Sağlıklı bir insanda kalp atım sayısı bir dakikada 60 ile 100 arasında değişmektedir. Bu değişikliğin sebebi ise günün saatlerinde vücudun ihtiyacına göre olmaktadır. Egzersiz sırasında ya da travma anlarında kalp atışının hızlanması normal olurken, dinlenme sırasında ise yavaşlaması gerekir.
Taşikardi Nedir?
Dinlenme halinde olan bir kişinin kalp atım hızı 90’nın üzerinde ise bu durun taşikardi varlığının en önemli işareti olarak kabul edilmektedir. Taşikardinin tanımını ise dakikada 100 atımın üzeri olarak yapılmaktadır. Ancak bu atım hızının stresten bağımsız bir şekilde gelişmesi önemlidir.
Bazı hastalarda taşikardi herhangi bir belirti göstermeden ilerleyebilmektedir. Bu sebeple de tedavi edilmeyen taşikardi ilerleyen dönemlerde kalp fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilmektedir. Bu durumda inme, kalp yetmezliği ve ani kalp durması gibi durumların ortaya çıkmasına neden olur.
Taşikardi halk arasında çarpıntı olarak da adlandırılmaktadır ve kalp dokusunda meydana gelen anormallik sebebiyle değişen elektrik akımları sebebiyle ortaya çıkmaktadır.
Taşikardi Türleri
Taşikardi elektrik akımı probleminin görüldüğü yere göre farklı türlere ayrılmaktadır. Taşikardi türleri ise şunlardır.
Atriyal Fibrilasyon
En sık rastlanılan taşikardi türü olan atriyal fibrilasyon, kalbin üst odacıklarında meydana gelen yanlış elektrik akımları sebebiyle olmaktadır. Bu odacıklarda meydana gelen düzensiz elektrik sinyalleri kulakçıkların hem hızlı hem de zayıf bir şekilde kasılmasına neden olmaktadır. Bu taşikardinin tetiklenmesinde etkili olan etmenler içerisinde ise hipertansiyon, hipertiroidi, kalp kapak bozukluğu ve ağır alkol kullanımı bulunmamaktadır.
Atriyal Çarpıntı
Atriyal çarpıntı kısaca kalbin kulakçıklarının hızlı ancak düzenli bir şekilde atmasına denmektedir. Ancak yaşanılan bu hız kalp kapakçıklarının zayıf bir şekilde kasılmasına neden olduğu için ortaya taşikardi çıkmaktadır.
Supraventriküler Taşikardi (SVT)
Kalbin alt odacıklarının üzerinde herhangi bir noktada başlayan çok hızlı kalp atışlarına SVT denmektedir. Özellikle sigara ve alkol kullanan kişilerde görülmektedir.
Ventriküler Taşikardi
Kalbin alt odacıklarına meydana gelen anormal elektrik akımları sebebiyle ortaya çıkan hızlı kalp atımı olmaktadır. Ancak taşikardinin bu türünde ventriküllerin vücut için yeterli kan pompalayamaması söz konusu olmaktadır. Ventriküler taşikardi atakları genellikle birkaç saniye sürmekle birlikte herhangi bir hasara sebep olmamaktadır. Diğer bir yandan atakların daha uzun sürmesi halinde acil durum yaratacak şekilde hasara neden olmaktadır.
Ventriküler Fibrilasyon
Kalpte meydana gelen kaotik, hızlı ve elektriksel uyarılar kalbin kan pompalaması yerine alt odacıkların titreşmesine neden olmaktadır. Eğer kalbe kısa süre içerisinde elektrik şoku uygulanmazsa bu taşikardi türünün sonucu ölümcül olabilmektedir. Özellikle kalp krizi öncesinde veya sonrasında görülen ventriküler fibrilasyonun sebebi ise ciddi kalp hastalıkları ya da yıldırım çarpması olmaktadır.
Taşikardinin Sebepleri
Bazı vakalarda taşikardinin neden geliştiği net olarak belirlenememekle birlikte bazı şartların taşikardiye neden olduğu saptanmıştır. Bu durumları şu şekilde sıralayabiliriz.
- Bazı akciğer hastalıkları,
- Tiroid bezinin fazla çalışması,
- Hipertansiyon,
- Kalp kapakçık hastalığı,
- Kalp enfeksiyonları,
- Kalp tümörleri,
- Koroner arter yetmezliğ,
- Kalp kası hastalığı,
- Kalp yetmezliği,
- Elektrolit dengesizliği,
- Sigara kullanımı,
- Koroner arter hastalığı,
- Uyuşturucu madde kullanımı,
- Fazla alkol tüketimi,
- Kalpte görülen bazı anomaliler,
- Ağır egzersiz,
- Anemi,
- Bazı ilaçların yan etkileri,
- Bazı ilaçların kullanılması,
Taşikardi Belirtileri
Taşikardinin belirtileri hastalara göre değişiklik göstermekle birlikte genellikle hastalarda görülen belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Düşük tansiyon,
- Baş dönmesi,
- Sersemlik hissi,
- Nefes darlığı,
- Ani güçsüzlük,
- Göğüs ağrısı,
- Kalp çarpıntısı,
- Kalp krizi,
- Bilinçsiz hale gelme
Taşikardi Nasıl Teşhis Edilir?
Taşikardinin teşhis edilmesi için öncelikle hastanın detaylı tıbbi geçmişinin alınması ve sonrasında da detaylı bir fiziki muayene gerekmektedir. Daha sonrasında diğer tanı yöntemlerinden de yararlanılarak taşikardinin kesin tanısı ve türü belirlenmektedir.
Elektrokardiyogram (EKG)
Taşikardi teşhisinde en sık kullanılan yöntem olmaktadır. Bu testte hastaların kollarına, göğsüne ve bacaklarına elektrotlar takılarak kalbin elektriksel aktiviteleri ölçülmektedir. EKG sayesinde elektrik sinyallerinin kalpte dolaşımı esnasında zamanlamasını ve gücünü kaydeder.
Holter Monitörü
24 saat süresince hastanın üzerinde taşıdığı holter monitörü kalbin aktivitesi kaydeder. Bu sayede kalp ritminin kapsamlı bir şekilde incelenmesine olanak tanır.
Olay İzleme
Kalp aktivitelerini bir haftadan birkaç aya kadar izlenmesine olanak tanıyan bu cihaz tüm gün hastanın üzerinde olmasına rağmen hastalar taşikardi belirtilerini hissetikleri anda cihazı aktifleştirmektedir.
Diğer Taşınabilir Cihazlar
Günümüz teknolojisinde birçok kişi tarafından kullanılan akıllı saat gibi cihazlar da hastaların kalp ritimlerini kontrol etmede sıklıkla kullanılan günlük cihazlar olmaktadır.
Kardiyak Görüntüleme
Taşikardiye neden olan yapısal problemlerinin belirlenmesinde kullanılan kardiyak görüntüleme yöntemi ile taşikardinin yapısal bir problemden kaynaklanıp kaynaklanmadığı tespit edilebilir.
MRI
Kanın kalbe nasıl aktığının görüntülenmesini sağlayan MR ile düzensizlikler teşhis edilmektedir.
CT
BT taramaları kalbin daha ayrıntılı bir şekilde görüntülenmesini sağlamaktadır.
Ekokardiyografi
Ses dalgalarını kullanarak kalbin görüntüsünü oluşturan bu görüntüleme yöntemi ile kan akışı analiz edilmektedir.
Koroner Anjiyografi
Hem kan akışının takip edilmesi hem de olası anormalliklerin ve tıkanıklıkların belirlenmesi için kullanılmaktadır.
Göğüs Röntgeni
Kalbin normalden daha büyük olup olmadığının anlaşılması için kullanılmaktadır.
Stres Testi
Stres testi ile hastanın yoğun egzersiz altında nasıl çalıştığı incelenir. Bunun için hastalara ilaç verilmektedir. Daha sonrasında hastalar egzersiz yaparken elektrotlar ile kalp hızları takip edilir.
Eğimli Masa Testi
Taşikardiye sebep olan bir ilacın hastaya verilmesinden sonra hareket eden bir masaya sabitlenen hastaların sinir sistemlerinin ve kalbin bu değişikliklere nasıl tepki verdiği izlenmektedir.
Taşikardi Tedavisi
Taşikardinin tedavi planlanması hastaların genel sağlık durumlarına ve yaşlarına göre belirlenmektedir ve temel amacı hızlı kalp atımlarının düzenlenmesidir. Ayrıca hastalarının gelecekte yaşanacakların önüne geçmek ve taşikardinin sebep olduğu komplikasyonları ortadan kaldırmak için de tedavi uygulanmaktadır.
Vagal Manevralar
Vagal manevra tedavisinde hakimler hastaların ataklar sıraında bazı fiziksel aktiviteler yapmasını istemektedir. Bunların içerisinde ıkınmak, öksürmek ya da yüze buz torbası konması gibi yöntemler bulunmaktadır.
İlaçlar
Bazı hastalarda vagal manevralar yetersiz kalmaktadır. Bu sebeple de bu hastalara ilaç tedavi başlanır. Taşikardi tedavisinde kullanılan ilaç grubu ise anti-aritmatik ilaçlar olmaktadır.
Kardiyoversiyon
Kardiyoversiyon diğer tedavi yöntemlerinin yeterli olmadığı ve acil durumlarda uygulanan bir tedavi yöntemi olmaktadır. Bu tedavi yönteminde hastalara kaşık ya da ped aracılığı ile elektrik akımı verilmektedir.
Defibrilasyon
Hastalarda nabzın diritmik oldugu durumlarda uygulanan bir tedavi yöntemidir. Nabzın diritmik olası ise son derece acil bir tıbbi durumdur. Bu sebeple de özellikle vücuda kan akışının olmadığı ventriküler taşikardide uygulanmaktadır.
Diğer Tedavi Yöntemleri
Taşikardinin tedavisinde kullanılan diğer tedavi yöntemlerinin içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kateter ablasyon,
- Kalp pili,
- İmplante edilebilir kardiyoverter,
- Açık kalp ameliyatı,
- Labirent prosedürü,
Yaş gruplarına göre taşikardi sınırı nasıl olmalı?
Taşikardi varlığından bahsedilebilmesi için normal kalp hızı sınırlarının üzerinde kalp atımının alınması gerekmektedir. Kalp atım hızı kişinin dinlenme esnasında alınmalıdır. Yaşlara göre normal olarak değerlendirilen kalp hızları ise şunlardır.
- İlk 6 ayında bebeklerin kalp hızlarının 90 ile 180 arasında olması gerekir. Ortalama kalp hızı ise 145 olmaktadır.
- 6 ay ile 1 yaş aralığındaki bebeklerin kalp hızı 106 ile 185 arasında olurken, ortalama kalp hızı 145 olmaktadır.
- 1 ile 2 yaş arasındaki bebeklerin kalp hızları 105 ile 170 arasında olurken ortalama kalp hızı 132 olmaktadır.
- 2 ile 4 yaş aralığındaki çocukların kalp hızı 90 ile 150 arasında olurken ortalama kalp hızı 120 olmaktadır.
- 4 ile 6 yaş arasındaki çocukların kalp hızı aralığı 72 ile 135 arasında olurken ortalama kalp hızı 108 olmaktadır.
- 6 ile 10 yaş arasındaki çocukların kalp hızı aralığı 65 il3 135 arasında olmaktadır. Ortalama kalp hızı ise 100’dür.
- 10 ile 14 yaş arasındaki çocuklarda kalp hızı aralığı 65 ile 130 arasında olurken ortalama kalp hızı 90 olmaktadır.
- 14 yaş üzerindeki kişilerin kalp hızı aralığı 60 ile 120 arasında değişirken ortalama kalp hızı 85 olmaktadır.
