Plörezi (Akciğer Su Toplaması)

Plörezi (akciğer su toplaması) nedir?

Akciğerleri tamamen saran ve göğüs boşluğunu dolduran 2 adet zar bulunmaktadır. Bu zarlara plevra adı verilir ve aralarında akciğerin rahat hareket etmesini sağlayan bir sıvı bulunur. Zarlar tarafından salgılanan bu sıvı yaklaşık olarak 20 ml olmakla birlikte kaygan bir yapıya sahiptir. Plevra zarı tarafından salgılana bu sıvı akciğerler tarafından emilir. Bu sayede iki zar arasında sıvı miktarı sabit kalır.

Ancak zarların normalden daha fazla sıvı salgılaması ya da akciğerlerin sıvı emilimini yeterince yerine getirememesi durumunda zarlar arasında sıvı artışı meydana gelir. Bu duruma da plörezi adı verilmektedir. Halk arasında akciğerlerin su toplaması olarak adlandırılan plörezinin tıptaki diğer adı ise plevral efüzyon olmaktadır. Akciğerlerdeki ya da zarlardaki bu değişimler ise birçok farklı sağlık sorunu nedeniyle ortaya çıkabilmektedir.

Plörezi (akciğer su toplaması) tanı yöntemleri

Plörezi teşhisi göğüs hastalıkları uzmanları tarafından konulmaktadır. Teşhis için öncelikle hastanın hikayesi alınır ve ardından detaylı fiziksel muayene yapılır. Muayene sırasında hastanın normal bir şekilde nefes alışverişine devam etmesi istenir. Bu sırada nefes sesinin duyulmaması plörezi varlığına işaret eder.

Hekimin gerekli görmesi halinde ise hastalardan akciğer grafisi istenir. Akciğerde sıvı birikmesi genellikle röntgen filmlerinde görülebilir. Ancak bazı vakalarda bilgisayarlı tomografi görüntüleri de gerekli olabilmektedir. Bu görüntüleme yöntemleri ile sadece plörezinin varlığı değil aynı zamanda bu duruma neden olan sağlık sorunu da saptanabilir.

Sıvının varlığının teşhis edilmesinden sonra sıvının yeri ve miktarı hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için ultrason görüntülemesi de isteyebilir. Bu teşhis yöntemlerinin yanı sıra hastalardan istenebilecek diğer tetkikler içerisinde şunlar yer almaktadır.

Torasentez

Torasentez testinde akciğerde biriken sudan enjektör ile örnek alınma işlemidir. Torasentez işlemi plörezi tanısında kullanılan yöntemler birisi olmasının yanı sıra az miktarda su birikimine bağlı olarak gelişen nefes darlığı şikayetinin giderilmesini de sağlamaktadır. Bu sebeple de torasentez hem tanı hem de tedavi yöntemi olmaktadır. Bazı vakalarda torasentez ile alınan örneğin rengi sıvı birikimine neden olan sağlık problemi hakkında bilgi verebilmektedir. Alınan sıvı örneği laboratuvara gönderilerek bakteriyel olarak da incelenmesi sağlanır.

Biyopsi

Biyopsi plöreziye neden olan sağlık sorunun teşhis edilmesinde kullanılan bir yöntemdir. Diğer tanı yöntemleri ile akciğerde su toplanmasını açıklayamaması durumunda uygulanır. Açık ve kapalı olarak iki farklı yöntemle uygulanan biyopside, açık biyopsi nadir olarak uygulanmaktadır.

Plörezi (akciğer su toplaması) nedenleri

Plörezi birçok farklı sağlık sorunu nedeni ile görülmektedir. Veremin yaygın olduğu ülkelerde plörezinin birinci nedeni verem olmaktadır. Bunun yanında plöreziye neden olabilecek sağlık sorunları şunlar olmaktadır.

• Bazı ilaçların yan etkileri
• Ailevi Akdeniz ateşi
• Pankreas iltihabı
• Romatoid artrit
• Travmalar
• Tiroit hastalıkları
• Sistemik lupus
• Siroz
• Yemek borusu kanseri
• Lenf kanseri
• Mantar enfeksiyonları
• Kalp ameliyatlarından sonra gelişen komplikasyonlar
• Bazı otoimmün hastalıklar
• Kaburga kırığı
• Böbrek hastalıkları
• Karaciğer hastalıkları
• Akciğere giden atardamarda basınç artışı
• Kalp yetmezliği
• Solunum sırasında akciğerin bir kısmının şişmemesi
• Akciğerde ödem varlığı
• Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar
• Akciğer kanseri
• Akciğer zarı kanseri
• Akciğer apsesi
• Sarkoidoz
• Pulmoner emboli
• Zatürre

Plörezi (akciğer su toplaması) belirtileri

Akciğer hastalıklarından birisi olan plörezinin belirtileri diğer akciğer hastalıkları ile benzerlik göstermektedir. Bu sebeple de plörezi belirtileri içerisinde şunlar yer alır:

• Öksürük
• Şiddetli ya da orta derecede göğüs ağrısı
• Göğüste batma hissi
• Ağrı sebebiyle nefes alıp vermede sorun yaşama
• Nefes darlığı
• Sırt üstü yatamama
• Ateş
• Titreme
• Terleme
• Üşüme
• Yorgunluk
• Halsizlik
• İştah kaybı
• Erken dönemde derin nefes alma sırasında her iki akciğerden de gelen gıcırtı sesi
• Omuz ve karın bölgesinde ağrı
• Şiddetli ve kuru öksürük

Plörezi (akciğer su toplaması) tedavi yöntemleri

Plörezi tedavisi altta yatan sağlık problemine bağlı olarak planlanmaktadır. Plöreziye neden olan hastalığın iyileştirilmesi plörezinin de ortadan kalmasını sağlayacaktır.

Enfeksiyonlar

Tüberküloz haricinde akciğerde görülen tüm enfeksiyonların tedavisi aynı olmaktadır. Enfeksiyon sebebiyle akciğerde su toplanması durumuna ise parapnömonik efüzyon adı verilmektedir. Akciğerlerde görülen enfeksiyonların tedavisinde geniş spektrumlu antibiyotikler kullanılmaktadır. Enfeksiyon sebebi ile oluşan plörezi tedavisinde önemli olan doğru antibiyotik seçimini yapabilmektir. Bunun yanında plevral sıvı drenajının gerekli olup olmadığının da belirlenmesi gerekir.

Plevral drenaj ile hastaların daha kısa süre içerisinde rahatlaması sağlanmaktadır. Drenaj işlemi iki farklı şekilde uygulanmaktadır. Bunlardan ilki tedavi edici torasentez olmaktadır. Bunun yanında su birikimi fazla olan hastalara göğüs tüpü takılarak sıvının drenajı sağlanır.

Tüberküloz

Tüberküloz plörezi tedavisi ile akciğer tüberküloz tedavisi benzerlik göstermektedir. Bu sebeple de tüberküloz plörezi ilaçları bir şema kapsamında 6 ay süresince kullanılmaktadır.

Malign plevral sıvıları

Malign plevral sıvı genellikle altta yatan hastalığın terminal dönemde olduğunun bir göstergesi olmaktadır. Malign plevral sıvısının tedavisi söz konusu olduğunda başta onkoloji olmak üzere multidisipliner bir yaklaşım gerekmektedir. Malign plevral sıvılarda tedavi seçenekleri içerisinde kemoterapi, torasentez, radyoterapi, tüp drenajı, ince kateter, plörodezis ve sürekli sıvı drenajı bulunmaktadır.

Plörezi ameliyatı

Plörezinin kanser kaynaklı olduğu bazı vakalarda cerrahi tedaviler gerekli olmaktadır. Bu uygulamalarda akciğer zarının göğüs duvarı ile birleştiği kısım çıkarılır. Bu bölümün çıkarılmasının nedeni sıvı üretiminden sorumlu olmasıdır. Bu cerrahi müdahale ile hastaların ilerleyen dönemde akciğerlerinde su toplamasının önüne geçilmektedir.

Plörezide cerrahi yöntemlere başvurulmasının bir diğer sebebi ise akciğer kanseri hastalarına uygulanan drenaj gibi işlemlerin zaman içerisinde akciğer zarında kalınlaşmaya neden olmasıdır. Ayrıca kanser hücrelerinin de zara sıçraması ve kalınlaşmaya neden olması muhtemeldir. Bu durumlarda ameliyat ile zardaki kalınlaşma temizlenir ve her iki zar birbirine yapıştırılarak sıvı toplanmasının önüne geçilir.