Karın duvarı fıtığı nedir?
Fıtıklar tüm cerrahi işlemlerin içerisi ve en sık gerçekleştirilen işlemlerden birisidir. Fıtıklar karın içinde yer alan organları karın duvarından ya da vücudun başka bir boşluğundan dışarı çıkması olarak tanımlanmaktadır. Dokuların belirtilen yerlerden dışarı çıkması için alanın doğumsal ya da sonradan oluşan bir sebeple zayıflamış olması gerekmektedir.
Karın fıtığı çeşitleri
Karın bölgesinde yer alan fıtıklar görüldükleri alanlara bağlı olarak çeşitli isimler ile anılmaktadır.
Epigastrik fıtık
Karın duvarında zayıflamış bir alanından bir miktar yağın dışarı çıkması ile oluşmaktadır. Genellikle küçük olan bu fıtıklar göbeğin ortasında, göğüs kemiği arasında ve göbek deliğinde görülebilmektedir. Bazı hastalarda ise birden fazla yerde fıtık görülebilir.
Genellikle herhangi bir belirtiye neden olmayan bu fıtıklarda bazı durumlarda karnın üst bölgesinde ağrı hissedilebilmektedir. Tedavisinde genellikle cerrahi prosedürler tercih edilmektedir.
Ameliyat sonrası oluşan fıtık
Daha öncesinde ameliyat edilen keside fıtık oluşması durumuna kesi fıtığı adı verilmektedir. Kesi fıtıklarının oluşmasının nedeni karın duvarının ameliyat ile zayıflaması ya da kesi yerinde enfeksiyon oluşmasıdır.
Cerrahi kesiklerin karın bölgesini sıklıkla zayıflatmasından dolayı diğer karın duvarı fıtıklarına oranla daha fazla görülmektedir. Yapılan kesiler bağırsağın ya da başka bir dokunun dışarı çıkmasını kolaylaştırmaktadır.
Kesi fıtıkları ameliyattan hemen sonra görülebileceği gibi aylar ya da yıllar içerisinde de görülebilmektedir. Genel olarak dikey kesilerde görülen bu fıtık türü hastaların ağrı hissetmesine neden olmaktadır. Kendi kendilerine iyileşme ihtimallerinin bulunmamasından dolayı gerekli tedavilerin uygulanması gerekmektedir.
Spigel fıtığı
Spigel fıtıkları spigel fasyası boyunca meydana gelmektedir. Yağ tabakasının hemen altında gelişmesinden dolayı diğer fıtık türlerinden farklı olarak karın kasının tam ortasında meydana gelmektedir. Bu durum spigel fıtıklarının hemen fark edilmesini önlemektedir. Bunun yanında küçük olma eğiliminde olmalarından dolayı boğulmuş fıtık gelişme riski daha yüksek olmaktadır. Bunların yanında spigel fıtıkları nadir görülen fıtıklar içerisinde yer almaktadır.
Göbek fıtığı (Umblikal fıtık)
Göbek deliğinin yakınlarında görülen bu fıtıklarda yağ, sıvı ve bağırsak dokusunun göbekteki zayıf bir noktadan çıkıntı oluşturmasıdır. Özellikle bebeklerde sıklıkla görülen fıtık türü olmaktadır. Genellikle kendiliğinden iyileşen göbek fıtıkları vakalarının bir kısmı cerrahi prosedür ile tedavi edilmesi gerekmektedir.
Göbek fıtığı yetişkinlerde karın içi basıncının artmasına neden olmaktadır. Bu sebeple de bazı sağlık sorunları görülür. Bu sorunların içerisinde kabızlık, öksürük, obezite ve idrar yapma güçlüğü bulunmaktadır.
Karın duvarı tanı kriterleri
Karın duvarı fıtıklarının teşhisinde genellikle fiziksel muayene yeterli olmaktadır. Bunun için etkilenen bölgeye hafifçe dokunmak yeterli olmaktadır. Herhangi bir nedenden dolayı tanı alamaması durumunda aşağıdaki görüntüleme yöntemlerinden yardım alınmaktadır.
- Karın ultrasonu
- BT taraması
- MRI
Karın duvarı fıtığı nedenleri
Karın duvarı fıtıkları bebekler de dahil olmak üzere her yaş grubunda görülebilen sağlık sorunları olmaktadır. Ancak yaşın ilerlemesi fıtık görülme ihtimalinin artmasına neden olmaktadır. Fıtıklar genellikle karın duvarındaki zayıflıklar sebebi ile görülmektedir. Bu zayıflığın oluşmasına neden olan etmenler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Yaşlanma
- Cerrahi kesiler
- Kronik öksürük
- Bağırsak hareketleri
- Kolajen damar hastalığı
- İdrara çıkma sırasında ıkınma
- Sık sık ağır kaldırma
- Gebelik
- Obezite
- Genetik kusurlar
- Karın bölgesi yaralanmaları
- Önceki fıtık öyküsü
- Enfeksiyon
Karın duvarı fıtığı belirtileri
Karın duvarı fıtıkları genellikle görünebilir oldukları için karakteristik belirtisi derinin altında yumru ya da çıkıntı gibi görüntüler olmaktadır. Bunun yanında karın fıtıklarında görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Zorlanma sırasında hafif ağrı ya da rahatsızlık hissedilmesi
Genellikle herhangi bir belirtiye neden olmayan karın duvarı fıtıklarının boğulması durumunda görülebilecek belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Fıtık bölgesinde şiddetli ağrı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Kızarıklık
Karın duvarı fıtığı tedavi yöntemleri
Karın duvarı fıtıklarında herhangi bir belirti görülmemesi durumunda genellikle müdahale edilmemektedir. Ancak fıtıkların büyük olması ve ağrıya neden olması gibi durumlarda ağrının önlenmesi ve komplikasyon riskinin ortadan kaldırılması için cerrahi prosedürler gerekli olabilmektedir.
Karın duvarı fıtığı ameliyatı
Karın duvarı fıtıklarının tedavisinde kullanılan iki farklı ameliyat türü bulunmaktadır. Hangi yöntemin tercih edileceğine karar verirken kullanılan kriterler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Fıtığın şiddeti
- Fıtığın türü
- Beklenen iyileşme süresi
- Hastanın tıbbi geçmişi
Karın duvarı fıtığı ameliyatının yöntemleri
Karın duvarı fıtığı ameliyatlarında kullanılan yöntemlerden ilki açık ameliyat olmaktadır. Bu işlem için öncelikle küçük bir kesi yapılmaktadır. Daha sonrasında çıkıntı yapılan doku geri itilir. Son aşamada ise cerrah zayıflamış bölge dikilmektedir. Bazı vakalarda ise cerrah zayıflamış bölgeye güçlendirme ağı uygulanmaktadır.
Açık ameliyatlar genel anestezi ya da lokal anestezi altında yapılabilmektedir. Ameliyattan sonra hastaların günlük rutine geri dönemsi birkaç haftayı alabilmektedir. Ancak iyileşmenin hızlı bir şekilde iyileşmesi için hastalar hareket etmeye teşvik edilmeleri gerekmektedir.
Minimal invaziv cerrahi yönteminde ise genellikle genel anestezi uygulanmaktadır. Bu işlemde karın bölgesinde birkaç küçük kesi oluşturulur. Daha sonrasında iç organların daha rahat görüntülenebilmesi için gazla karın bölgesi şişirilir.
İkinci aşamada kesilerden birinden kamera diğerinden ise işlemin yapılmasını sağlayan cerrahi cihazlar fıtık bölgesine iletilir. Fıtığın kullanılmasında ise ağ kullanılmaktadır.
Minimal invaziv cerrahi hastaların daha hızlı iyileşmesini sağlarken daha az yara izine sahip olmalarını sağlamaktadır. Bunun yanında günlük rutinlerine daha hızlı bir şekilde dönmeleri mümkündür.
Karın duvarı fıtığı ameliyatının faydaları
Karın duvarı ameliyatlarının hastalar açısından sağlamış olduğu avantajlar içerisinde şunlar bulunmaktadır.
- Küçük kesiler ile çalışılması hastaların ameliyattan sonra hastaların daha az ağrı hissetmesini sağlamaktadır.
- Hastalar günlük rutinlerine daha hızlı bir şekilde dönebilirler.
- Yamanın içten konması mekanik iyileşmesinin daha hızlı gerçekleşmesini sağlamaktadır.
- Yamanın iç kısmına konması hassas sinirlerin hasar görme ihtimalini azaltmaktadır.
Karın duvarı fıtığı ameliyatının komplikasyonları
Karın duvarı ameliyatlarından sonra komplikasyon görülme ihtimali son derece azdır. Beklenen komplikasyonlar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Yamaya karşı alerjik reaksiyon olması yamanın çıkarılmasını zorlaştırmaktadır.
Bunu yanında fıtığın boğulması durumunda görülebilecek komplikasyonlar artmaktadır. Özellikle ileri yaştaki hastalarda boğulmuş fıtık hayati risk oluşturmaktadır.
Karın duvarı fıtığı ameliyatı sonrası yaşam
Karın duvarı ameliyatlarından sonra hastaların günlük yaşamlarına dönem süresi ameliyatın türüne göre değişiklik göstermektedir. Kapalı yöntem ile yapılan ameliyatlardan sonra 1- 3 gün içerisinde günlük yaşamlarına geri dönebilirler. Açık yöntemle yapılan ameliyatlardan sonra hastaların günlük yaşamlarına geri dönem süresi daha uzun olmaktadır. Bunun yanında iyileşme sürecinde görülebilecek durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Yüzme, bisiklet ya da koşu gibi sportif aktiviteler için hastaların en az 2 hafta beklemeleri gerekmektedir.
- Hastalara kendiliğinden eriyen dikişler uygulandığı için dikişlerin alınması gerekmez.
- Kontrolden sonra hastaların duş alması mümkün olmaktadır. Yara yerinin hafif bir şekilde ıslanmasında herhangi bir sorun olmaz.
- Verilen ilaçların düzenli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
Karın duvarı fıtığının riskleri
Karın duvarı fıtığı genellikle ciddi komplikasyona neden olan bir hastalık değildir. Ancak fıtığın boğulması durumunda acil müdahale gerekmektedir. Fıtığın boğulması, kasların arasından dışarı çıkan dokuların geri dönemeyip kaslar içerisinde sıkışıp kalması durumudur. Bu durumda hastalarda görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kusma
- Karında şişlik
- Bağırsakta çürüme
Fıtık hastalarının %5’inde görülen fıtık boğulması en ciddi komplikasyonu olmaktadır. Bunun yanında dev fıtık olarak adlandırılan durumun oluşması da söz konusu olmaktadır. Bu durumda tedavi son derece zorlu olabilmektedir.
