Saman Nezlesi

Saman nezlesi nedir?

Halk arasında saman nezlesi olarak adlandırılan alerjik rinit nezle benzeri belirtilere neden olduğu için bu isimle anılmaktadır. Genellikle akar, polen ve hayvan tüyü gibi maddelere karşı vücudun bağışıklık sisteminin geliştirdiği alerjik bir reaksiyondur. Genellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında görülmesi sebebiyle de mevsimsel alerji olarak da adlandırılmaktadır. Mevsimsel olarak görülmesinin en büyük sebebi ise ağaçlardan ve çiçeklerden bol miktarda polen salınmasıdır.

Küçük yaşlarda saman nezlesi görülmese dahi ilerleyen yaşlarda ve yetişkinlik döneminde sebebi bilinmeyen nedenlerden dolayı görülebilir. Bu sebeple de her yaşta ve cinsiyette ortaya çıkabilen bir alerji türü olmaktadır. Alerjik rinitte alerjik reaksiyon üst solunum yollarında gerçekleşmektedir.

Saman nezlesi tanı yöntemleri

Saman nezlesinin tanı almasında öncelikle hastaların şikayetleri dinlenir ve daha sonrasında gerekli testler istenir. Saman nezlesinde istenilen testlerin başında deri testi gelmektedir. Bu testte alerjinin tetiklenmesine neden olan alerjen maddelerinin derinin üst bölümüne sürülür. Daha sonrasında herhangi bir alerjik reaksiyon olup olmadığı gözlemlenir.  Eğer hastanın alerji olan bir alerjen olursa, bu alerjenin sürüldüğü bölgede kabarmalar görülür.

Saman nezlesinin teşhis edilmesinde kullanılan bir diğer test ise kan testi olmaktadır. Bu test ile hastaların kanlarında bulunan antikor seviyeleri ölçülmektedir. Bu testten önce hastalara alerjen verilebilir.

Saman nezlesi nedenleri

Saman nezlesinin neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak kişilerde bulunan bazı özellikler saman nezlesinin görülme riskini arttırmaktadır. Bu faktörlerin başında ise genetik faktörler gelmektedir.

Alerjik bünyesi olan kişilerin toz, sigara dumanı, polen ve parfüm gibi alerjenlere maruz kalması durumunda saman nezlesi belirtileri ortaya çıkmaktadır. Çünkü alerjenler ilk olarak kişilerin burunlarında reaksiyona neden olmaktadır. Bu reaksiyon sebebiyle burunda enfeksiyon oluşur ve vücutta antikor seviyesi artar. Bu durumda saman nezlesinin belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Saman nezlesinin şiddeti ortamdaki alerjenlerin miktarı ile ilişkili olmaktadır. Bu sebeple de yılın belli zamanlarında daha fazla görülmektedir. Örneğin çimen alerjisi olanların belirtileri yaz aylarında görülürken, polen alerjisi olan kişilerin belirtileri ilkbaharın erken dönemlerinde görülmektedir.

Saman nezlesi tipleri

Saman nezlesine neden olan alerjenler değişiklik göstermektedir. Ancak alerjinin oluşum mekanizmasına göre farklı türlere ayrılmaktadır.

Mevsimsel saman nezlesi

Mevsimsel alerjik rinit polen sebebiyle görülmektedir. Bu sebeple de polen popülasyonunun fazla olduğu ilkbahar ve son bahar aylarında görülür.

Yıl boyu devam eden saman nezlesi

Hayvan tüyleri, ev akarları ve böcek pislikleri gibi alerjenler ile ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple de saman nezlesine neden olan belirtilerin yıl boyunca görülmesi mümkün olmaktadır.

Mesleki saman nezlesi

İş ortamlarında bulunan tahriş edici maddeler sebebiyle ortaya çıkan alerjik rinit olmaktadır. Alerjik belirtilerin görülmesi de bu ortamlarda gerçekleşir.

Saman nezlesi belirtileri

Saman nezlesi sebebiyle görülen belirtiler nezle ve sinüzit hastalıklarının belirtileri ile benzerlik göstermektedir. Ancak bu hastalıkların aksine saman nezlesinde enfeksiyon görülmez. Saman nezlesinin neden olduğu semptomların içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Burun akıntısı
• Gözlerde yaşarma
• Geniz akıntısı
• Hapşırma
• Burun tıkanıklığı
• Öksürük
• Damakta kaşınma hissi
• Göz altı bölgesinde morluk
• Halsizlik
• Baş ağrısı
• Yatar pozisyondaki kuru ve kesik kesik öksürük
• Boğaz ağrısı
• Uyku kalitesinin bozulması
• Koku alma duygusunda azalma
• Kulakların tıkanması

Saman nezlesi tedavi yöntemleri

Saman nezlesinin temel tedavisi alerjenlerden kaçınmaktır. Ancak bazı alerjenlerden kaçınmak her zaman mümkün olmamaktadır. Bu durumda alerjiye yönelik tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekmektedir. Ancak bu tedavi yöntemleri alerjinin iyileştirilmesini sağlamamakla birlikte belirtilerin iyileştirilmesini sağlamaktadır.

Saman nezlesi tedavisinde uygulanan yaklaşımlar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Alerjenlerden korunulmasını sağlayacak çevre kontrolü
• Medikal tedavi yöntemleri
• İmmünoterapi

Saman nezlesi tedavisinde hem reçeteli hem de reçetesiz ilaçlar kullanılmaktadır. Özellikle semptomların çok şiddetli olmadığı vakalarda reçetesiz ilaçlar semptomların giderilmesi için yeterli olmamaktadır. Bu süreç içerisinde alerjinin neden olduğu belirtilerin kontrol altına alınmasını sağlayacak en doğru ilacın tespit edilebilmesi için ilaç denemeleri yapılabilir. Kullanılan bu ilaçlar özellikle burun içerisindeki şişliklerin giderilmesini sağlayarak hastaların daha konforlu nefes almasını sağlamaktadır.

İmmünoterapi (alerji iğneleri)

Alerji iğneleri özellikle ilaç tedavisinin belirtileri hafifletmediği kişileri için tercih edilen bir yöntem olmaktadır. Bu aşılar 3 ile 5 yıl süre ile uygulanmaktadır. Aşı ile verilen az miktardaki alerjenler sayesinde vücudun antikor üretmesi ve alerjenler sebebiyle bağışıklık sisteminin harekete geçmemesi sağlanmaktadır.

İmmünoterapi alerjinin tamamen geçmesini sağlamasa da hastaların kullandıkları ilaç miktarlarının anlamlı ölçüde azalmasını sağlamaktadır. İmmünoterapi polen, toz akarları, kedi ve köpek alerjilerinde etkili olmaktadır. Bunun yanında çocuklara uygulanması durumunda alerjik astım geliştirme riski azalmaktadır.

Dil altı alerji tabletleri

Bazı hastalar için alerji iğneleri yerine dil altı alerji tabletleri önerilmektedir. Ağızda çözülen bu tabletlerin günlük olarak tüketilmesi sayesinde aşının etkileri görülebilmektedir.

Sinüslerin yıkanması

Burun tıkanıklığının giderilmesi için burun kanallarının yıkanması en hızlı ve etkili çözüm olmaktadır. Kanalların yıkanması sayesinde burundaki mukus ve alerjen temizlenir ve belirtiler önemli ölçüde azalır.

Çevre değişiklikleri

Alerjinin belirtilerinin azaltılmasının en etkili yolu alerjenlerden uzak durulmasıdır. Bunun için de yapılabilecek bazı değişikliklerin içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Hayvanlar ile temastan sonra ellerin yıkanması.
• Özellikle bahar aylarında polenlerden uzak durmak için kapı ve pencerelerin kapalı tutulması.
• Böceklerin evden uzak tutulması için gerekli önlemlerin alınması.
• Çamaşırların ev ortamında kurutulması.
• Yatak odasındaki halıların kaldırılması.
• Ev ve arabalarda hava temizleyicilerinin kullanılması.
• Yüksek filtreye sahip elektrik süpürgelerinin kullanılması.
• Sabah saatlerinde polen popülasyonunun fazla olmasından dolayı bu saatlerde açık hava aktivitelerinde bulunulmaması.
• Yatak örtülerinin düzenli olarak yıkanması.
• Nem giderici cihazların kullanılması.
• Gözlük kullanılması.

Saman nezlesi komplikasyonları

Saman nezlesinin neden olduğu belirtiler kişilerin yaşam kalitelerinin ciddi şekilde etkilenmesine neden olmaktadır:

• Uykuya dalmada güçlük çekme
• Uykuyu devam ettirmede zorluk
• Yorgunluk
• Bitkinlik
• Öksürürken ya da nefes alırken ıslık sesinin duyulması. Aynı zamanda astım belirtileri içerisinde yer almaktadır.
• Sinüzit
• Kulak enfeksiyonları

Alerjen maruziyetinin sınırlandırılması

Saman nezlesine neden olan alerjenlerden tamamen kaçınmak mümkün olmamaktadır. Ancak bazı noktalara dikkat ederek alerjen maruziyetinin en az seviyeye indirilmesi mümkün olmaktadır.

Küf ve polen alerjisi

Saman nezlesinin tetikleyicisi polen ise özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında belirtiler şiddetlenmektedir. Küf alerjini ise yılın her döneminde belirtilere neden olmaktadır. Her iki alerjenden de kaçınılması için dikkat edilmesi gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Ev içerisindeki rutubetli alanların bakımlarını yaptırmak.
• Ev bitkilerinin ve çiçeklerde küf barındırmasından dolayı sayılarının en aza indirilmesi gerekmektedir.
• Ev temizliğinde toz maskesinin kullanılması
• Rüzgarlı ve kuru günlerde dışarı çıkılmaması
• Polen popülasyonunun en üst seviyede olduğu sabah saatlerinde dışarı çıkılmaması
• Evde ve arabada klima kullanımına yer verilmesi
• Klimaların filtrelerinin düzenli olarak değiştirilmesi
• Çamaşırların polen ile temasının engellenmesi için ev içerisinde kurutulması
• Polen popülasyonunun fazla olduğu dönemlerde kapı ve pencerelerinin açılmaması

Toz akarları alerjisi

Toz akarları yılın her zamanında belirtilere neden olabilen alerjenlerden birisidir. Bu sebeple de toz akarlarının engellenmesi için alınacak önlemlerin yıl boyunca uygulanması gerekmektedir. Bu önlemlerin içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Yemek pişirirken aspiratör kullanılması
• Yıkanmış çamaşırların ev içerisinde kurutulmaması
• Çarşaf ve battaniyelerin 60 derecede ve düzenli olarak yıkanması
• Yatak çarşaflarının evde kullanılan diğer tekstil ürünlerinin antialerjik ürünlerden tercih edilmesi

Hayvan tüyü alerjisi

Hayvan tüyü alerjisi olan kişilerin genel olarak hayvanlardan uzak durmaları gerekmektedir. Bunun yanında dikkat edilmesi gereken diğer noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Evde hayvan beslenilmemesi gerekir.
• Eğer evde köpek besleniyor ise haftada iki kez yıkanmaları gerekir.
• Evcil hayvanların yatak odalarına izin verilmemesi gerekir.
• Hayvan bakımı ile ilgilendikten sonra ellerin yıkanması gerekir.