Psikiyatrik hastalıklardan biri olan bulimia nervoza, genellikle anoreksiya nervoza ile karıştırılmaktadır. Her iki hastalık da yeme bozukluklarına neden olmasına rağmen birbirlerinden tamamen farklıdır.
Bulimia Nervoza Nedir?
Bulimia nervoza hastaları çok kısa bir süre içerisinde çok yüksek miktarlarda kalori besin tüketen ve bu sırada kendisini hiçbir şekilde kontrol edemeyen kişilerdir. Yüksek kalorili besinler tükettikten sonra ise bu kalorieri dengelemek için ağır egzersiz, diüretik ilaçlar, kusma ve dışkılamaya yardımcı ilaçlar gibi sağlıksız yöntemlerden yardım almaktadır.
Bulimia nervoza hastalarının aşırı kalorili bir şekilde beslendikten sonra aldıkları kalorileri dengelemek için sağlıksız yöntemlere başvurulması döngüsünü 3 aydan daha uzun süre yaşaması durumunda hastalığın varlığından söz edilmektedir. Hastaların 3 ay içerisinde en azından bir kez bu şekilde bir atak geçirmesi yeterli olmaktadır.
Yeme ataklarında önceden planlamadıkları yüksek kalorili ve karbonhidratlı besinleri tüketen hastalar daha sonrasında ise kendilerini eleştirme ve pişmanlık gibi duygular yaşarlar. Yaşadıkları bu pişmanlık sonucunda da hatalarını sağlıksız bir şekilde telafi etmeye çalışırlar. Hastaların atak dönemleri sona erdiğinde ise son derece dengeli ve sağlıklı bir beslenme düzeni belirler. Anoreksiya nervoza ile bulimia nervoza hastalığını birbirinden ayıran en önemli fark ise bulimia hastalarının kiloları ortalama olmaktadır.
Bulimia nervoza hastalarının özellikleri
Bulimia nevroza hastaları hastalığın belirtilerini saklama konusunda son derece iyidirler. Ancak zaman içerisinde bulimia nevroza hastalarının fiziksel değişimler görülmektedir bu değişikliklerin içerisinde aşağıdakiler yer alır.
- Hastaların kendi kendilerine kusmalarından dolayı diş mineleri mide asidi tarafından aşınır. Bu sebeple de dişler daha hassas olur ve daha şeffaf görünür.
- Bulimia nevroza hastalarındaki bir diğer fiziksel değişiklik ise çene çizgisinin ve yanakların daha şiş görünmesidir.
- Hastalarda asit reflü ve kabızlık gibi sindirim sistemine ilgilendiren rahatsızlıklar görülmeye başlanır.
- Hastaların kendilerini zorla kusturmalarından dolayı parmak eklemlerinde yara izleri, nasırlar ya da sıyrıklar oluşur.
- Hastalarda bayılma ve kas güçsüzlüğü görülür.
- Bulimia nevroza hastalarında görülen bir diğer fiziksel değişim ise adet dönemlerinin düzensiz olmasıdır.
- Hastalarda kusmadan dolayı dehidrasyon görüldüğü için hastaların elektrolit dengesizliği görülmesi söz konusu olmaktadır.
- Son olarak hastaların kendilerini zorla kusturmalı adından dolayı artan iç basınç gözlerin daha kırmızı görünmesine neden olur.
Bulimia nervoza tanı kriterleri
Bulimia nevroza hastalığının teşhisi için öncelikle hekimler fiziki muayene yapmaktadır. Bunun yanında hastaların tıbbi geçmişleri ve hastalarda görülen belirtiler hakkında sorular yöneltilir. Hastalığın doğru bir şekilde tanı alabilmesi için hekime dürüst bir şekilde cevap verilmesi gerekmektedir. Bulimia nevroza hastalığın teşhisinin konulmasından özellikle aşağıdaki soruların cevapları önemli olmaktadır.
- Hastaların tıkanırcasına yeme atakları yaşayıp yaşamadıkları
- Hastaların psikolojilerinin etkilenmesine neden olan olaylardan sonra yemeklerinin üzerinde kontrol eksikliği hissetmeleri
- Uygunsuz temizleme davranışları sergilemeleri
- 3 ay içerisinde en az bir defa aşırı yemek yeme deneyiminin bulunması
- Kilonun ya da vücut şeklinin hastaların öz imajı üzerinde güçlü bir etkisinin bulunması
Bunların yanında Bulimia nevroza hastalığının spesifik olarak teşhis edilmesini sağlayan herhangi bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Ancak hastalığın hastaların genel sağlık durumunu nasıl etkilediğini öğrenmek için hekimler aşağıdaki testleri isteyebilir.
- Kan tahlili
- İdrar tahlili
- Böbrek fonksiyon testi
- EKG
Yemek Yeme Ataklarını Başlatan Sebepler
Bulimia nervoza hastalarının yemek yeme ataklarını tetikleyen etkenler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Olumsuz duygular,
- Stres yaşamaları,
- Diyet kısıtlamaları,
- Vücut şeklinden ve kilodan memnun olmama,
- Atak sonrasında hissedilen pişmanlık,
- Sıkıntı,
- Öfke,
Bulimia Nervoza Nedenleri
Bulimia nervoza üzerinde birçok araştırma yapılmasına rağmen kesin nedeni net olarak tespit edilememiştir. Diğer bir yandan hastalığın nedenleri üzerinde bazı faktörler tespit edilmiştir.
- Çocukluk çağında yaşanılan aşırı kaygı ve obezite,
- Rekabet gerektiren sporlar,
- Kendine güvensizlik,
- Kültürel faktörler,
- Hormonlar,
- Zihinsel sağlık problemleri,
- Stresli yaşam,
- Travmatik olaylar,
- İstismar mağduru olmak,
- Zorbalığa uğramak,
- Genetik,
Bulimia Nervoza Belirtileri
Bulimia nervozanın belirtilerinin fark edilmesi son derece zor olmaktadır. Çünkü bu hastalar genellikle ideal kilolarında ya da hafif kiloludurlar. Bunun yanında hastalar belirtileri gizlemek için ayrıca çaba harcamaktadır.
Hastalığın en karakteristik semptomu ise durdurulamayan yeme ataklarından sonra hastaların pişmanlık yaşayıp aldıkları kalorileri dengelemek için sağlıksız yöntemlere yönelmelidir. Hastaların yeme ataklarından sonra çok ciddi duygusal bir pişmanlık yaşarlar. Diğer bir yandan bu hastaların benlik saygıları da son derece düşük olmaktadır. Bu karakteristik belirtilerin yanında bulimia nervoza hastalarında aşağıda belirtilen semptomlara da rastlanmaktadır.
- Aşırı kilolu olduğunu düşünmek ve bu halinden sürekli olarak şikayet etmek
- Göz içinde kırık kan damarı,
- Düzensiz adet görme, kusma nedeniyle oluşan kronik boğaz ağrısı,
- Kusma sırasında asit sebebiyle oluşan diş çürükleri,
- Parotis bezlerinin zarar görmesi sebebiyle yanaklarda şişme,
- İnsanlardan ve sosyal hayattan kendini soyutlama,
- Depresyon,
- Anksiyete,
- Uzun süre aç kalma,
- Açlığı inkar etme,
- Zorlayıcı ve ağır egzersiz rutinleri,
- Yemek yeme sonrasında ortadan kaybolma,
- Yiyeceklere ciddi bir bütçe ayırma,
- Gıda ve yiyeceklere karşı saplantı,
Bulimia Nervozanın Fiziksel Sonuçları
Hastalığın tanı alması hem hastaların belirtileri saklanmasından hem de ideal kilolarında olmalarından dolayı son derece zor olmaktadır. Ayrıca bulimia nervoza psikolojik bir hastalık da olmaktadır. Hastalığın bu özelliklerinden dolayı da hastalar uzun süre tedaviden kaçınmaktadır. Hastaların uzun süre tedavi edilmemesi bazı fiziksel sağlık sorunları yaşamalarına neden olabilir. Bunların içerisinde şunlar bulunur.
- Bağırsağın anüsten sarkması,
- Hastaların fazla kalori alımını dengelemek için kullandığı dışkılama ilaçlarının sürekli olarak kullanılması bağırsak hareketlerini bozmaktadır.
- Sürekli kusma dolayısıyla yemek borusunun yırtılması,
- Mide delinmeleri,
- Kusma sebebiyle oluşan elektroliz dengesizliği,
- Kadınlarda adet düzensizlikleri ya da adetin görülmemesi,
Bulimia Nervoza Tedavisi
Bulimia nervoza psikolojik bir hastalık olduğu için tedavinin başarılı olmasının öncelikli koşulu hastaların hastalıklarını kabul etmeleri ve tedaviye istekleri olmalarıdır. Daha sonrasında ise hastalar psikoterapi, ilaç kullanımı ve aile terapisi gibi tedavi yöntemleri kombine edilerek uygulanır.
Psikoterapi
Psikolojik bir hastalık olan bulimia nervoza tedavisinde psikoterapinin kullanılmasının temel amacı ise hastaların yiyecekler ile rasyonel bir ilişki kurmalarını sağlamaktır. Psikoterapinin bu hedefinden dolayı da psikoterapide davranış terapisine ve kognitif terapiye yoğunlaşmaktadır. Kognitif terapinin tedaviye eklenmesi ile hastaların davranış kalıplarının ve düşünce kalıplarının değiştirilmesi hedeflenmektedir. Davranışçı terapi ile hastaların davranış kalıplarının değiştirilmesi hedeflenmektedir. Hastalara uygulanan tüm bu psikolojik tedaviler hastaların zor zamanlar ve duygular ile başa çıkarak vücut ağırlıklarını korumalarını sağlamak ve vücutlarına karşı gerçekçi bir bakış açısı yakalamalarını gerçekleştirmek için uygulanmaktadır.
Beslenme Danışmanlığı
Beslenme danışmanlığında hastalar diyetisyen ile birlikte çalışmaktadır. Hastaların kıramadıkları yemek yeme ve dengeleme döngülerinin dengelenmesi için kullanılan bir diğer yardımcı tedavi yöntemi ise diyetisyenlerin hazırladığı diyet listeleri olmaktadır. Diyetisyenler bu listelerinde hastaların günlük olarak almaları gereken kalori miktarına uygun olarak ve hastaya özel diyet listeleri hazırlamaktadır.
Aile Terapisi
Hastalığının tedavisinin tam bir başarıya ulaşabilmesi için hastanın yakın çevresinin desteği son derece önemli olmaktadır. Bu çevrenin içerisinde ise başta aile ve yakın arkadaşlar yer alır. Hastaların yakın çevrelerinin tedavinin içerisinde etkin bir şekilde yer alması sayesinde uzun süreli başarı elde edilmektedir. Aile terapilerinin hastalığın tedavisinde etkili olduğu kanıtlanmıştır. Ailelerin özellikle etkili olmasının sebebi ise hastaların yakından takip edebilmeleridir.
Bulimia nervoza ve anoreksiya arasındaki fark
Bulimia nevroza ve anoreksiya yeme bozukluğu hastalıkları içerisinde yer alsa da birbirinden tamamen farklı 2 kavram olmaktadır. Bu farkların başında bulimia nevroza hastalarının ağırlık aralıkları normal olması gelmektedir. Ancak anoreksiya hastalarının önemli bir kısmı hayatlarını tehdit edecek kadar zayıftır.
Bulimia nevroza ile anoreksi arasındaki bir diğer fark ise Bulimia nevroza hastalarının aşırı yeme ve arınma döngüleri ile kilolarını korumaya çalışmalarıdır. Ancak anoreksiya nevroza hastaları aşırı diyet yapan, kendilerini sürekli olarak aç bırakan ve aşırı egzersiz yapan hastalardır.
Son olarak Bulimia nevroza hastaları kilolarına takıntılı olmalarına rağmen anoreksiya hastaları için vücutları her zaman şişmandır.
