Kısırlık

Mar 10, 2022

KISA YOL

Kısırlık Nedir?

Kısırlık çiftlerin korunmasız bir şekilde 1 yıl boyunca ilişkiye girmelerine rağmen çocuk sahibi olamamaları durumudur. Ancak 35 yaşın üzerinde bulunan kadınların cinsel ilişkiye korunmasız bir şekilde girmelerine rağmen çocuk sahibi olamıyorsa o zaman kısırlık araştırması 1 yıl süreyi beklemeye gerek bulunmamaktadır.

Yaş ilerledikçe görülme sıklığı artan kısırlık ülkemizin yaklaşık %15’ini etkilemektedir. Kısırlık bir sebebe bağlı gerçekleşebildiği gibi birçok sebebe bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir. Üreme sisteminin fonksiyonunu yerine getirememesine bağlı olan infertilite hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilmektedir. Kısırlık tanısı almış hastaların %15’inde ise kısırlığın sebebi bilinmemektedir.

Kadınlarda Kısırlık

Dünya genelinde görülen kısırlığın ⅓’lük bir kısmı kadınlardan kaynaklanmaktadır. Kadınlarda kısırlığın teşhis edilmesi zor olmakla birlikte birçok tedavi seçeneği bulunmaktadır.

Erkeklerde Kısırlık

Erkeklerde görülen kısırlık problemi sperm kaynaklı olmaktadır. Spermlerde sorun olması ise hastalıklar, sakatlıklar, kronik hastalıklar, yaşam tarzı ve daha birçok sebebe bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Erkek kısırlığının da birçok tedavisi bulunmaktadır.

Kadınlarda Kısırlık Belirtileri

Kadınlarda kısırlık belirtisi çok fazla bulunmamaktadır. Sadece menstrual döngülerinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmemesi kısırlığın belirtilerinden olmaktadır. Bunun için de menstrual dönemlerinin 28 günden daha kısa ya da 35 günden daha uzun olup olmadığına bakılır.

Bunların yanında ağrılı regl dönemlerinin olması, pelvik inflamatuar hastalığı, kanser ya da endometriozis tedavilerinin görülmüş olması da kadınlarda kısırlık belirtileri olarak sayılmaktadır.

Erkeklerde Kısırlık Belirtileri

Erkeklerde de belirgin bir kısırlık belirtisi bulunmamaktadır. En karakteristik belirtisi çocuk sahibi olamamaktır. Bunun yanında kısırlığın arkasında ki neden kanallardaki blokaj ya da hormon dengesizliği ise şu belirtiler gözlemlenebilir.

Cinsel fonksiyon bozuklukları,
Testislerde acı, şişme ya da yumru,
Sakal, bıyık ya da diğer vücut kıllarında azalma,
Düşük sperm sayısı,

Erkeklerde Kısırlık Nedenleri

Erkeklerde kısırlığa neden olan birçok etmen bulunur. Bunların yanında bazı etmenler de kısırlık riskini arttırır. Bu etmenler içinde şunlar bulunur.

Yasa dışı ilaç kullanımı,
Alkol,
Uzun süreli masa başı çalışma,
Stres,
Tütün kullanımı,
Kilo,
Uzun süre bisiklet sürmek ya da ata binmek,
Geçmişte ya da şu anda enfeksiyon geçirmek,
Toksine maruz kalmak,
Testislerin fazla ısınması,
Genetik sebepler,
Tümör ya da kronik hastalıklar,
Radyasyona maruz kalma,
İlaç kullanımı,
Cerrahi operasyonlar,

Erkeklerde Kısırlığa Neden Olan Medikal Sebepler

Varikosel,
Spermlere saldıran antikorlar,
İnmemiş testis,
Hormon dengesizlikleri,
Sperm kanal defektleri,
Kromozom kusurları,
Cinsel ilişkide yaşanılan problemler,
Çölyak hastalığı,
Boşalma problemleri,

Kadınlarda Kısırlık Nedenleri

Kadınlarda kısırlık problemine yol açabilecek birçok durum ortaya çıkmaktadır. Bunların içerisinde özellikle aşağıda belirtilen maddeler kısırlık riskini artırmaktadır.

30 yaşının üzerinde ki kadınların yumurta kaliteleri düşmektedir.
35 yaşın üzerindeki kadınlarda kromozom anomalileri artmaktadır. Bu sebeple bu yaştaki kadınlarda düşük ihtimali artmaktadır.
Sigara kullanımı. Sigara fallop tüplerine ve rahime zarar vermesinin yanı sıra ektopik gebelik ve düşük riskini de artırmaktadır.
Aşırı kilolu ya da zayıf olmak ovülasyon dönemlerini etkilemektedir. Bu sebeple de hamile kalmak için ideal kiloda olunması gerekir.
Daha önceden geçirilen cinsel yolla bulaşan hastalıkların fallop tüplerine zarar verme ihtimali bulunmaktadır.
Fazla alkol tüketimi de yumurtlama dönemlerini etkilemektedir.
Günde 6 bardaktan fazla kahve tüketimi doğurganlığı azaltır.

Ovulasyon Problemleri

Kadınlarda kısırlığın sebeplerinden birisi olan ovülasyon problemleri aynı zamanda kısırlık problemi yaşayan kadınların %25’inde görülmektedir. Ovülasyon problemleri hormonal nedenlerle oluşabileceği gibi yumurtalıklardan da kaynaklanabilmektedir. Ovülasyon problemleri içinde;

Anormal FSH ve LH salgısı,
Polikistik Over Sendromu,
Luteal Faz Defekti,
Prematüre over yetmezliği bulunmaktadır.

Fallop Tüplerinde Hasar

Fallop tüplerinde herhangi bir hasar bulunması durumunda sperm hücrelerinin yumurtaya ulaşmasında ya da döllenmiş yumurtanın rahime ulaşmasında problemler yaşanır. Fallop tüplerinin en fazla zarar görmesine neden olan faktörler ise şunlardır:

Çeşitli hastalıklar sebebiyle fallop tüplerinin iltihaplanması,
Daha önceden yaşanmış olan dış gebelik,
Karın ya da pelvis bölgesinde gerçekleştirilen önceki ameliyatlar.

Endometriyoz

Endometriozis normalde uterusun içinde büyümesi gereken dokuların uterus dışında büyümesidir. Bu doku büyümelerinin gebeliği engelleyebilecek materyaller üretebileceği düşünülmektedir. Bunun yanında fazla dokuların alınması için yapılan ameliyatlar sebebi ile oluşan yaraların da gebeliği etkileyecek etmenleri bulunmaktadır.

Servikal Daralma veya Tıkanma

Hem rahim ağzında oluşan bir hasar hem de doğumsal olabilen bu durum sonucunda rahim ağzı sperm hareketliliği ve döllenme için yeterli mukusu üretememektedir.

Rahim Problemleri

Rahim içinde yaşanılan özellikle 30 yaş üzerindeki kadınlarda görülen polip ya da tümörler de gebeliğin oluşumunu engelleyebilmektedir.

Kısırlık Nasıl Teşhis Edilir?

Düzenli olarak bir seneden daha fazla korunmasız bir şekilde ilişkiye girilmesine rağmen gebelik oluşmaması durumunda hem kadınlara hem de erkeklere farklı tanı testleri uygulanmaktadır.

Erkeklere uygulanan tanı amaçlı testlerin içerisinde semen analizi bulunmaktadır. 3 ile 7 günlük bir cinsel ilişki perhizinden sonra sperm örneği alınır ve mikroskop altında incelenir. Bu test sayesinde spermlerin hareketliliği, sayısı ve yapısı hakkında bilgi edinilir. Gerekli görülmesi halinde ise antisperm antikoru testi de yapılabilir.

Kadınların adet döngüleri düzenli ise o zaman regl döneminden önceki 7 gün içinde kadınlardan kan örneği alınarak yumurtlama olup olmadığının kontrolü yapılır. Ayrıca bazı hastalara bir yıl boyunca yumurtlamanın gözlemlenmesi amacıyla ultrason testleri uygulanmaktadır. Bunların yanında yumurtaların kalitesinin belirlenmesi için de kan testleri yapılmaktadır. Kan testleri ile bakılan son değer ise yumurtalık rezervleri olmaktadır. Fallop tüplerinin durumuna bakmak için ise karın içine kamera sistemi ile girilebilir ya da HSG röntgen filmi çekilebilir.

Kısırlık Tedavi Yöntemleri

Kısırlık tedavilerinde hem erkeklere hem de kadınlara uygulanan birçok tedavi yöntemi bulunmaktadır. Önerilecek tedavi yöntemleri çiftin yaşına, daha önceden yaşanmış bir gebeliğin olup olmadığına, gebelik uğraşı için ne kadar uğraşıldığına yumurtaların kalitesine ve fallop tüplerinin durumuna göre değişiklik göstermektedir.

Tüp Bebek

Kısırlık tedavisi denildiğinde akla ilk gelen tedavi şekli olmakla birlikte, tedavi yöntemleri arasında en son tercih edilen yöntemlerden birisi olmaktadır.

Gebelik İlaçları

Gebeliğin oluşmamasının sebebi yumurtlama döngülerinin düzensiz olmasından kaynaklanıyor ise o zaman fertilite ilaçlarından yararlanılır. Tablet ya da enjeksiyon şeklinde uygulanan ilaçlar yumurta gelişimi sağlanmaktadır.

Uygulanan bu tedavi sonrasında çoğul gebelik ihtimali artış göstermektedir. Bunun yanında nadiren over hiperstimülasyonu görülebilmektedir. İlaç tedavisi diğer yöntemler ile birlikte de kullanılabilmektedir.

Aşılama Tedavisi

Aşılama yumurtlamanın en yüksek olduğu dönemde spermlerin direkt olarak rahim içerisinde yerleştirilmesidir. Özellikle fallop tüplerinin açık olduğu ve nedeni bilinmeyen gebeliklerde büyük başarı sağlamaktadır. Ağrılı bir yöntem olmamasının yanı sıra genellikle ilaç tedavisi ile birlikte uygulanmaktadır.