Miyop

Miyop nedir?

Yakındaki nesnelerin net bir şekilde görülebilmesine rağmen uzakta yer alan nesnelerin bulanık olarak görüldüğü yaygın bir görme problemidir. Genel olarak gözün şeklinin bozulması ya da gözün belirli bölümlerinde şekil bozukluğunun oluşması durumunda ışınların hatalı bir şekilde kırılması durumunda ortaya çıkan bir durumdur. Bu durumda gözün arka kısmında yer alan retinaya odaklanması gereken ışınlar retinanın önüne odaklanır. Çocukluk ve ergenlik dönemlerine gelişen miyop 20 ila 40 yaşlarında stabilize olmaktadır. Genetik eğilimli olan miyobun tanısı temel göz muayenesi ile sağlanmaktadır. 

Miyop'un tanı kriterleri

Miyop tanısı temel göz muayenesi ile konulmaktadır. Bunun yanında hastaların tıbbi geçmişi ve kullandığı ilaçları da sorgulamaktadır. Miyop tansında kullanılan testler içerisinde ise şunlardır.

Görme keskinliği testi

Görüşün uzak nesnelerde ne kadar keskin olduğunun kontrol edilmesi için uygulanan bir testtir. Bunun için bir göz kapatılır ve diğer gözle farklı büyüklüklerdeki harf ve semboller okunmaktadır. Daha sonrasında aynı işlem diğer göz için de uygulanır. Okuma bilmeyen çocuklar için çeşitli grafikler ile bu test yapılmaktadır.

Foroptor

Görme probleminin tedavi edilmesi için gerekli olan reçetenin belirlenebilmesi için uygulanan bir testtir. Bu testte görmeyi düzelten farklı lensler hasta tarafından denenmektedir.

Göz sağlığına ilişkin diğer testler

Göz sağlığının tespit edilmesi için yapılacak diğer testler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Kornea, gözbebeği, mercek ve göz kapaklarının durumu
• Işığa tepki
• Göz içi basınç
• Göz hareketi
• Çevresel görüş

İç göz muayenesi

Retinanın ve optik sinirin durumunun incelenmesi için ışıklı özel mercek kullanılmaktadır. Retinanın genişlemesi için damla kullanılmaktadır. Damla uygulamasından sonra birkaç saat ışık hassasiyeti söz konusu olmaktadır. 

Miyop nedenleri

Miyop kırılma hataları sebebiyle oluşan bir sağlık sorunudur. Korneanın şekli ya da durumu göze giren ışığın yanlış odaklanmasına neden olmaktadır. Bu durum miyobun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. 

Gözün çok uzun ya da oval şekilli olmasından kaynaklanan bir durumdur. Bunun yanında kornea eğrisinin çok dik olması da miyoba neden olmaktadır. Tüm bu göz anatomisi değişiklikleri ışınların retinanın önünde odaklanmasına neden olmaktadır. Bunun durum beyne iletilen sinyallerin bulanık olmasına neden olmaktadır. Diğer kırılma hataları içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Hipermetrop: göz küresinin normal bir gözden daha kısa olması ya da kornea kavisinin az olması durumunda ortaya çıkmaktadır.  Bazı hastalar daha uzakta olan nesneleri net bir şekilde görebilirken, orta mesafedeki nesneleri ise bulanık bir şekilde görmektedir. 
• Astigmat: kornea ya da merceğin bir yönde diğerine göre daha dik bir şekilde kavisli olması durumunda ortaya çıkan bir durumdur. Astigmatta görüş tüm mesafelerde bozuk olmaktadır.

Miyop belirtileri

Miyopluk belirtilerin içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Göz yorgunluğu
• Uzaktaki nesnelere bakarken bulanık görme
• Baş ağrısı
• Görüşün netleşmesi için göz kapaklarını kısma ya da gözü tamamen kapatma

Çocuklarda miyop belirtileri içerisinde ayrıca şu belirtiler de görülebilmektedir.

• Sınıflarındaki tahtalarda veya projeksiyonlar görmede zorluk yaşamaları

Daha küçük çocuklarda ise görme güçlüğü görülmeyebilir. Bunun yerine görme güçlüğüne işaret eden davranışlar görünür. Bu davranışların içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Televizyona yakın oturma
• Sürekli şaşılık
• Gözleri sık sık ovalamak
• Uzaktaki nesneleri farkında değilmiş gibi davranmak
• Aşırı göz kırpma

Miyop olan yetişkinler ise sokak tabelalarını okumada zorluk yaşayabilirler. Bunun yanında gece sürüşünde bulanık görme zorluğu yaşayabilirler. Bu duruma miyopsi denmektedir.

Miyop tedavi yöntemleri

Miyop tedavisinde kırmanın düzeltilmesini sağlayan mercekler ya da kırılmanın düzeltilmesini sağlayan ameliyatlar kullanılmaktadır. Miyop hastalığının tedavisinde glokom, katarakt ve retina dekolmanı da dahil olmak üzere çeşitli komplikasyonların yönetilmesini de içermektedir.

Reçeteli lensler

Düzeltici lensler kullanmak korneanın artan eğrisine veya gözün artan uzunluğunun neden olduğu kırılmanın düzeltilmesini sağlamaktadır. 

Gözlük kullanımı miyobun neden olduğu bulanık görüntüyü netleştirmenin en güvenilir yolu olmaktadır. Gözlük mercekleri aynı zamanda yakın görüşlülük ve astigmatın da düzeltilmesini sağlamaktadır. Kontak lensler de birden fazla kırılma kusurunu düzeltebilmektedir. 

Miyop lazer tedavisi

Refraktif cerrahi gözlük ve lens ihtiyacını azaltmaktadır. Göz cerrahı gözün yeniden şekillendirilmesi için lazer teknolojisi kullanılmaktadır. Miyop hastalarının ameliyattan sonra gözlük kullanımı devam edebilmektedir. Miyop tedavisinde kullanılan teknikler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Lazer destekli yerinde keratomileusis (LASIK): korneaya ince, menteşeli bir flep uygular. Daha sonrasında korneanın kubbeli şeklini düzleştirmek için kornea dokusunun çıkarılmasında lazer kullanılır. LASIK ameliyatlarından sonra iyileşme daha hızlı bir şekilde gerçekleşir ve diğer ameliyat yöntemlerine göre daha az rahatsızlığa neden olmaktadır.
• Lazer yardımlı subepitelyal keratektomi (LASEK): bu yöntemde korneanın dış koruyucu örtüsünde ultra ince bir flep oluşturmaktadır. Daha sonrasında ise korneanın yeniden şekillendirilmesi için lazer kullanılır.
• Fotorefraktif keratektomi (PRK): korneanın epitel tabakasının tamamen çıkarılması ve daha sonrasında korneanın yeniden şekillendirilmesi yöntemidir. Bu açıdan LASEK yöntemi ile benzerlik göstermektedir. Bu operasyondan sonra koruyu bir kontakt lens takılır. Bu lens korneanın yeni şekline uygun olarak epitel tabakası yeniden büyüyene kadar korneayı kaplar.

Miyop lazer tedavisi sonrası süreç

Lazer tedavisinde sonra hastaların dikkat etmeleri gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Ameliyattan sonra gözlerin bandajla kapatılması gerekmez.
• Ameliyattan sonra belli aralıklar ile doktor kontrolüne gidilmesi gerekir.
• Ameliyattan sonra reçete edilen ilaçların düzenli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
• Ameliyattan sonra birkaç saat süresince hafifi bir batma ve sulanma olması normaldir.
• Ameliyattan 24 saat sonra normal hayata dönülebilir.

Miyop astigmat

Astigmatın bir türü olan miyop astigmat, her yaş ve cinsiyette görülebilmektedir. Kırma bozuklukları genellikle farklı türleri ile birlikte görülebilmektedir. Birlikte en sık görülen görme kusurları da miyop, hipermetrop ve astigmattır.

Astigmat, kornea şeklinin tam olarak yuvarlak olmaması sebebi ile görüntünün bulanıklaşmasıdır. Miyop ise çeşitli sebepler ile ışığın retina önüne odaklanmasıdır. Miyop astigmat iki farklı türe ayrılmaktadır.

• Basit miyop astigmatta gözün sahip olduğu eksenlerden birisi retinaya odaklanırken diğer eksen ise retinanın önüne odaklanmaktadır.
• Bileşik miyop astigmatta ise her iki eksende de odaklanma retinanın önüne odaklanmaktadır. Bileşik miyop astigmatı olan kişilerde nesnenin uzak ya da yakın olmasından bağımsız bir şekilde bulanık görüş söz konusu olmaktadır. 

Miyop astigmat belirtileri

Miyop astigmatta görülen belirtiler hem miyop hem de astigmatın belirtilerinin birleşimidir. Bu sebeple de görülen belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Mesafeden bağımsız olarak görüntünün bulanık olması
• Gözlerde yanma hissi
• Işık hassasiyeti
• Okuma yaptıktan sonra alın ve gözlerde ağrı hissedilmesi
• Göz yorgunluğu

Miyop göz egzersizleri

Miyop göz egzersizleri, gözlerin nemli kalmasını, kasların esnekliğinin sağlanması ve göz yuvarlaklığının korunmasını sağlamaktadır. Yapılan göz egzersizleri miyobun doğal olarak tedavi edilmesini sağlamasa da miyop artışını yavaşlatmaktadır. Göz egzersizlerine başlamadan önce bu konu ile ilgili uzmanlaşma görüşülmesi ve uzmanın onaylaması durumunda egzersizlere başlanması tavsiye edilmektedir.

Avuç içleri ile gözleri kapatmak

Gözleri ve beyni uyaracak etmenleri azaltmak için uygulanan bu egzersizin adımları şunlar olmaktadır.

• Bir sandalyeyi rahatça oturduktan sonra eller ısınana kadar ovulur.
• Gözler kapatılır ve avuç içleri gözlerin üzerine hafifçe bastırılır. Bu aşamada göz duvarlarına aşırı baskı yapmaktan kaçınılmalı ve burun açıkta kalmaktadır.
• Gözleri herhangi bir şekilde ışık gelmesi engellenmelidir. Bu aşamada kopkoyu bir karanlık hayal edilmeli ve bu karanlığa odaklanmalıdır.
• Gözler kapalıyken sakinleştirici bir manzara hayal edilir ve aynı zamanda derin nefesler alınır.
• Karanlık dışında başka herhangi bir şey görmediği zaman avuçlar gözlerden çekilir.
• Avuç içlerinin gözlerini kapatma işlemi 3 dakikadan daha uzun sürecek şekilde yapılmalıdır.

Göz masajı

Gözlerin ve yüzün etrafındaki kan dolaşımının artması için yapılan bu masajın adımları şunlar olmaktadır.

• 2 havlu alınır ve bunlardan biri ılık suyla diğeri ise soğuk suyla ıslatılır. Öncelikle ılık havlu gözleri kapatacak şekilde yüzünün üzerine konulur. 3 dakika bekledikten sonra ılık havlu kaldırılır ve soğuk havlu konulur. Yüze uygulanan farklı sıcaklıklar kan damarlarının büzüşüp genişlemesini sağlayacaktır. Bu sayede gözün etrafındaki kan akışı artacaktır.
• Daha sonrasında ılık bir havluyla boyun, alın ve yanaklar ovulur. Parmak uçları kullanılarak alın bölgesine ve kapalı gözlere nazikçe masaj yapılır.
• Eller iyice yıkandıktan gözler kapatılır ve parmaklarla dairesel hareketler yaparak 1- 2 dakika süresince masaj uygulanır. Masaj uygulaması sırasında gözler hafif bir şekilde baskı yapıldığından emin olunması gerekmektedir.

Göz egzersizleri

Gözlerin yakına uzağa odaklanma seviyesinin güçlendiren bu egzersizlerin aşamaları şunlar olmaktadır.

• Boş bir duvarın önünde ayakta durulur ya da bir sandalyeye oturulur. Daha sonrasında baş parmağı yüzün yaklaşık 25 cm önünde tutulur ve parmağa odaklanılır. Bunun yanında 10- 15 saniye boyunca 1,5- 3 m uzaklıktaki bir objeye de odaklanabilir. Bir sonraki adımda başı hareket ettirmeden 3- 6 m ötedeki başka bir objeye odaklanmalıdır. Bu odaklanma süresi 10- 15 saniyeyi geçmemelidir.
• Son aşamada 15 saniye boyunca baş parmağı yeniden odaklanır bu egzersiz 5 defa tekrarlanır.

Yakınlaştırma uzaklaştırma egzersizleri

Farklı uzaklıklardaki bir objeye odaklanmak için merceklerin sürekli olarak hareket etmesini sağlaması gerekmektedir. Bunun için egzersizin aşamaları ise şunlar olmaktadır. 

• Bir sandalyeye rahat bir pozisyonda olur oturulur.
• Başparmak yukarıda olacak şekilde el kaldırılır.
• Başparmağı odaklanır ve öncelikle parmak yüze 7- 8 santim kalacak şekilde yakınlaştırılır.
• Sonrasında kol tamamen ileri uzatılır.
• Egzersizi haftada 3 kez tekrarlanması yeterli olacaktır

Gözler ile 8 rakamı çizilmesi

Göz hareketlerinin kontrol etmesini sağlayan bu egzersizin adımları şunlardan oluşmaktadır

• Yaklaşık 3 m uzaklıkta olacak şekilde zemin üzerinde büyük 8 rakamı hayal edilir.
• Daha sonrasında 8 gözler ile yavaşça çizilir.
• 8 rakamı çizimi önce sol taraftan bir kez daha sonrasında sağ taraftan olacak şekilde tekrarlanmalıdır.

Farklı yönlere bakarak göze yapılan göz egzersizleri

Gözlerin farklı yönlere doğru hareket ettiler göz kaslarının güçlenmesi açısından son derece faydalıdır. Bunun için atılması gereken adımlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Ayakta dik bir şekilde durulur ve direkt karşıya bakılır.
• Başın hareket ettirmeden önce sol tarafa bakılır ve görülen nesneye odaklanır.
• Daha sonrasında baş hareket ettirilmeden gözler sağ tarafa bakacak şekilde hareket ettirilir. Bu hareket 5 kez tekrarlanacak dinlendikten sonra 3 set halinde uygulanır.
• Bir sonraki adımda başka hareket ettirilmeden aşağı doğru bakılır ve aşağıda görülen nesneye odaklanır. Daha sonrasında gözler yukarı kaydırılır. Bu harekette 3 kez tekrarlanmalıdır.
• Egzersizin son hareketinde ise baş hareket ettirilmeden direkt olarak karşıya bakılır. Daha sonrasında bakışlar aşağıya ve sola kaydırılır. Sol tarafta görülen şeye odaklanmaktan sonra gözler çapraz olarak hareket ettirilerek yukarıya ve sağa bakılır ve tekrar görülen nesne odaklanılır. Bu hareketi 5 kez tekrarlanması gerekmektedir. Her hareket bittikten sonra ters yönde bakışlar uygulanmalı ve sıra devam edilmelidir.

Miyop çeşitleri

Basit miyop

Genel olarak 6- 12 yaş arasındaki çocuklarda görülen miyop türüdür. Hem genetik yatkınlık hem de çevresel faktörler sebebi ile oluşur. Miyop derecesi ise genellikle 6’dan az olur ve ilk 3- 4 yıl derece artar daha sonrasında sabitlenir. En sık görülen miyop çeşitlerinden birisi olmakla birlikte genellikle yakın mesafede dikkat gerektiren işlerin yapılması derecenin artmasına neden olmaktadır.

Gece miyobu

Gündüz ya da ışıklı ortamlarda görmede herhangi bir problem yaşanmamasına rağmen gece ya da loş ışık olan ortamlarda görüntü kalitesinin bozulması durumuna gece miyobu adı verilmektedir. Sık görülen miyop türlerinden biri olmakla birlikte özellikle gece araç kullanma durumunda sorun oluşturmaktadır. Bu sebeple de gece araç kullanmak zorunda kalan hastaların mutlak suretle gözlük kullanması gerekmektedir.

Yalancı miyop

Gözde ya da göz çevresindeki kaslarda ani spazm oluşması sonucunda geçici olarak görülen miyop türüdür. 

Aksiyal miyop

Göz küresinin ön ve arka çapındaki artış sebebi ile ortaya çıkan miyop türüdür. Gözün odaklanma gücüne göre göz küresinin daha uzun olması sebebi ile miyop oluşmaktadır. Çocukluk çağında görülen miyop çeşitleri içerisinde en sık rastlanılan türü olmaktadır. Göz küresinin uzun olması ışığın doğrudan retinanın üzerine odaklanması yerine retinanın önüne odaklanmasına neden olan bulanık görüşün yaratılmasına neden olur. 

Genellikle okul döneminde başlayan aksiyal miyop hastanın yirmili yaşlarının ortalarına gelmesi ile sabitlenmektedir. Hafif ve orta dereceli bozukluklar genellikle herhangi bir göz komplikasyonuna neden olmazken, ileri düzeydeki dereceleri bulunan kişilerde gözle ilgili komplikasyonlar görülebilir.

İkincil miyop

Farklı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların merceğin yapısında değişikliğe neden olmasından dolayı oluşan miyoba ikincil miyop adı verilmektedir. 

Eğrilik miyopisi

Kornea ya da göz küresinin ön kısmında yer alan lensin zaman içerisinde eğrinin artmasından dolayı ortaya çıkan miyop türüdür. Bu değişimler ışığın daha fazla kırılmasına neden olmaktadır. Özellikle kornea ektazileri ve keratokonus gibi hastalıklar nedeni ile görülmektedir.

Kırıcılık miyopisi

Şeker hastalığı gibi çeşitli metabolik hastalıklar sebebi ile oluşan katarakt probleminin başlangıç aşamasında görülen miyop türüdür. Çünkü bu aşamada göz merceğinin kırıcılık oranında artış görülebilmektedir.

Eksen miyopisi

Gözün tüm yapılarının normal olmasına rağmen gözün ön ve arka uzunluğu normal standartların dışındadır. Gözde görme kusuruna neden olacak herhangi bir etmen bulunmamasına rağmen göz küresinin uzun olmasından dolayı ışık retinanın önüne odaklanmaktadır. 

Konjenital miyop

Genellikle 2- 3 yaşlarındaki çocukların etkilenmesine neden olan bir miyop türüdür. Bu yaştaki çocukların uzaktaki nesneler ile ilgilenmemesi ya da gösterilen nesnelere ilgi duymaması gibi belirtiler vermektedir. İlerleyici bir özelliğe sahip olmasının yanı sıra genellikle yüksek dereceli bir miyop türüdür.

Patolojik miyopi

Genellikle 7 ve üzerindeki derecelerdeki miyop türüdür. Gözün ön ve arka cephelerinin çok fazla uzamasından dolayı retinanın nazal bölgesi bu değişiklik nedeni ile kapanmaktadır. Bu değişiklik soncunda damarlar kıvrım oluşturarak optik sinirlerden dışarı çıkar. Patoloji miyopi özellikle gözün arka kısmında dejeneratif değişikliklere neden olmaktadır.