Kürtaj

Kürtaj nedir?

Hamileliğin sonlanmasına yönelik olarak uygulanan işlemlere kürtaj adı verilmektedir. Bunun için çeşitli ilaçlar ya da cerrahi yöntemler kullanılmaktadır. Kürtaj işleminde fetüs ile birlikte plasentanın da alınması söz konusu olmaktadır. 

Kürtaj neden yapılır?

Zorunlu kürtaj nedenleri tıbbi ve hukuki olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tıbbi nedenler içerisinde şunlar yer alır.

• Gebelik sebebi ile annenin hayatının tehlikeye girmesi
• Preeklampsi
• Yüksek tansiyon
• Diyabet
• Kanser varlığı
• Fetus anomalileri
• Bebeğin kalbinin durması

Kürtajın hukuki nedenleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır. 

• Cinsel saldırı sonrasında mağdurun hamile kalması
• Küçük yaşta hamile kalmak
• Zihinsel engeli bulunan bir kadının hamile kalması

Bunların yanında isteğe bağlı kürtaj da kürtaj nedenleri içerisinde yer almaktadır. İsteğe bağlı kürtaj tıbbi ya da hukuksal bir zorunluluk olmadan kadının ya da çiftin kararı ile gebeliğin sonlandırılmasıdır. 

Kürtaj nasıl yapılır?

Kürtaj lisanslı bir hastanede ve lisanslı doktorlar tarafından uygulanabilir. Kürtaj için yasal süre ülkelere göre değişiklik göstermekle birlikte genellikle en fazla 10 haftalık fetüslere işlem uygulanmaktadır. Kürtaj bazı ülkelerde yasak olmakla birlikte bazı ülkelerde bu süre 24 haftaya kadar uzayabilmektedir. Anne karnındaki bebeklerde herhangi bir sağlık sorununun olması ya da fetüsün ölümü durumunda ise bu yasal sürelere uyulmak zorunda değildir. 

Günümüzde kürtaj işlemlerinde genellikle cerrahi yöntemler tercih edilmektedir. Cerrahi işlemler kolay ve pratik olmasının yanı sıra risk açısından da daha düşük olmaktadır. Lokal ya da genel anestezi altında yapılan kürtaj işlemleri 10-15 dakika sürmektedir. Kürtaj işleminden sonra hastaların 1 saat hastanede dinlenmeleri istenir. Olası enfeksiyonların önlenmesi için de antibiyotik tedavisi uygulanır. 

Kürtaj prosedürünün aşamaları ise şunlar olmaktadır.

Muayene

Kürtajdan önce hastaların detaylı bir şekilde muayene edilmeleri gerekmektedir. Bu muayene sırasında gebeliğin kaçıncı haftada olduğunun da tespit edilmesi gerekmektedir. Gebelik haftasının yasal sınırlar içerisinde olması durumunda ise hasta kürtaj için hazırlanır.

Yöntemin belirlenmesi

Gebelik sonlandırma işlemi farklı yöntemler ile yapılabilmektedir. Bu yöntemler içerisinde hasta için en uygun olan yöntemin uzman doktor tarafından belirlenmesi gerekmektedir.

Yasal prosedürler

Kürtaj hukuki tarafı da olan bir işlemdir. Bu sebeple de operasyon öncesinde bireyin 18 yaşından küçük olması durumunda ebeveynlerinin imzasının alınması gerekmektedir. Bunun yanında bazı ülkelerde gebeliğin sonlandırılması için kadının rızası yeterli olurken, bazı ülkelerde ise hem kadının hem de erkeğin rızası zorunlu olmaktadır. Ülkedeki yasal düzenlemeye uygun bir şekilde ilgili kişilerinde rıza imzasının alınması gerekmektedir.

Operasyon hazırlığı

Operasyondan önceki 5- 6 saat hastaların hiçbir şey yiyip içmemesi gerekmektedir. Bunun yanında hastanın genel sağlık durumunun belirlenmesi için genel muayene yapılması gerekir.

Kürtaj ne zaman yapılır?

Kürtajın ne zaman yapılacağı ile ilgili yasal düzenlemelerin bulunmasının yanı sıra tıbbi açıdan da anne sağlığının korunması için uygun görülen süre ise hamileliğin 5. ya da 6. haftaları olmaktadır. 

Kürtaj sonrası enfeksiyon belirtileri

Kürtaj işlemi için kullanılacak ekipmanlar ve klinik koşullar işlem öncesinde sterilize edilmektedir. Bu sebeple de kürtaj yaptıran hastalarda enfeksiyon görülme olasılığı son derece düşüktür.

Ancak tüm önlemler alınsa dahi bazı hastalarda işlem sonrasında enfeksiyon oluşumu söz konusu olabilmektedir. Özellikle işlemden sonra kişisel hijyene dikkat edilmemesi, doktorun reçete ettiği ilaçların kullanılmaması ve cinsel birliktelik enfeksiyon riskinin artmasına neden olan etmenler içerisinde yer almaktadır.  

Kürtaj sonrası kanama 

Kürtaj işleminden sonra hastalar da vajinal kanama görülebilir ve bu kanama rahim içinin tamamen temizlenmesini sağlamakla birlikte iyileşme sürecinin de bir parçasıdır. Kürtaj işleminden sonra kanama hemen başlayabilir ve 1- 2 hafta kadar devam edebilir kürtaj sonrasında görülen kanama adet kanamasına benzer şekilde olmakla birlikte yoğunluğu hafif ya da orta olmaktadır.

Kürtaj sonrası iyileşme süreci

Kürtaj sonrasında hasta bakımının iyi yapılması iyileşme sürecinin daha hızlı ve konforlu bir şekilde atlatılmasını sağlamaktadır. Bu sebeple de işlemden sonraki birkaç gün istirahat etmek önemlidir. Bunun yanında doktor tarafından reçete edilen ilaçların düzenli bir şekilde kullanılması ve enfeksiyonların önlenmesi için kişisel hijyene dikkat edilmesi gerekir.

Kürtajın risk faktörleri

Kürtajın neden olduğu yan etkiler nadir görülmekle birlikte en sık görülen risklerinin içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Enfeksiyon
• Baş dönmesi
• Kanama
• Mide bulantısı
• Rahimde kalan gebelik dokusu
• İlaçlara karşı reaksiyon
• Rahim ağzında yara

Kürtaj komplikasyonları

Kürtaj işlemi genellikle güvenli olarak kabul edilen operasyonlar içerisinde yer almaktadır. Ancak her cerrahi prosedürde olduğu gibi kürtaj işlemi de bazı komplikasyonlara neden olabilmektedir. bu komplikasyonlar nadir görülmekle birlikte şunları içermektedir.

• Yoğun kanama
• Depresyon
• Rahim yaralanması ya da hasarı
• Anksiyete
• Rahim içi enfeksiyon
• Enfeksiyona bağlı olarak görülebilecek ateş, titreme ve halsizlik
• Şiddetli karın ağrısı

Kürtaj sonrası dikkat edilmesi gerekenler

Hem medikal hem de cerrahi kürtaj sonrasında hastaların kontrol randevusuna gitmeleri gerekmez. Bunun yerine hamilelik testi yapılması yeterli olmaktadır. Medikal kürtaj için kullanılan ilaçlar hastalarda ishal ve mide bulantısına neden olabilmektedir.

Cerrahi kürtajdan sonra ise gerek anestezinin etkileri sebebi ile kürtaj sonrasında dikkat edilmesi gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Kürtajdan sonra ağrı olması durumunda doktorun önerisi ile ibuprofen ya da parasetamol gibi ilaçlar alınabilir.
• Kanamanın oluşması durumunda hijyenik ped kullanılması önerilir.
• Cinsel birlikteliğe devam edilmesi durumunda doğum kontrol yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir.
• Kürtaj işlemi sonrasında hastanın kendini iyi hissetmesi ile günlük rutinlerine geri dönebilir.

Kürtaj çeşitleri

Her ne kadar kürtaj için farklı yöntemler bulunsa da sıklıkla 2 yöntem uygulanmaktadır. Sıklıkla uygulanan bu yöntemler tıbbi kürtaj ve cerrahi kürtaj olmaktadır.

Medikal Kürtaj

Medikal kürtajda herhangi bir cerrahi prosedür işlem kullanılmadan gebelik sonlandırılır. Bunun için hastalara çeşitli ilaçlar verilmektedir. İlaç kullanımından sonra kürtajın gerçekleşmesi için 24 saat geçmesi gerekebilir. Bu sebeple de medikal kürtajda hastanın uzman kontrolünde kalması son derece önemli olmaktadır.

Kürtaj hapı

Kürtaj hapları özellikle hamileliğin ilk 10 haftası içerisinde etkili olmaktadır. İlaçlar sayesinde rahim içi kasılmaları sağlanır. Bu sayede rahmin iç tabakası dökülür. Bu sayede gebelik dokusu dışarı atılır. 

Cerrahi kürtaj

Cerrahi kürtajda ise rahim içerisindeki fetüs ve plasenta cerrahi yöntemler kullanılarak alınmaktadır. Cerrahi kürtaj uygulamalarından birden fazla yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler içerisinde en sık uygulanılanı ise vakum yöntemi olmaktadır?

Vakumlu kürtaj

Vakumlu kürtaj yönteminde gebelik dokusu rahimden vakumlanarak çıkarılmaktadır. Bunun için rahim ağzının genişlemesini sağlayan özel bir vakum cihazı kullanılmaktadır. Gebeliğin 6- 16 haftalarında kullanımı uygun olmaktadır.

Probe kürtaj

Probe kürtaj gebelik sırasında anormal kanaması olan kadınlara uygulanan kürtaj yöntemi olmaktadır. Bunun yanında rahim duvarı kalınlaşması olan hastalardan biyopsi örneğinin alınması için de uygulanmaktadır. Hem tanı hem tedavi yöntemi olan probe kürtaj sonrasında kanama kesilir.

Pipelle kürtaj

Endometriyumda biyopsi örneğinin alınması için uygulanan işlemdir. İnfertilite hastaları endometriyum değerlendirilmesinin yapılmasını sağlamaktadır. Bunun yanında menopoz dönemindeki kadınlara yapılan uygulamalarda pipelle kürtaj işlemi birçok avantaj sağlamaktadır.

Fraksiyone kürtaj

Fraksiyone kürtaj he endoservikal kanal hem de endometriyum olmak üzere iki alandan doku örneği alınabilmektedir. Kanama yerinin tespit edilmesi için kullanılan bu yöntemde metal kürek kullanılmaktadır. Fraksiyone kürtaj gerek rahim gerekse de rahim ağzı patojenlerinin tespit edilmesini sağlamaktadır.

Revizyon kürtaj

Düşük sonrasında gebelik dokusunun kalması durumunda uygulanan kürtaj işlemidir. Bu işlemde öncelikle doku vakumla çekilir ve sonrasında metal ekipmanlar ile kontrol sağlanır.

Bumm kürtaj

Büyük gebeliklerin sonlandırılması için uygulanan kürtaj yöntemidir. Anestezi altında uygulanan işlemlerden birisi olan kürtaj tekniklerinden birisi olmasının yanında bu işlemde kullanılan aletlerin genişlikleri 18 mm’ye kadar olabilmektedir. Bu sayede ileri gebelik durumundaki fetüslerin alınması sağlanabilir. 

Kürtaj sonrası cinsel ilişki

Kürtajdan sonra cinsel ilişkiye girmek için 2 hafta beklenmesi gerekir. Bu süre rahim ağzının kendini toparlaması için gereken süredir. Rahim ağzı açıkken ilişkiye girmek enfeksiyon riskinin artmasına neden olmaktadır. Bunun yanında 2 hafta dolmasına rağmen kanamanın devam ettiği hastaların cinsel ilişkiye girmeden beklemeye devam etmesi gerekmektedir. Aksi halde rahim içi zarı iyileşme süreci olumsuz etkilenir.

Kürtajdan 20 gün sonra yumurtlama gerçekleşmektedir. Bu sebeple de kürtajdan 20 gün sonra tekrar hamile kalınabilir. Hamileliğin planlanmadığı durumlarda bu süreçten itibaren korunma yöntemlerinin kullanılmaya başlanması gerekmektedir. 

Kürtajda alınan bebeğe ne yapılıyor?

Kürtaj ile alınan gebelik dokusu pıhtılı ve kıvamlı bir sıvı olmaktadır. Kürtaj sonrasında bu sıvı tıbbi atık torbalarında tıbbi atık birimine teslim edilmektedir. Kürtaj hangi yöntemle yapılırsa yapılsın dışarıdan bakıldığında kürtaj materyali olduğu anlaşılmamaktadır.

Kürtaj sonrası vücutta ne gibi değişiklikler olur?

Kürtajdan önce kadınların vücutları gebelik dönemine uygun bir şekilde hormonları düzenlenir. Gebeliğin ani bir şekilde sona ermesinden sonra ise vücuttaki hormon fazlalığı birkaç hafta süresince devam eder.

Bu süre içerisinde kadınların psikolojileri ve fiziksel sağlıkları önemli ölçüde etkilenir. Bu süre içerisinde kadınların kendilerini yorgun hissetmeleri, değişken ruh halinde olmaları, uyku ve iştah problemleri yaşamaları beklenen bir durumdur. 

Düşük sonrası kürtaj yapılır mı?

Düşük yapan hastalara genellikle kürtaj uygulanmaz. Genellikle düşüğün doğal sürecinin sağlıklı bir şekilde tamamlanması sayesinde rahim içinde gebelik dokusu kalmaz. Ancak tamamlanmamış düşük vakalarında şikayetler devam eder. Bu durumda rahim içinin tamamen temizlenmesi için kürtaj uygulanması gerekebilir.

Kürtaj doğurganlığa etki eder mi?

Kürtaj işleminin sağlıklı koşullarda gerçekleştirilmesi durumunda hamilelik üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Bu sebeple de hastalar kürtaj işleminden sonra kısa süre içerisinde yeniden hamile kalabilirler. Bu sebeple de gebeliğin istenmediği durumlarda hastaların mutlaka korunarak cinsel ilişkiye girmeleri önerilir. Ancak işlemin sık sık yapılması ve steril koşulların sağlanmaması doğurganlığın olumsuz etkilenmesine neden olabilir. 

Kürtaj sonrasında psikolojik durum

Kürtaj nedeninden bağımsız olarak işlemden sonra hastalarda psikolojik değişikliklere neden olabilmektedir. Bu değişiklikler içerisinde kendini suçlu hissetme, üzüntü ya da rahatlama hisleri yer almaktadır.

Özellikle zorunlu nedenlerden dolayı kürtaj olan kişilerde bir daha gebe kalınamayacağı endişesi yaygın olarak görülmektedir. Kürtajdan sonra hissedilen bu duygular geçici olmakla birlikte hastaların çevresinden ya da uzmandan destek almaları son derece önemli olmaktadır.