Rektum Kanseri Nedir?
Rektum kanseri, kalın bağırsağın son kısmı olan rektum isimli bölgede bulunan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalıp kanserleşmesidir. Rektum, anüs ile kolon arasında bulunan bölgedir. Kalın bağırsakta bulunan bu bölüm, sindirim işleminin son basamağıdır ve dışkı burada depolanır ardından anüs ile dışarı atılır.
Rektum Kanseri Tanı
Rektum kanserinde erken teşhis oldukça önemlidir. Özellikle ailede yaşanmış olan bir kanser geçmişi varsa rutin tarama testleri 40 yaşında başlamalıdır. Kişideki belirtiler ve şikayetlerle birlikte de tanı konulabilmektedir. Rektum kanserinin tanısında genellikle iki yöntem uygulanmaktadır.
- Kolonoskopi: Ucunda ışık ve kamera olan bir tüp anüsten içeriye sokulur, kolon ve rektum bu şekilde görüntülenerek kalın bağırsakta herhangi bir problem olup olmadığı gözlemlenir.
- Biyopsi: Kolonoskopi uygulanırken bağırsakta görülen şüpheli bir durum varsa buradan biyopsi örneği alınır ve laboratuvara gönderilerek kanserli olup olmadığı araştırılır.
- Bilgisayarlı tomografi ve MR gibi görüntüleme teknikleriyle kanserin yayılımına bakılır.
- PET ile kanserli hücrelerin hangi dokularda tutulum gösterdiği araştırılır.
Rektum Kanseri Belirtileri
Rektum kanserinde görülen belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Bazı durumlarda hastalık hiç belirti göstermezken bazı kişilerde ise belirtiler fark edilip teşhis konulmaktadır. Rektum kanserinde görülen bazı belirtiler şu şekildedir;
- Makattan kan gelmesi
- Kabızlık
- İshal
- Dışkının tamamen boşaltılamaması
- Gaz sancısı
- Karın ağrısı
- Bulantı
- Kusma
- Kilo kaybı
- Halsizlik
- Anemi
- Kalça kemiğinde ağrı
Rektum Kanseri Nedenleri
- Ailede rektum kanseri hikayesi varsa kişi risk altındadır ve rutin taramalara 40 yaşında başlamalıdır. Ailede rektum kanseri birden fazla kişide görüldüyse, kişinin yakalanma oranı daha yüksektir. Genetik olarak rektum kanserine yakalanma riski fazladır.
- Kalın bağırsakta görülen poliplerden kaynaklı rektum kanseri meydana gelebilmektedir.
- Ailesel adenomatöz poliposiz (FAP), bireylerde rektum ve kolon üzerinde binlerce polipin oluşmasına sebep olan nadir görülen bir hastalıktır. Tedavi edilmemiş olan FAP hastalarında rektum kanseri oluşma ihtimali yüksektir.
- Lynch Sendromu, rektum kanserine neden olmaktadır.
- İltihaplı bağırsak hastalığı olan bireyler, düzenli olarak rutin kontrollerini yaptırmalıdır. Takip edilmeyen iltihaplı bağırsak hastalıkları da rektum kanserine sebep olabilir.
- Kırmızı et ve yağ bakımından aşırı yiyecekler tüketmek de rektum kanseri açısından risklidir.
- Sigara ve alkol tüketimi.
- Kalın bağırsak kanseri yaşamış olan hastaların rektum kanserine yakalanması olasıdır.
Rektum Kanseri Tedavi
Rektum kanserinde tedavi olarak genellikle ameliyat tercih edilmektedir. Rektum kanseri ameliyatı ile tümörlü olan doku ve lenf bezleri çıkarılarak hastalığın temizlenmesi amaçlanmaktadır. Rektum kanseri ameliyatının etkisinin artması için ameliyat öncesinde radyoterapi ve kemoterapi gibi tedaviler de uygulanmaktadır.
Günümüzde, hastanın bağışıklık sistemini immünoterapi ile uyararak kanserle savaşması da sağlanmaktadır. İmmünoterapi yöntemi genellikle ileri seviye rektum kanserinde kullanılır. Rektum kanserinin de her kanser türü gibi erken teşhisi çok önemlidir. Bu sebepten dolayı risk altında olan kişiler 40 yaşında, risk altında olmayan kişiler ise 50 yaşından itibaren rutin kontrollerini aksatmamalıdır.
Rektum Kanseri Ameliyat
Rektum kanseri ameliyatı, bu hastalıkta en çok tercih edilen tedavi yöntemlerinden birisidir. Rektum kanseri ameliyatı planlanırken, tümörün büyüklüğü ve yeri oldukça önemlidir. Bazı rektum kanseri ameliyatlarında makat kaybı gerekebilir, bazı durumlarda ise makat koruyucu ameliyat gerçekleştirilir.
Rektum Kanseri Ameliyat Yöntemleri
Rektum kanseri ameliyatında, hangi dokuların etkilendiği, tümörün ne kadar büyük olduğu ve nerede bulunduğuna göre farklı ameliyat yöntemleri tercih edilmektedir.
- Koloanal anastamoz
- Uç kolostomi
- Lokal eksizyon
- Transanal eksizyon
- Düşük anterior rezeksiyon
- İntraoperatif radyasyon tedavisi
- Polipektomi
- Radyofrekans ablasyonu
Rektum Kanseri Ameliyatının Faydaları
Rektum kanseri ameliyatının ardından tümörlü doku temizlenmiş olup hastalığın gerilemesi sağlanır. Bazı hastalarda bölgedeki lenf bezleri de temizlenerek hastalığın yayılması engellenir. Ameliyat sonrasında gerekli tedaviler de tamamlanarak hastanın günlük yaşantısına dönmesi sağlanmak amaçlanmaktadır.
Rektum Kanseri Ameliyatının Komplikasyonları
- Ameliyat sonrasında bağırsak birleştirilmesinden kaynaklı karın boşluğuna dışkı kaçağı olabilmektedir.
- Dışkılamada artış ya da dışkı kaçırma gözlemlenebilir. Ameliyat gerçekleştirildikten bir süre sonra geçer.
- Ameliyat yarasında enfeksiyon oluşabilir.
- Acilen ve sık dışkılama hissiyatı.
- İdrar yolu enfeksiyonu ve idrar yapma sırasında güçlük yaşanabilmektedir.
- Ameliyatta sinirlerin hasar görmesiyle bazı cinsel sorunlar yaşanabilmektedir.
- Bağırsak yapışıklığı meydana gelebilmektedir.
Rektum Kanseri Ameliyatı Sonrası Yaşam
Rektum kanseri ameliyatından sonra hasta, belirli süre boyunca doktor kontrolüne gitmek zorundadır ve takibi yapılmalıdır. Takip muayenelerinde belirli laboratuvar ve görüntüleme yöntemleriyle hasta değerlendirilmektedir. Ameliyat sonrasında hasta bolca istirahat etmelidir ve beslenmesine dikkat etmesi oldukça önemlidir.
Rektum kanseri ameliyatı olan kişiler, sindirimi kolay olan ve yumuşak gıdalar tüketmelidir. Porsiyonları küçülterek baharatlı ve acılı yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Ameliyat sonrasında et ürünleri, taze meyveler, paketli gıdalar, çiğ sebzeler gibi gıdalardan uzak durulmalıdır.
Rektum Kanserinin İyileşme Süreci
Rektum kanseri tanısı konulduktan sonra doktorun belirlediği uygun tedavi sürecine başlanır ve iyileşme süreci kişiden kişiye farklılık gösterse de özellikle erken teşhis edilmiş rektum kanserinde iyileşme oranı yüksektir.
Ameliyat ya da kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi yöntemleri, doktorun tedavi planına göre düzenlenir ve hastalığın evresine göre farklılık gösterebilmektedir. İyileşme sürecindeki kişiler, doktorun uyguladığı tedaviye uyum sağlamalıdır ve uygulanması gerekenleri dikkatli bir şekilde uygulamalıdır.
Rektum Kanserinin Riskleri
Rektum kanseri diğer kanser türleri gibi ciddi bir sağlık problemidir ve tedavi edilmezse hayati sorunlar oluşturmaktadır. Erken teşhis her hastalıkta olduğu gibi rektum kanserinde de çok önemlidir ve erken teşhis edilip müdahale edildiğinde iyileşme oranı yüksektir.
Rektum kanseri çevredeki dokulara ya da yakınlarındaki lenf bezlerine sıçrayabilir. Ardından bağırsak duvarına, karın boşluğuna ve diğer organlara yayılarak hayati tehlike oluşturabilir. Rektum kanserinde dışkılama problemleri, bağırsak problemleri, kanserin yayılarak farklı bölgelerde kanserleşmelerin görülmesi gibi birçok risk bulunmaktadır.
Rektum Kanseri Olan Bireyler Nelere Dikkat Etmeli
- Kilo kontrolüne dikkat edilmelidir.
- Rutin taramalar aksatılmadan yapılmalıdır.
- Alkol ve sigara bırakılmalıdır.
- Kırmızı et, fazla yağlı yiyecekler, paketli gıdalar, şekerli gıdalar, çiğ yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Sağlıklı sebzeler, lif içeren meyveler, bakliyatlar gibi faydalı besinler tüketilmelidir.
- Sık sık ve azar azar yemek yenilmelidir.
- Su tüketimine dikkat edilmelidir.
Rektum Kanseri Evreleri
Rektum kanseri evrelemesi, tedavinin doğru bir şekilde uygulanabilmesi için önemlidir. Rektum kanserinin hangi evrede olduğunun bilinmesi kanserin ne kadar hızla büyüyeceğine ve metastaz yapma ihtimali hakkında bilgi vermektedir. Rektum kanserinde evreleme, yapılan tetkiklere, rektumun hangi kısmında kanserin olduğuna ve tümörün boyutuna göre değişmektedir.
1. evre
Rektum kanseri 1. Evrede bağırsak duvarını ya da rektumun kas katmanına yayılmıştır ama farklı bir bölgede yayılım yoktur.
1. evre belirtileri
- Dışkıda mukus
- Aşırı gaz
- İshal
- Kabızlık
- Makatta kanama
2. evre
- evrede kanser hücreleri, rektumun tüm katmanlarını sarmıştır. İç tabakadan dış tabakaya kadar ulaşmıştır. Bölgesel lenf bezlerinde henüz bir yayılım yoktur.
2. evre belirtileri
- Bağırsak hareketlerinde farklılaşma
- Dışkıda kan
- Karın ağrısı
- Bulantı ve kusma
3. evre
Rektumdaki kanser hücreleri, 3. Evrede bağırsağa komşu olan lenf düğümlerine de yayılım göstermeye başlamıştır.
3. evre belirtileri
- Dışkının tam olarak boşalamaması
- Karında yumru hissi
- Demir eksikliği anemisi
- Dışkılamada güçlük
- Kilo kaybı
4. evre
Rektum kanserinde son evredir. Lenf düğümleri, kalın bağırsak, karın zarı, karaciğer ve akciğer, kemikler gibi diğer organlara da metastaz olmaktadır.
4. evre belirtileri
- Kalça kemiğinde ağrı
- İştahsızlık
- Yorgunluk
- Gaitanın çapında incelme
- Gaitada görülen kan
- Diğer etkilenen organların işlevlerinde bozulma
- Çoklu organ yetmezliği
