Ürik Asit

Ürik Asit Nedir?

Yiyecek ve içeceklerde bulunan pürin kimyasalının parçalanması ile ortaya çıkan atık ürüne ürik asit adı verilmektedir. Ürik asittin önemli bir kısmı kanda çözülerek böbreklerden geçer ve idrarla atılır. 

Ürik Asit Yüksekliği

Hiperürisemi olarak da adlandırılan ürik asit yüksekliği vücutta yüksek düzeyde ürik asit olduğu anlamına gelmektedir. Hiperürisemi, ürik asittin keskin kristaller halinde kümelenmesine neden olur. Bu kristaller eklemlere yerleşerek gut hastalığına, ağrılı bir artrit türüne neden olabilir. Bunun yanında böbreklerde birikmesi halinde böbrek taşı oluşturabilirler. 

Kandaki ürik asit seviyesinin bir miktar yüksek olması halinde herhangi bir belirti hissedilmez. Ancak çok yüksek olduğu durumlarda ağrı gibi belirtiler ile kendisini gösterebilir ve vücuttaki çeşitli dokularda hasara neden olabilir. Ürik asit yüksekliğinin tedavi edilmemesi halinde ise kalıcı hasar görülebilir. Özellikle etkilenen dokular içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Kemikler
• Eklemler
• Tendonlar
• Bağlar

Bunun yanında yüksek ürik asittin tedavi edilmemesi durumunda aşağıdaki hastalıkların oluşması da mümkün olmaktadır.

• Böbrek hastalığı
• Kalp hastalığı
• Yüksek tansiyon
• Diyabet
• Yağlı karaciğer hastalığı
• Metabolik sendrom

Ürik Asit Yüksekliğinin Belirtileri

Vücuttaki yüksek ürik asit seviyeleri genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Bu sebeple de çoğu kişi ürik asit seviyesinin yüksek olduğunu gut ya da böbrek taşı sorunu yaşayana kadar bilmez. Genel olarak görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Azalan idrara çıkma isteği
• Nefes darlığı
• Halsizlik
• Bilinç bulanıklığı
• Karın bölgesinde yanma hissi

Eklemlerin etkilenmesine neden olan gut hastalığının oluşması durumunda görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Şiddetli ağrı
• Renk değişikliği
• Kızarıklık
• Katılık
• Şişme
• Hassasiyet
• Eklemde sıcaklık artışı

Böbrek taşının oluşması halinde görülebilecek belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Sırtın alt kısmında veya yanlarda ağrı
• Ağrıya bağlı bulantı ve kusma
• Ateş
• Titreme
• İdrarda kan
• İdrar yaparken ağrı
• İdrar yapamama
• Daha sık idrara çıkma ihtiyacı
• Kötü kokan veya bulanık görülen idrar

Ürik Asit Neden Yükselir?

Ürik asit vücutta doğal olarak üretilen bir atıktır. Bu sebeple de az miktarda herhangi bir soruna neden olmaz. Ancak yüksek pürin içeriğine sahip besinlerin tüketilmesi kandaki ürik asit seviyesinin artmasına neden olmaktadır. Pürin açısından zengin olan besinlerin içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Kırmızı et
• Sakatatlar
• Deniz ürünleri (özellikle somon, karides, ıstakoz ve sardalya)
• Yüksek fruktozlu mısır şurubu içeren besinler
• Alkol (özellikle bira)

Bazı ilaçların yan etkisi olarak da ürik asittin yükselmesi mümkün olmaktadır. Bu ilaç gruplarının içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Diüretikler
• Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar

Ürik asit seviyesinin yükselmesine neden olan risk faktörleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Erkek olmak
• Obezite
• Düzenli alkol kullanımı
• Düzenli olarak yüksek pürin içeriğine sahip besinler tüketmek
• Ailede hiperürisemi ya da gut hastalığı öyküsünün bulunması
• Hipotiroidizm

Ürik Asit Nasıl Düşürülür?

Yüksek ürik asit seviyesinin bulunmasına rağmen herhangi bir sağlık sorununa neden olmuyorsa genellikle sadece izlenmesi yeterli olmaktadır. Ürik asit seviyesi yüksek olan kişilerin öncelikle beslenmelerinde düzenlemeye gitmeleri gerekmektedir. Sınırlandırılması gereken besinler ise yüksek pürin içeren besinler olmaktadır. 

İlaç Tedavisi

Tedavide kullanılacak ilaç ürik asit seviyesinin ne kadar yüksek olduğuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Reçete edilecek ilaçlar ürik asittin böbreklerden atılmasını sağlayacaktır. Ürik asit kristalleşmesinin olması durumunda ise bu kristallerin eritilmesi için ilaçlar reçete edilmektedir.

Ürik asit yüksekliğinin gut ya da böbrek taşı gibi sağlık sorunlarına neden olması halinde ise hastalığın tedavisine yönelik olan ilaçlar reçete edilmektedir.

Ürik Asit Düşüklüğü

Kandaki ürik asit seviyesinin düşük olması durumunda ürik asit düşüklüğünden bahsedilebilmektedir. Hipoürisemi olarak adlandırılmaktadır. Ürik asit seviyesinin düşük olması vücutta pürinin yeterli miktarda parçalanmadığı anlamı taşımaktadır. Çeşitli sağlık sorunları pürinin yeterince parçalanamamasına neden olabilmektedir. Bunun yanında pürin açısından zengin olan besinlerin tüketilmemesi de seviyesinin düşük olmasına yol açabilir. 

Ürik Asit Düşüklüğünün Belirtileri

Ürik asit seviyesinin düşük olması genellikle herhangi bir hissedilir belirtiye neden olmamaktadır. Ancak bazı sağlık problemlerinin oluşması durumunda ürik asit düşüklüğü belirtilerin yaşanmasına neden olur.

İltihaplanma Riskinin Artması

Ürik asit aynı zamanda vücutta antioksidan görevi de üstlenmektedir. Bu sebeple de kanda az miktarda bulunması halinde enfeksiyon riski önemli ölçüde artar. Özellikle kronik inflamatuar durumlar ile ilişkilendirilmektedir.

Kronik Hastalıklar

Bazı hastalarda ürik asit seviyesinin düşük olması romatoid artrit ve kronik böbrek hastalıkları gibi kronik hastalıkların görülmesine neden olmaktadır.

Bağışıklık Sistemi Sorunları

Ürik asittin düşük olması çeşitli bağışıklık sistemi hastalıklarının ve sorunlarının görülmesine neden olabilmektedir. 

Ürik Asit Neden Düşer?

Ürik asit düşüklüğü genellikle birden fazla etmenin bir araya gelmesi ile oluşmaktadır. Bu duruma neden olabilecek faktörlerin içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Bazı ilaçlar
• Böbrek hastalıkları
• Kronik iltihap durumları
• Beslenme düzeni
• Genetik faktörler

Ürik Asit Nasıl Yükseltilir?

Ürik asit seviyesinin yükseltilmesi için öncelikli olarak düşüklüğe neden olan etmenin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Bunun yanında hastalar beslenmelerine pürin açısından zengin olan besinleri dahil ederek tedavinin desteklenmesi sağlanabilir.

Ürik Asit Değerleri Nasıl Olmalı?

Ürik asit seviyesinin normalliğinden bahsedebilmek için değerlerin şu şekilde olması gerekmektedir.

• Kadınlarda 1,5 ile 6 mg/ dL arası
• Erkeklerde 2,5 ile 7mg/ dL arası

Ürik asit yüksekliğinden yada düşüklüğünden bahsedilebilm3simiçin ise yukarıda verilen değerlerin üzerinde ya da altında olması gerekmektedir.

D Vitamini ve Ürik Asit

Hem D vitamini eksikliği ve yetersizliği hem de ürik asit seviyesinin yüksek olması tüm dünya da ciddi sağlık so4unlarının yaşanmasına neden olan başta gelen sağlık sorunları içerisindedir. Yapılan çalışmalarda D vitamini eksikliği olan kişilerde aynı zamanda ürik asit yüksekliğinin olduğu da görülmüştür. Diğer bir yandan yeterli D vitaminine sahip olan kişilerde ürit asit seviyesinin normal olduğu görülmüştür. 

Ürik Asit ve Beslenme

Yüksek ürik asit problemi olan kişilerin beslenmelerinde genellikle düşük pürin içeriğine sahip besinlere yer vermeleri gerekmektedir. Ürik asit seviyesinin dengelenmesinde beslenmenin öneminin büyük olmasından dolayı gut hastalığı ya da böbrek taşı oluşumu gibi durumlarda özel diyetler reçete edilmektedir. 

Düşük pürin içerikli diyetlerde, pürin miktarı fazla olan besinlerin beslenmeden çıkarılmasına dayanmaktadır. Bunun yanında vücuttaki ürik asit seviyesinin düşmesi için özel yiyeceklerin de eklenmesi gerekmektedir. 

Düşük pürin içerikli diyetlerden kandaki ürik asit seviyesi yüksek olan herkes yararlanabilmektedir. Diyetin uygulanması için herhangi bir hastalığın gelişmesine gerek bulunmaz. 

Ürik Asit Seviyesini Arttıran Besinler

Kandaki ürik asit seviyesinin artmasına neden olan besin grupları içerisinde şunlar yer almaktadır. 

Şekerli İçecekler ve Tatlılar

Standart olarak kullanılan sofra şekerinin yarısı fruktozdur ve vücutta ürik asitte dönüşür. Bu sebeple de şeker içeriği yüksek olan besinler ürik asit seviyesinin yükselmesine neden olmaktadır.

Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu

Fruktozun yoğunlaşmış şekli olmasından dolayı sofra şekerine oranla daha ciddi bir şekilde ürik asit seviyesini yükseltmektedir.

Alkol

Her ne kadar tüm alkollerin hepsi pürin içermese de ürik asittin böbreklerden atılmasını azaltmaktadır. Bunun yanında ürik asittin vücuda geri de neden olmaktadır. 

Ürik Asit ve Üre Arasındaki Fark

Vücuttaki üre ve amidinin parçalanması ise ürik asit oluşmaktadır. Bu bakımdan ürik asit metabolik hareketlerin son ürünü olmaktadır. Her ne kadar sürekli olarak karıştırılsa da ürik asit ve üre birbirinden farklı iki organiktir. Üre, ürik asitten farklı olarak ter olarak da atılmaktadır. 

Vücutta bulunan üre kan plazmasının ozmolalitesinin artmasına ve bunun sonucunda beyin, beyin- omurilik sıvıları ve gözler gibi dokulardaki interstisiyel sıvılara ve plazmaya su dağılımı artar. Bunun sonucunda bu doku artar ve merkezlerine dağıtılır. Bu sebeple de birçok farklı süreçte azotun atılması için üre kullanmaktadır.