Rota Virüsü

Rota virüsü nedir?

Rota virüsü bulaşıcılığı yüksek olan bir virüs türü olmaktadır. Bağırsakların etkilenmesine neden olan enfeksiyon sebebiyle ishal ile karakterize olmaktadır. Tüm dünyada görülebilen bir virüs türü olan rota virüsü özellikle bebek ve çocuklarda görülen ishalin en sık görülen sebebi olmaktadır. Hemen hemen tüm çocuklara 5 yaşa kadar bulaşabilen bir virüs olmaktadır.

Bulaşıcılığı yüksek bir virüs olmasına rağmen görülen vakaların önemli bir kısmı ayaktan tedavi ile iyileştirilmektedir. Ancak görülen vakaların bir kısmında ölüme neden olan bir virüs olmaktadır. Bu sebeple de en kısa süre içerisinde tedavi edilmesi gerekir. Ölüm vakalarının görülmesindeki en önemli etken ise sağlık hizmetlerine ulaşılamaması ve hidrasyon tedavisi görememesidir. Bu sebeple de görülen ölüm vakalarının yaklaşık olarak %90’nı düşük gelir düzeyine sahip olan ülkelerde görülmektedir.

Özellikle 2 yaşın altındaki çocukların etkilenmesine neden olan rota virüsü ilkbahar ve kış aylarında yaygın olarak görülür. Hastalığın kuluçka süresi 2 gün olmasının yanı sıra iyileşme süresi ise 1 hafta olmaktadır. Hastalığın geçirilmesi ise antikor üretimine neden olmadığı için tekrarlama riskini ortadan kaldırmamaktadır.

Rota virüsünü bulaş yolları içerisinde kusmuk ve dışkı bulunmaktadır. Bunun yanında hasta çocuklar ile temas etmek de hastalığın bulaşması için yeterli olmaktadır. Bu sebeple de özellikle kreş ve okullarda hastalık yaygın olarak görülmektedir.

Rota virüsü tanı yöntemleri

Rota virüsünün tanı alabilmesi için dışkı testinin yapılması yeterli olmaktadır. Yapılan mikrobiyolojik inceleme sayesinde rota virüsü diğer patojenlerden ayırt edilebilmektedir. Bunun yanında hastalarda görülen belirtiler de tanı alması için kullanılan kriterler içerisinde yer almaktadır.

Rota virüsü nasıl bulaşır?

Rota virüsünün bulaş ihtimali on derece yüksek olmaktadır. Kuluçka döneminde dahi bulaş ihtimali bulunması belirtilerin görülmediği döneme denk gelmesinden dolayı bulaşıcılığının daha fazla olmasına neden olmaktadır.

Rota virüsünün ilk bulaş yolu dışkı olmaktadır. Özellikle hasta olan bebek ve çocukların bez değişiminden, popo temizliğinden ve banyosundan sonra ellerin doğru bir şekilde yıkanmaması rota virüsünün bulaşmasının en sık görülen sebebidir. Bunun yanında dışkı ile kontamine olmuş besinlerin ve suların tüketilmesi de virüsün bulaşmasına neden olmaktadır. Son olarak hasta olan kişilerin vücut sıvıları da hastalığın bulaşmasına neden olan faktörlerden birisi olmaktadır.

Rota virüsü belirtileri 

Rota virüsü bulaşından sonra belirtilerin görülmesi 2 ile 4 gün arasında değişiklik göstermektedir. Farklı belirtilere neden olan rota virüsünün karakteristik belirtileri içerisinde kusma ve ishal bulunmaktadır. Bunun yanında rota virüsünün neden olduğu belirtiler içerisinde şunlar da yer almaktadır:

• Sinirli ruh hali
• Karın ağrısı
• Yorgunluk
• Ateş
• Huzursuzluk
• Uyuşukluk
• Olağan dışı uyku
• Kaka renginin siyah olması

Rota virüsünün erken dönemde tedavi edilmemesi durumunda hastalarda sıvı kaybı söz konusu olmaktadır. Sıvı kaybı ise kanda bulunan elektrolitlerin dengesizliğine ve dehidrasyona neden olur. Bu durumun neden olduğu belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• Ağız kuruluğu
• Uykusuzluk
• Huzursuzluk
• Daha az idrara çıkma
• Bebek ve çocukların ağlarken gözyaşının az olması
• Zihin bulanıklığı
• Baş dönmesi

Belirtiler bebek ve çocuklarda ağır olurken yetişkinlerde hafif seyretmektedir.

Rota virüsü tedavi yöntemleri

Rota virüsünün tedavi edilmesini sağlayan herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Rota virüsü hastalarına antibiyotik vermek gereksizdir. Bunun yanında ishal kesici ilaçlar ishalin uzamasına neden olacağı için kullanılmaması gerekir.

Rota virüsü tedavisinde öncelik kusmanın kesilmesi ve kaybedilen sıvını yerine konmasıdır. Bunun yanında yüksek ateşin düşürülmesi için ilaçlar da kullanılmaktadır. Eğer sıvı kaybı az ve bebek ek gıdaya geçmiş ise o zaman ağızdan şekerli ve tuzlu sıvılar verilmelidir.

Bunun yanında hastaların beslenmesine de dikkat edilmesi gerekmektedir. Beslenmelerinde yoğurtlu ve pirinçli çorbalar, muz ve patates gibi ishalin kesilmesine yardımcı olacak ve sıvı kaybını engelleyecek besinlerin verilmesi gerekir. Hastalık süresinde inek sütünün azaltılması ve yağlı besinlerin verilmemesi gerekmektedir. Yoğun meyve sularından da kaçınılması gerekmektedir.

Ek besine başlamamış olan bebeklerin sık sık emzirilmesi veya ishal mamaları kullanması gerekmektedir. Kusması şiddetli olan bebek ve çocukların ise sıvı kaybının önlenmesi için hastane yatışı gerekli olmaktadır. Bu süre içerisinde sık sık beslenmeleri de gerekmektedir.

Ağır sıvı kaybının olduğu vakalarda böbrek yetmezliği gelişebilir. Bu duruma bağlı olarak ise hastaların hayatı tehlikeye girebilir. Bu sebeple de bebeklerde ve çocuklarda ateş, ishal ve kusma görüldüğünde en kısa süre içerisinde doktora başvurulması gerekmektedir.

Rota virüsü aşısı

Rota virüsünün engellenmesine yönelik olarak rota aşısı bulunmaktadır. Ancak bu aşının koruyuculuğu %100 olmamaktadır. Rota virüsü aşısı ağız yoluyla uygulanan bir aşı olmaktadır. Genellikle 6 aylıktan daha küçük olan bebeklere uygulanan bu aşının yaygın olarak uygulandığı hastaneye yatış gerektiren vakalarda ciddi bir düşüş görülmüştür. Bunun yanında rota virüsü aşısı sayesinde 5 yaşından büyük çocuklarda rota virüsü görülme sıklığı azalmaktadır.

Rota aşısı 2. aydan itibaren uygulanmaktadır. 2 ya da 3 doz uygulanan rota aşısından sonra diğer aşılar ile birlikte uygulanabilmektedir. Aşılama sonrasında kusma görülmesi halinde aşının yenilenmesine gerek bulunmamaktadır.

Rota virüs aşısının yan etkileri

Rota virüs aşısı sonrasında bazı bebeklerde bağırsağın kendi üstüne katlanması ve bu sebeple de bağırsak tıkanıklığının yaşanması söz konusu olabilmektedir. Her iki durumda da acil tıbbi müdahale de bulunulması gerekir. Eğer bebekler aşılama öncesinde bu komplikasyonlar görülmüş ise aşılama sonrasında da yan etkilerin görülmesi söz konusu olabilmektedir.

Aşı sonrasında bebeklerde görülebilecek yan etkiler içerisinde ayrıca şunlar da yer almaktadır:

• Kusma
• İshal
• Normal dışı bağırsak hareketlerinin görülmesi

Bu belirtilerin görülmesi durumunda en kısa süre içerisinde doktora başvurulması gerekmektedir. 

Rota virüsünden nasıl korunulur?

Rota virüsünden korunmak için öncelikle aşılamanın yapılması son derece önemli olmaktadır. Bunun yanında bulaş olmaması için hasta çocukların sağlıklı çocuklar ile aynı ortamda bulunmamaları gerekmektedir. Bunun yanında bebeklerin altlarının değiştirilmesinden sonra ellerin hemen yıkanması ve kreşlerdeki oyuncakların sık sık dezenfekte edilmesi de gerekmektedir.