Farenjit

Farenjit nedir?

Genellikle soğuk algınlığı ile birlikte ortaya çıkan farenjit, hastalarda yutkunma güçlüğü, boğazda acı, yanma ve kaşıntıya sebep olmaktadır. Basitçe boğazda bulunan farenks adlı yapının arka kısmının iltihaplanması olarak tanımlanır. Halk arasında genellikle boğaz ağrısı ya da boğaz iltihaplanması olarak bilinen farenjit özellikle soğuk kış aylarında daha sık görülmektedir. Virüs ya da bakteriyel kaynaklı olarak ortaya çıkması sebebiyle yakın temasta bulunan kişiler arasında hızlı bir şekilde yayılmaktadır.

Boğaz ağrısı, ateş, yutkunmada güçlük ve geniz akıntısı gibi belirtiler ile kendini gösteren farenjittin tedavi edilmesi için en kısa zamanda doktora başvurulması gerekmektedir. Çünkü tedavi edilmeyen farenjit hava yollarının tıkanmasına ve boğazın arka kısmında apse oluşmasına neden olabilmektedir. Bunun yanında farenjittin tedavi edilmemesi durumunda böbrek hastalıkları ve kalp romatizması gibi çok daha ciddi semptomlara da sebep olması mümkündür. Ancak zamanında teşhis alması sayesinde tedavisi son derece kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir.

Kronik farenjit

Boğazın ya da yutak bölgesinin sürekli olarak tahriş olması sebebiyle ortaya çıkan kronik farenjit tablolarında genellikle gıcık, boğazda takılma hissi ve kuru öksürük gibi şikayetler ortaya çıkmaktadır. Uzun süreli farenjit vakalarının tanımlanması için kullanılan kronik farenjittin birçok farklı nedeni bulunmaktadır.

Akut Farenjit

Akut farenjit vakaları ise daha kısa süreli olarak görülmektedir. Akut farenjit hastalarında yaygın olarak görülen belirtilerin içerisinde ise ateş, boğazda yanma ve boğaz ağrısı görülmektedir. Bakteri ya da virüs olarak ortaya çıkmaktadır.

Farenjit belirtileri

Farenjittin belirtileri sebebine göre değişiklik göstermektedir. Kuluçka süresi 2 ile 5 gün arasında değişen farenjittin görülen genel semptomları içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Boğaz ağrısı
• Yüksek ateş
• Burun akıntısı
• Vücut ağrıları
• Baş ağrısı
• Öksürük

Farenjitte boğaz ağrısının yanı sıra mononükleoz semptomlarda görülmektedir. Bu semptomların içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• İştah kaybı
• Genel halsizlik
• Kas ağrıları
• Ateş
• Şiddetli yorgunluk
• Şişmiş lenf düğümleri

Eğer farenjitte neden olan etmen bakteri kaynaklı ise o zaman hastalarda görülen şikâyetler arasında şunlar da yer alacaktır:

• Genel halsizlik hali
• Ağızda alışılmadık bir tat
• Mide bulantısı
• İştah kaybı
• Ateş
• Titreme
• Şişmiş lenf düğümleri
• Beyaz ya da gri lekeli boğaz
• Yutma güçlüğü

Kronik farenjit belirtileri

Kronik farenjit belirtileri, akut farenjit belirtilerine göre daha hafif olarak kendisini göstermektedir. Kronik farenjit belirtileri arasında ise şunlar yer almaktadır:

• Hafif boğaz ağrısı
• Öksürük
• Yutkunma esnasında ağrı

Akut farenjit belirtileri

Akut farenjit belirtileri şiddetli belirtiler olmaktadır. Akut farenjit belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Boğazda takılma hissi
• Yutkunma güçlüğü
• Burun akıntısı
• Halsizlik
• Ateş
• Boğaz ağrısı

Farenjit nedenleri

Farenjittin nedenleri çeşidine göre değişiklik göstermektedir. Bu sebeple de akut ve kronik farenjit farklı sebeplerle ortaya çıkmaktadır.

Kronik farenjit nedenleri

Kronik farenjittin en büyük sebebi boğazın tahriş olmasıdır. Boğazın tahriş olmasına neden olan etmen ortadan kalmadığı sürece de farenjit devam eder. Özellikle burun eğriliği bulunan hastalarda soluk alıp verme ağızdan gerçekleştiği için uzun süreli boğaz kuruluklarına ve dolayısıyla da boğaz tahrişine neden olmaktadır. Bunların dışında kronik farenjittin ortaya çıkmasına neden olan etmenler şunlar olmaktadır:

• Sinüzit
• Alerji
• Geniz etinin şişmesine neden olan hastalıklar
• Saman nezlesi
• Acı baharatların tüketilmesi
• Sigara kullanımı
• Aşırı sıcak ya da soğuk besinlerin tüketilmesi
• Yeterli sıvı alımının olmaması
• Öğretmenlik gibi sürekli olarak konuşma gerektiren mesleklerde çalışılması

Akut farenjit nedenleri

Akut farenjit genellikle bakteri ya da virüs kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır. Bunların içerisinde virüs kaynaklı sebepler çok daha yaygın bir şekilde görülmektedir. Bunun yanında akut farenjittin sebepleri içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Soğuk algınlığı
• Enfeksiyonlar
• Soğuk ortamda bulunmak
• Hasta kişiler ile aynı ortamda bulunmak
• Kuru hava
• Sürekli olarak kimyasallara maruz kalmak
• Grip virüsü
• Öpücük hastalığı olarak da adlandırılan enfeksiyöz mononükleoz
• Adenovirüs
• Beta enfeksiyonu
• Boğmaca
• Krup
• Suçiçeği
• Kızamık

Farenjit tanı yöntemi ve testleri nelerdir?

Farenjit teşhisinin konulabilmesi için tek başına boğaz ağrısı ya da gıcık yeterli olmamaktadır. Bunun yanında hastaların farklı belirtiler de göstermesi gerekmektedir. Farenjit tanısı konulurken akut ve kronik olmak üzere iki farklı başlık altında inceleme yapılmaktadır. Bunun yanında hastaların günlük rutinleri, çalışma ortamları, günlük su tüketimi gibi cevaplaması gereken sorular da bulunmaktadır. Daha sonrasında fiziksel muayene ile farenjit tanısı konulabilmektedir.

Farenjit tanısının konulması için genellikle testler istenmez. Ancak bazı şüpheli durumlarda hekimler kan testleri, boğaz sürüntüsü, akciğer grafisi ve kültür antibiyogram testleri isteyebilmektedir. Farenjitte neden olan bakterilerin belirlenebilmesi için yapılan boğaz kültürü kolay bir işlem olmaktadır. Bunun için pamuklu çubuk ile hastaların boğazından sürüntü alınmaktadır. Bu işlem sırasında hastalar ağrı ya da acı hissetmezler.

Farenjit tedavi yöntemleri

Farenjittin tedavi edilebilmesi için öncelikle sebebinin belirlenmesi gerekmektedir. Eğer farenjit bakteriyel kaynaklı ise o zaman tedavide antibiyotikler kullanılmaktadır. Belirtilerin kısa süre içerisinde hafiflemesi için hastalara ağrı kesici ve sprey gibi başka ilaçlar da reçete edilebilir. Farenjittin virüs kaynaklı olması durumunda ise hastalara antibiyotik reçete edilmemektedir. Kronik farenjittin tedavisi ise daha zorlu ve uzun bir süreç olmaktadır. Ancak hastalarının sigara kullanımını bırakmaları, toz ve kimyasalların solunumundan kaçınmalı ve bulundukları ortamı sürekli olarak havalandırmaları gerekmektedir.

Farenjit nasıl geçer?

Virüs kaynaklı farenjittin tedavisinde semptomların hafiflemesine yönelik olan ilaçlar reçete edilmektedir. Bu tür farenjittin kısa süre içerisinde iyileşmesi için hastaların evlerinde uygulayabilecekleri doğal tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları ise şunlar olmaktadır:

• Odayı nemlendirmek.
• Yatak istirahati.
• Sıcak tuzlu su ile gargara yapmak.
• Et suyu içeren çorbalardan içmek.
• Bol sıvı tüketmek.
• Boğaz ağrısının ve kaşıntısının giderilmesi için adaçayı ve Ekinezya çayının tüketilmesi önerilmektedir. Adaçayı aynı zamanda boğazdaki iltihabın giderilmesini de sağlamaktadır.
• Bakteriyel farenjitte sarımsak kullanmak tedavinin desteklenmesini sağlayacaktır. Çünkü sarımsak güçlü bitkisel antibakteriyel etkilere sahip olmaktadır.
• Nanenin çiğnenmesi farenjittin sebep olduğu kuru öksürüğün ve boğaz ağrısının giderilmesini sağlamaktadır.

Farenjit bulaşıcı mıdır?

Farenjitte sebep olan virüs ve bakteriler boğaz ve burunda yaşama eğilimindedir. Bu sebeple de kolaylıkla bulaşabilirler. Farenjittin bulaşma yolları içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• Kontamine yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi
• Kirli eller ile kişilerin kendi yüzlerine dokunmaları
• Hasta kişinin öksürmesi ya da hapşırması

Farenjit nasıl önlenir?

Farenjitte yakalanma riskinin azaltılması için aşağıda belirtilen noktalara dikkat edilmesi gerekir.

• Kimyasal ve tahriş edici maddelerden kaçınmak
• Yaşam ve çalışma alanlarının mümkün olduğunca havalandırılmasını sağlamak
• Ortak kullanılan yüzeylerde sanitasyon ajanlarının kullanılması
• Aşırı soğuk ya da sıcak gıdalar tüketmemek
• Sigara kullanımından ve pasif içicilikten uzak durmak
• Viral ya da bakteriyel enfeksiyonu olan kişilerden uzak durmak
• Hapşırırken ya da öksürürken ağzı ve burnu kapatmak
• Elleri düzenli olarak ve iyi bir şekilde yıkamak

Farenjit ve larenjit arasındaki farklar

Larenjit ve farenjit birbirine çok benzeyen hastalıklar olduğu için halk arasında sıklıkla karıştırılmaktadır. İki hastalık arasındaki temel fark ise iltihabın meydana geldiği boğaz bölgesidir. Farenjit boğazda bulunan farenks dokusunun arkasındaki iltihaplanmalar için kullanılan bir tanım olurken; larenjit ise gırtlakta ya da ses tellerinde iltihaplanın meydana gelmesidir. Bu sebeple de larenjittin ayırıcı belirtisi ses kısıklığı olmaktadır.

Farenjit ve tonsilit arasındaki farklar

Farenjit ile sıklıkla karıştırılan bir diğer hastalık ise tonsilit olmaktadır. Boğaz bölgesinde görülen enfeksiyon hastalıklarından birisi olan tonsilit bademcikleri tutmaktadır. Bunun yanında tonsilit ile farenjit birlikte görülebilmektedir. Bu duruma ise faringotonsilit adı verilmektedir.

Reflü farenjit ilişkisi

Mide kapakçığının görevini tam olarak yerine getirememesi sebebiyle mide asidinin yemek borusu yoluyla boğaza kadar ulaşmasına reflü denilmektedir. Mide asidi vücudun en güçlü asitlerinden birisi olmaktadır. Bu sebeple de boğaza gelmesi durumunda özellikle kronik farenjit için ciddi bir risk oluşturmaktadır.