Böbrek Taşı

Böbrek taşı nedir?

Boşaltım sisteminin en önemli organlarından birisi olan böbrekleri birçok görevi bulunur. Bu görevlerin içinde özellikle vücudun metabolizma sonucunda oluşan atıkların uzaklaştırılmasında görev almaktadır. Sahip olduğu bu görevden dolayı böbreklerde oluşabilecek en küçük sorunlar dahi vücut açısından önemli sonuçlara yol açmaktadır. Böbreklerde en sık görülen sorunlardan birisi de böbrek taşları olmaktadır.

Böbrek taşları, böbrek kanalları içinde genellikle bilinmeyen sebeplere bağlı olarak ortaya çıkan mineral birikimleri olmaktadır. Böbrek taşları görülme ihtimali erkeklerde kadınlara oranla 3 kat daha fazla olmaktadır. Diğer bir yandan böbrek taşlarının tamamen tedavi edilmeleri durumunda dahi daha sonradan tekrarlayabilen hastalıklardan birisi olmaktadır.

Her yaştan insanda görülebilen böbrek taşı özellikle 30’lu yaşlarında ki kişilerde çok daha fazla görülmektedir. Diğer bir yandan böbrek taşlarının zamanında tedavi edilmesi çok önemlidir. Aksi halde taşlar böbrek kanallarını tıkayarak böbrek içi basıncın artmasına neden olur. Artan basın şiddetli ağrı yaratmasının yanı sıra böbreklerin fonksiyon bozukluğu yaşamasına da neden olmaktadır.

Böbrek Taşı Belirtileri

Böbrek taşının en yaygın belirtileri şunlar olmaktadır:

• İdrarda kan görülmesi,
• Bulantı,
• Kusma,
• Şiddetli göğüs, karın ve bel ağrıları,

Böbrek Taşı Tanı Yöntemleri

Böbrek taşlarının teşhis edilmesinde hem çeşitli testlerden hem de tıbbi görüntülemelerden yardım alınmaktadır. Kullanılan test ve görüntüleme yöntemleri ise şunlar olmaktadır:

• İdrar analizi,
• Bilgisayarlı tomografi,
• Röntgen,
• Üreteroskopi,
• Ultrasonografi,

Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri

Böbrek taşlarının tedavi yöntemlerinin belirlenmesinde taşın boyut ve türü gibi faktörler etkin rol oynamaktadır. Böbrek taşlarında kullanılan bazı yöntemler aynı zamanda safra kesesi taşlarında da kullanılmaktadır.

Hangi yöntemin seçileceğine üroloji uzmanı tarafından gerçekleştirilen detaylı muayeneden sonra karar verilmektedir. Ancak tedaviden sonra böbrek taşlarının tekrarlaması için hastanın bazı değişikliklere gitmesi gerekmektedir. Bu değişiklikler ile yeni böbrek taşlarının oluşumunun önüne geçilebilir. Değişimlerin içerisinde özellikle besleme düzenleri ve böbrek taşlarına neden olan besinlerden kaçınılması ve bol su tüketimi önemli yer tutmaktadır.

İlaç Tedavisi

Özellikle küçük çaplı böbrek taşlarında tercih edilen yöntemlerin başında ilaç tedavisi gelmektedir. Bu yardımlar böbrek taşlarının erimesini sağlayabilir. Bu sayede küçük parçalar halinde taşlar idrar ile dışarı atılır. Ancak ilaç tedavisinde hastaların bol su tüketmeleri çok önemli olmaktadır.

Cerrahi Tedavi

Daha büyük boyuttaki taşların tedavisinde ise açık ameliyatlar tercih edilen tedavi yöntemlerinden birisi olmaktadır. Ancak bu yöntemin tekrarlama ihtimalinin yüksek olmasının yanı sıra hastaların daha uzun sürede iyileşmesine neden olmasından dolayı genellikle tercih edilmemektedir.

ESWL

İlaçlar ile erimeyecek kadar büyük olan böbrek taşlarının tedavisinde kullanılan ve yenilikçi tedavi yöntemlerinden birisi olan ESWL, şok dalgaları ile böbrek taşlarını kırılmasıdır.

RIRS

Bu cerrahi yöntemde ise böbrek taşına idrar yollarından girilerek müdahale edilmektedir. Üreteroskopi ile taş kırma ya da taşı çıkarma işlemi uygulanmaktadır.

Nefrolitotomi

Kapalı böbrek taşı ameliyatı olarak da bilinen nefrolitotomi ameliyatlarında böbrek taşları böbrekten direkt olarak çıkarılmaktadır.

Böbrek taşı nasıl düşer?

Böbrek taşlarının böbrek havuzunda oluştuktan sonra idrar yolları kanalına düşmesine üreter taş denmektedir. İdrar kanalına düşen bu taşların tanı alabilmesi için ise en kesin yöntem ilaçlı bilgisayarlı tomografi olmaktadır. Bunun yanında yapılan diğer tetkikler ile üreter taşının özellikleri ve kendi kendine düşüp düşmeyeceği belirlenir. Bunun belirlenebilmesi için ise gerekli incelemeleri titizlikle yapılması gerekir.

Üreter taşının kendi kendine düşmesi için ilaç yönteminin kullanılması için taşın enine çapının 6 mm’den küçük olması gerekmektedir. Bu durumda 15 günlük ilaç tedavisi ile hastaların %65 ile %70 arasında değişen oranda taşı düşürme şansı bulunur.

Ancak taşın idrar yolları kanalına oturması ve burada ödem oluşturması durumuna ek olarak çapının 7 mm’den fazla olması durumunda ilaç ile kendiliğinden düşme ihtimali son derece azalmaktadır.

Böbrek taşların kendiliğinden düşmesi için kullanılan ilaç tedavisinde ağrı kesiciler, idrar kayganlaştırıcı ilaçlar ve üreter kadının spazmını önleyen ya da gevşeten ilaçlar kullanılmaktadır. Bunların yanında üreter duvarına uygulanacak sıcak da kasların gevşemesine yardımcı olmaktadır.

Bazı durumlarda ise verilen ilaçlara rağmen hastalar çok şiddetli ağrılar yaşamaktadır. Yaşanılan bu ağrılar ise hastaların yaşam kalitelerini ciddi şekilde düşürmektedir. Bu durumda hastaların taşlarının düşmesini beklemeden müdahale edilmesi gerekir.

Böbrek Taşı Düşme Belirtileri

Böbrek taşı düşüren kişilerin karşılaşacağı durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Ağrı taşın bulunduğu yere değişik yerlerde hissedilmeye başlar. Örneğin taş böbrekteyken sırtta ve yanlarda hissedilen ağrı üreter kanalına düştüğünde pelvik tabanda hissedilmeye başlar.
• Ağrının birden bire kesilmesi ise böbrek taşının düştüğünün habercisidir.
• Böbrek taşının düştüğü idrar yapma sırasında da hissedilebilir.

Böbrek taşı idrar tahlilinde nasıl anlaşılır?

Böbrek taşı olan hastaların idrarlarının görünüşünde herhangi bir farklılık görülmeyebilir. Ancak mikroskobik olarak bakıldığında idrar numunesi içerisinde kan hücrelerinin görülmesi mümkün olmaktadır. Bu durum böbrek taşının öncü belirtisi olarak kabul edilmektedir.

Böbrek taşı öldürür mü?

Böbrek taşları direkt olarak hayati risk oluşturmamaktadır. Ancak böbrek taşı komplikasyonları içerisinde yer alan böbrek yetmezliği gibi organ kaybına neden olabilir. Böbrek fonksiyonlarını kaybetmesi durumunda ise hayati risk ortaya çıkmaktadır.

Bunun yanında böbrek taşı enfeksiyona fa neden olmatadır. Enfeksiyonun tedavi edilmemesi halinde sepsise neden olabilir. Sepsis ise acil müdahale gerektiren ve hayati tehlike yaratan sağlık durumlarından birisidir.

Böbrek taşı ağrısı evde nasıl anlaşılır?

Böbrek taşı olup olmadığının kesin olarak anlaşılması için tetkiklerden ve görüntüleme sistemlerinden yardım alınması gerekmektedir. Ancak böbreklerde şiddetli ağrının yanı sıra idrar yapma sırasında şiddetli sancı ve kötü kokulu idrar gibi belirtilerin görülmesi durumunda böbrek taşından şüphelenilmelidir.