Aşırı Aktif Mesane

Onaylayan Doktor (-lar) ; Mehmet Ferhat , Muhammet Fuat Özcan • Şub 07, 2022

KISA YOL

30 Saniyelik Özet

  • Aşırı aktif mesane, ani idrara çıkma ihtiyacı ve idrar kaçırma şikayetleriyle kendini gösteren bir hastalıktır.
  • Her yaştan insanda görülebilir, ancak kadınlarda ve yaşlılarda daha yaygındır.
  • Nedenleri arasında yaşlanma, kafein, alkol, stres ve bazı ilaçlar yer alır.
  • Tedavisinde hayat tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi, cerrahi müdahale ve diğer tedaviler uygulanabilir.

Aşırı aktif mesane nedir?

Rahatsızlık verici mesane olarak da bilinen aşırı aktif mesane, hastaların idrara çıkmak için aciliyet hissetmesi ile ortaya çıkan bir takım sorunları ifade etmektedir. Bu sorunların içerisinde idrar sızıntısı ya da ıslanma kazaları yer almamaktadır. Temel olarak aşırı aktif mesanede hastalar sık sık idrara çıkma dürtüsü anlamına gelir. Mesanenin boşaltmasını sağlayan kas grubunun aktivitesinden kaynaklanan bir hastalıktır. Bu sebeple de mesane tam olarak dolmasa dahi hastalar idrar boşaltmaya gitmektedir.

Aşırı aktif mesane belirtileri

Tıbbi olarak mesanenin gün içinde 4 ile 8 arasında boşaltılması gerekmektedir. Sekizden daha fazla idrara çıkma isteği duyan hastalar aşırı aktif mesane olarak adlandırılmaktadır. En sık görülenler ise her yaş grubundan kadınlar ve yaşlılar olmaktadır.

Aşırı aktif mesanenin diğer belirtileri arasında yatağı ıslatmak, tuvalete yetişememek ve gece daha sık tuvalete çıkmak olmaktadır. İdrar sızdırması ise aşırı aktif mesanenin belirtilerinden olmamaktadır. Eğer hastalar bu belirtiyi yaşıyorsa sorun sıkışma nedeni ile idrar tutamama olması olarak kabul edilir.

Aşırı aktif mesane kimlerde görülür?

Aşırı aktif mesane genel olarak tüm yaş gruplarında ve ırklarda yaygın olarak görülen bir hastalık olmaktadır. Ancak sıklıkla menopoz sonrası kadınlarda ve prostat hastalığı bulunan erkeklerde görülmektedir. Diğer bir yandan tuvalet eğitimi almaya yeni başlayan çocuklarda da sıklıkla aşırı aktif mesane ile karşılaşılır.

Aşırı aktif mesane tanısı nasıl konulur?

Aşırı aktif mesane tanısında en önemli unsur hastaların öyküleridir. Bu sebeple aşırı aktif mesane tanısının konulabilmesi için hastalardan idrar günlüğü tutmaları istenmektedir. Bu günlükte özellikle yer alması gereken bilgiler içinde; gece ve gündüz idrara çıkma sıklığı, tuvalete gitmeler arasında bulunan rahat süreler, ani sıkışmaların varlığı, idrarı erteleyebilme kabiliyeti, kaçırmalar hangi tipte olduğu, ped kullanılıp kullanılmadığı, idrar yapmada güçlük çekilip çekilmediği, idrar yapamama hikayesi bulunur. Bu bilgilerin yanında hastalarda nörolojik hastalık hikayesinin varlığı, vajinal veya inkontinans hikayesinin bulunup bulunmadığı ve radyoterapi bulunmaktadır.

Aşırı aktif mesane nedenleri

Aşırı aktif mesane nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkün olmaktadır.

  • Yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkan bilişsel becerilerin yıpranması
  • Aşırı derecede alkol, kahve ve asitli içecek tüketimi
  • İdrar söktürücü ilaçlar
  • Mesanenin boşalmasına engel olan durumlar
  • Kadınların menopoz döneminde yaşadığı hormon değişiklikleri
  • Nörojenik hastalıklara ve tedavilere bağlı olarak mesane kaslarının zarar görmesi
  • Diyabet
  • Obezite
  • İdrar yolu enfeksiyonu

Aşırı aktif mesane tedavi yöntemleri

Aşırı aktif mesane tedavisinde birçok tedavi seçeneği bulunmaktadır. Hangi tedavinin seçilmesi gerektiğine ise aşırı aktif mesanenin altında yatan sebeplerin belirlenmesi önemli olmaktadır.

Hayat tarzı değişiklikleri

Aşırı aktif mesane tedavisinde öncelikle gerekiyorsa hastaların hayat tarzlarını değiştirmeleri istenmektedir. Bu değişimlerin içerisinde ilk sırada ise hastaların ideal kilolarında bulunmalıdır. Bunun yanında kafein alımının azaltılması, bol lifli gıdalar tüketilerek kabızlığın giderilmesi, aşırı sıvı alımının azaltılması, karbonatlı sıvı alımının azaltılması, sigaranın bırakılması bulunur.

Pelvik taban adalelerinin eğitimi

Pelvik taban adale egzersizleri ile mesaneyi kontrol eden kasların da kontrol edilmesi mümkün olmaktadır. Bu sebeple hastalara Kegel egzersizleri ve biofeedback uygulanmaktadır.

Davranış terapileri

Aşırı aktif mesane hastalarının tedavilerinde kullanılan bir diğer yöntem ise davranış eğitimi olmaktadır. Bu eğitim ise üçe ayrılmaktadır. Mesane eğitimi, zamanlı işeme ve alışkanlık eğitimi hastalara verilen eğitimler içinde yer almaktadır.

Elektriksel uyarım

Her gün uygulanması gereken tedavilerden birisi olan elektriksel uyarım en az 2 yıllık bir tedaviyi kapsaması gibi etmenler tedavinin olumsuz yanlarından olmaktadır. Vajene yerleştirilen problar ile pelvik taban adaleleri elektriksel uyarıları yapılmaktadır.

Elektromanyetik Tedavi

Elektromanyetik tedavi mantık olarak elektriksel uyarım ile aynı olmaktadır. Ancak bu tedavi yönteminde prop olmadan pelvik kaslar ve sakral kökler uyarılmaktadır. Çalışma mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte pasif pelvik taban egzersizleri mesaneyi kontrol eden kaslarında aşırı aktivitesini kontrol etmektedir. Tedavinin en olumsuz yönü ise klinik ortamda tekrarlanması gereken seansları içermesidir.

Farmakolojik tedavi

Mesaneyi kontrol eden kasların istemsiz kasılmalarının kontrol edilmesi için bazı ilaçlardan da faydalanılmaktadır. Bu ilaçlar içinde en sık kullanılan ilaç grubu ise antikolinerjik ilaçlar olmaktadır. Bu ilaçlar mesane adelelerin uyarılmasına neden olan etkenleri bloke etmektedir. İlk etkilerinin görülmesi ise 2 hafta içinde başlamaktadır.

İlaçların etkileri ve yan etkileri ise hastalara göre değişiklik göstermektedir. Aşırı aktif mesane de ilaçlar hastaların idrar kaçırma oranları %70 ile %75 ve işeme sıklıkları %20 ile %30 azalırken, işeme hacimleri ise %10 ile %20 oranında artmaktadır.

Bunların yanında mesane içi ajan uygulamaları da bulunmaktadır. Bu ajanların bazıları henüz ülkemizde uygulanmamaktadır. Ancak botox olarak bilinen botulinum toxin özellikle tedaviye dirençli olan aşırı aktif mesane hastalarında uygulanmaktadır.

Sakral nöromodülasyon

Aşırı aktif mesane tedavileri arasında en yüksek maliyete sahip olan sakral nöromodülasyon ile hastaların %80’nin depolama semptomlarının %50’sinin geçtiği görülmektedir. Uygulama yöntemi ise elektrodun medulla spinalisteki sakral 3 seviyesinin (S3) müdahale ile yerleştirilmesidir. Bu elektrot jeneratör ile sürekli olarak uyarılmaktadır.

Büyütme sistoplastisi

Aşırı aktif mesane tedavisinde en son seçenek olarak uygulanmaktadır. Tedaviye dirençli olan hastalarda ve son seçenek olarak uygulanan bu tedavi için aynı zamanda ciddi semptomları bulunan hastalara uygulanmaktadır. Bu işlemin amacı yüksek fonksiyonlu ve düşük basınçlı mesane oluşturmaktır. Bu işlemde hastaların mesaneleri ikiye ayrılmaktadır ve arasına bağırsak parçası eklenmektedir. Bu sayede hem mesanenin hacmi arttırılmaktadır. Bunun yanında istemsiz kontraksiyonlara da tampon görevi görmektedir.

Doktora Soru Sor