğer organizmaların neden olduğu akciğer enfeksiyonlarında da ortaya çıkmaktadır.

KOAH

Kronik ve inflamatuar hastalıklardan birisi olan KOAH, akciğerde hava akışının tıkanması sebebi ile oluşmaktadır.  Kronik bronşit ise renkli balgam çıkaran öksürüğe neden olabilmektedir. 

Kan Basıncı İlaçları

Yüksek tansiyon için reçete edilen ilaçlar bazı kişilerde öksürüğe neden olabilmektedir. 

Diğer Nedenler 

Daha az yaygın olarak kronik öksürüğe neden olan etmenler içerisinde şunlar yer almaktadır. 

• Aspirasyon 
• Bronşektazi 
• Bronşiolit 
• Kistik fibrozis
• Mide asidinin boğaza doğru akması 
• Akciğer kanseri 
• Astımdan kaynaklanmayan hava yolu iltihabı 
• Akciğerlerde iltihabı hücrelerin toplanması 
• Bilinmeyenlere bağlı olarak akciğerlerde kronik yara izi

Kronik Öksürük Belirtileri

Aşağıda yer alan belirtilerle birlikte kronik öksürük ortaya çıkabilmektedir. 

• Balgam ve kan tükürmek
• Burun akıntısı
• Burun tıkanıklığı
• Mide ekşimesi
• Geniz akıntısı
• Hırıltılı nefes
• Boğaz ağrısı
• Nefes darlığı
• Sık sık boğazın temizlenmesi
• Boğaz ağrısı

Kronik Öksürük Komplikasyonları 

Sürekli öksürüğün olması hastalar için son derece yorucu olabilmektedir. Kronik öksürük aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli sorunlara neden olabilmektedir. 

• Uyku bozukluğu 
• Baş ağrısı 
• Baş dönmesi 
• Kusma 
• Aşırı terleme 
• İdrar kaçırma 
• Kaburga kırıkları 
• Bayılma

Kronik Öksürük Tedavi Yöntemleri

Kronik öksürüğe neden olan durumun belirlenmesi tedavinin başarı yüzdesi açısından son derece önemli olmaktadır. Vakaların önemli bir kısmında kronik öksürüğe birden fazla etmen neden olmaktadır. Sigara kullanan kişilerde sigaranın bıraktırılması gerekmektedir.

ACE inhibitörü kullanan kişilerin ise yan etkisi öksürük olmayan başka bir ilaca yönlendirilmesi gerekmektedir. Kronik öksürüğün tedavisinde kullanılan ilaçlardan bazıları şunlar olmaktadır. 

• Alerjiler ve geniz akıntısının standart tedavisi olan antihistaminikler, kortikosteroitler ve dekonjestanlar
  
  
• Astıma bağlı öksürük için en etkili tedaviler inhale astım ilaçları olmaktadır. Bu ilaçları iltihabı azaltarak solunum yollarının açılmasını sağlayan kortikosteroidler ve bronkotliatörlerdir.
  
  
• Kronik öksürüğün bakteriyel mantar veya mikro bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanması durumunda antibiyotik ilaçlar reçete edilmektedir. 
  
  
• Yaşam tarzı değişikliği ile asit reflünün tedavi edilememesi durumunda ise asit üretiminin engellenmesine yönelik ilaçlar reçete edilmektedir. Bazı kişilerde soruların çözülmesi için ameliyat gerekli olmaktadır. 

Öksürük Bastırıcı İlaçlar 

Bazı hastalarda öksürüğün sebebini belirlerken ve tedaviye başlarken belirtilerin iyileşmesini hızlandırmak için öksürük kesici ilaçlar reçete edilebilmektedir. Reçetesiz olarak satılan öksürük ilaçları nedenin tedavi edilmemesini sağlamaz. Ancak belirtilerin hafiflemesini sağlar.

Diğer bir yandan bu konu üzerinde yapılan araştırmalar öksürük ilaçların plasebo ilaçlardan daha iyi çalıştığını kanıtlanamadığını ileri sürmektedir. 2 yaşından daha küçük olan çocukların bu gruptaki ilaçları kullanması durumunda ciddi yan etkilerin yanında ölümcül olabilmektedir. 6 yaşından küçük çocuklarda öksürük ya da soğuk algınlığının tedavisinde ateş düşürücü ve ağrı kesici dışında reçete satan ilaçların kullanılmaması gerekmektedir.

Çocuğun 2 ila 6 yaş arasında olması durumunda ise öksürük ve soğuk algınlığı gibi durumlarda reçetesiz satılan ilaçları kullanmamaları gerekmektedir. Bunun yanında 12 yaşından küçük çocuklarda da bu ilaçların kullanılması önerilmemektedir.