Akıllı lens nedir?
Çeşitli göz kusurlarının tedavisinde kullanılan akıllı lensler genellikle kontak lensler ile karıştırılsalar da birbirinden tamamen farklı iki teknoloji olmaktadır. Akıllı lensler özel teknoloji ile üretilen ve göz merceği yerine kullanılan protezlerdir. Son derece berrak bir yapısı bulunan akıllı lensler doğal göz merceği ile aynı görevi üstlenerek göze gelen ışığı retinaya kusursuz bir şekilde aktarmaktadır.
Akıllı lens teknolojisinin ilk zamanlarında en yakın hem de uzağı görmede problem yaşayan hastalarda da monofokal diğer bir değişle tek odaklı lensler kullanılmaktaydı. Bu sebeple de seçilen odağın dışında kalan odak için hastaların gözlük kullanmaya devam etmeleri gerekiyordu. Ancak günümüzde kullanılan akıllı lensler multifokal olmaktadır. Bu lensler sayesinde hem yakını hem de uzağı görmede problem yaşayan kişilerin seçim yapması ve doğal olarak da gözlük kullanmaya devam etmesi zorunluluğu ortadan kalkmıştır.
Akıllı lens teknolojisinin bugün gelmiş olduğu noktada artık 3 odak içeren lensler kullanılmaktadır. Bu lensler ise akıllı lens olarak adlandırılmaktadır. Akıllı lens tedavisinden sonra hastaların gözlük kullanmalarına gerek kalmaz. Bu tedavi sayesinde hastalar rahatlıkla kitap okuyabilir ya da uzaktaki nesneleri ayrıntılı bir şekilde görebilir. Bu sebeple de günümüzün en gelişmiş lens teknolojisi olarak trifokal yani 3 odaklı lensler olduğunu söyleyebiliriz. 3 odağı sayesinde hastalar yakın, orta ve uzak mesafedeki tüm nesneleri ayrıntılı bir şekilde görebilmektedir.
Akıllı lenslerin çalışma prensipleri
Akıllı lensler temel olarak gözün doğal ve sağlıklı merceğinin üstlendiği görevi üstlenmektedir. Bu sebeple de çeşitli mesafelerden göze gelen ışığı doğru bir şekilde kırarak retinadaki odak noktasına ulaştırır. Hastaların görüş bozukluklarını tamamen düzeltebilmesi için de hastalara özel olarak tasarlanmaktadır.
Akıllı lens ameliyat süreci
Akıllı lens ameliyatlarında aynı anda iki göze de operasyon uygulanmaz. Bir göz ameliyat edildikten birkaç gün sonra ikinci göze operasyon yapılır. Her bir göz için yaklaşık 10 dakika süren bir operasyondur. Göz damlası ile lokal anestezi uygulanır. Ancak nadir durumlarda genel anestezinin de uygulanması mümkün olmaktadır. Hastalar operasyon günü taburcu edilirler.
Ağrısız bir operasyon olan akıllı lens ameliyatlarında öncelikle gözdeki doğal lens çıkarılmaktadır. Daha sonrasında hastaya uygun olan akıllı lens doğal lensin yerin takılır ve operasyon yapılan göz bandajla kapatılır. Bandaj ameliyatın ertesi gününde hekim tarafından çıkarılır ve astalar günlük hayatlarına aynı gün içerisinde devam eder.
Akıllı lens ameliyatı sonrası bulanık görme
Akıllı lens operasyonlarından sonra hastalarda bulanık görme şikayetinin bulunması sık görülen bir durumdur. Hastaların bulanık görmesi lense adaptasyon süreci sebebiyle olabileceği gibi lens numarasındaki küçük sapmalar nedeni ile de oluşabilmektedir. Bunun yanında akıllı lens operasyonlarından sonra bulanık görme sebepleri içerisinde şunlar yer almaktadır:
- Bulanık görmenin en sık görülen nedeni kornea ödemi olmaktadır.
- Yara iyileşme süreci
Bulanık görme operasyondan sonraki birkaç ay içerisinde kendiliğinden düzelmektedir. Lens numarası farklılığı sebebiyle oluşan bulanıklık ise lazer tedavisi ile kolayla giderilebilir.
Akıllı lens kimlere takılır?
Akıllı lenslerin uygulanabilmesi için hastanın göz merceğinin çeşitli alanlarının berraklığını yitirmesi gerekmektedir. Bunun yanında göz merceğinin fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde yerine getirmemesi durumunda da akıllı lens tedavisine başvurulabilir.
Son olarak katarakt tedavisinde de sıklıkla kullanılan akıllı lensler göz merceği kapsülünden çıkarılarak yerine akıllı lensler takılır.
Akıllı lensin yan etkileri
Akıllı lens tedavileri her ne kadar yüksek bir başarı oranına sahip olsalar ve hastaların gözlük kullanımına gerek kalmasa da bazı yan etkileri bulunabilmektedir.
Işık fenomeni
Akıllı lens tedavisi olan kişileri ışık fenomeni adı verilen yan etkisi genellikle hafif derecede rahatsız edici bulmaktadır. Zaman içerisinde ise bu duruma kolaylıkla alışabilirler.
Işık fenomeni ise düşük aydınlatmanın olduğu alanlarda parlama ya da geceleri ışık kaynaklarının etrafında halo görme şeklinde meydana gelmektedir. Bunun yanında akıllı lenslerin farklı mesafelerden gelen ışıklara odaklanmasından dolayı daha yüksek derecede görme bozukluklarına ve disfotopsiye de neden olmaktadır.
Kontrast duyarlılığının azalması
Akıllı lenslerin sebep olduğu bir diğer sorun ise görüntü kalitesinin azalmasıdır. Bunun sebebi ise lenslerin farklı mesafelerden gelen ışıkları retinaya aktarabilmesi için görüntü kalitesinden bir miktar ödün vermesidir.
Akıllı lens uygunluk testi nasıl yapılır?
Akıllı lens operasyonundan önce hastaların detaylı bir şekilde tetkiklerinin yapılması gerekmektedir. Bu tetkikler ile hastalarda katarakt ya da görme kusuru net bir şekilde belirlenir. Yaklaşık olarak yarım saat süren bir muayene ile tüm bu sorunlar anlaşılabilir.
Göz muayenesinde aynı zamanda biometri ile göz lensinin gücü de belirlenir. USM ya da SPM gibi yöntemler ise katarakt hastalığının tanı almasında ve operasyona uygun olup olmadıklarının belirlenmesinde son derece önemli olmaktadır.
Son olarak hastalarda göz tansiyonu olup olmadığının da anlaşılması gerekmektedir. Eğer hastalarda herhangi bir retinal sorun söz konusu ise o zaman göz dibi muayenesinin de yapılması gerekmektedir. Bu tetkiklerin sebebi ise görme kusurlarına ek olarak görülebilecek glokom gibi diğer hastalıkların akıllı lens tedavisini engellemesidir. Bu tetkiklerden sonra hastaların uygun olması halinde tedavi uygulanacaktır.
Akıllı lens markaları
Tüm dünyada yüzlerce akıllı lens üreticisi bulunmaktadır. Ancak bunların sınırlı bir kısmı FDA onayı alabilmiştir. Hem Amerika’da hem de Avrupa’da en sık kullanılan akıllı lens markalarının içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Amerikan Alcon: Amerikan markası olan Alcon FDA onaylı bir akıllı lens olmaktadır. Farklı özelliklerde akıllı lensleri bulunan markanın aynı zamanda standart akıllı lenslerin dışında ancak akıllı lensleri taklit eden ürünleri de bulunmaktadır. Bu lensler iç içe geçmiş halkalardan oluştuğu için standart akıllı lens tanımı içerisinde yer almamaktadır. Ancak katarakt ve ileri derecede görme kusuru bulunan hastalara uygulanabilmektedir.
- Alman Zeiss: Almanya’da üretilen ve görme kusurları için birçok farklı çözüm sunan Zeiss akıllı lens operasyonlarında en sık kullanılan markalardan birisi olmaktadır.
Lens markaları kalite açısından birbirleri ile benzerlik gösterse de sahip olduğu avantajları ve dezavantajları farklılık göstermektedir. Bu sebeple de hastalara en uygun olan markanın seçilmesi son derece önemlidir.
Akıllı lens ve lazer farkları
Her ne kadar akıllı lens ve lazer ameliyatları görme kusuru tedavisinde kullanılan iki tedavi yöntemi olsa da birbirinden farklı teknikler olmaktadır. Her iki yöntem içerisinde bulunan temel farklar ise şunlar olmaktadır:
- Akıllı lenslerde ameliyat ile gözde bulunan doğal mercek yapay mercek ile değiştirilmektedir. Ancak lazer tedavisinde kornea tabakası lazer ışınları ile şekillendirilmektedir.
- Akıllı lens tedavisi doğal göz lensinin yerini alır ve görme kusurunu tedavi ederek net bir görüş sağlar. Lazer tedavisi ise korneanın odaklanma gücünü arttırır. Bu sayede hipermetrop, miyop ve astigmat gibi görme kusurları tedavi edilir.
- Akıllı lens ile kalıcı bir düzelme sağlanmaktadır. Lazer tedavisi ise zamanla korneanın değişmesinden dolayı etkisini kaybedebilir.
Akıllı lens seçiminde dikkat edilmesi gerekenler
Akıllı lens tedavisinden maksimum faydanın sağlanabilmesi için hastaların seçim yaparken dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Diyabetik retinopati, glokom, marküler dejenerasyon ve diyabetik maküla ödemi olan hastaların göz yapılarındaki değişikliklerden dolayı trifokal lensler için uygun olmazlar. Bu hastalıkların erken dönemlerinde dahi göz yapısında değişiklik söz konusu olacağı için uygun hastalar arasında yer almazlar. Bu sebeple de yukarıda belirtilen hastalıklara sahip olan kişilerin alternatif tedavi seçeneklerini doktorları ile görüşmesi gerekmektedir.
