Halsizlik

Halsizlik, kişinin kendini çeşitli sebeplerden dolayı yorgun hissetmesidir. Halsizlik durumunda kişi kendini bitkin ve hareket edemeyecek kadar güçsüz hissedebilir. Halsizlik hali vücudun kol, bacak gibi bazı bölümlerinde görülürken bazen de tüm vücutta halsizlik durumu görülebilir. Halsizlik bazen kısa süreli görülürken bazen de uzun süre geçmeyen türden olabilir.

Halsizlik durumunun birden çok sebebi olabilir. Kısa süren halsizlikler, genelde çok çalışma ve stresli iş ortamı, yeteri kadar alınmaya uyku, grip, soğuk algınlığı gibi sebeplerden olabilir. Günlük yapılan fiziksel aktivitelerden sonra da halsizlik ortaya çıkabilir.

Uzun zaman süren, özellikle 2 haftadan daha uzun süren halsizlik halinde uzman bir hekime başvurulmalıdır. Halsizliğe sebep olan durumun araştırılıp, gereken tedavinin yapılması gerekir.

Hamilelikte halsizlik

Hamilelikte çok sık rastlanan halsizlik daha çok hamileliğin ilk aylarında daha fazla görülür. Gebelikteki halsizliğin sebeplerinden biri hormonların değişmesidir. Hamilelik döneminde salgılanan hormonlar annenin kaslarında gevşeme sağlar bu sebeple kişide daha çok halsizlik ve uyku hali olmaktadır.

Gebelik sırasında anne karnındaki bebeğin beslenmesini sağlayacak plasentanın oluşumu için enerjinin daha fazla kullanılması annenin daha fazla halsiz kalmasına sebep olur.  Gebeliğin özellikle ilk aylarında anne adayları kendini çok halsiz ve aşırı uyku halinde hisseder. Bu hal hamileliğin ilerleyen aylarında düzelecektir.

Hamilelikteki halsizlik, yorgunluk durumu gebeliğin doğal akışında olmakla beraber bazen anne adayındaki kansızlık gibi hastalığa bağlı olarak da gelişebilir. Gebeliğe bağlı olarak vücuttaki minerallerin eksikliği durumu da halsizliğe neden olabilir. Hamileliğin ilk aylardaki kusma, bulantı gibi şikâyetlerden ötürü beslenmekte zorlanma, terlemeye bağlı su kaybı gibi durumlar halsizliğin diğer sebeplerinden olabilir. Hamileliğin son zamanlarındaki kilo alımı, vücudun ağırlaşması, ağırlaşmaya bağlı hareketlerin kısıtlanması halsizliğin sebeplerindendir.

Hamilelikte halsizlik halini hafifletmek için neler yapılabilir?

• Sağlıklı ve yeterli beslenmek
• Çay ve kahve tüketimini azaltmak
• Bol sıvı takviyesi
• Kısa yürüyüşler
• Erken yatmak
• Günlük işlerde molalı bir şekilde çalışmak
• Gün içinde küçük uykular

Çocuklarda halsizlik

Çocuklarda halsizlik hali birçok sebepten kaynaklı olabilir. Besin kaynaklı bağırsak parazitleri çocuklarda halsizlik oluşturabileceği gibi uyku apnesi, geniz eti veya demir eksikliği de halsizliğe sebep olabilir.

Çocuklarda geniz etinin büyük olması sebebiyle burunda kapanma ve iyi nefes alamama, uyurken ağzı açık uyuma, uyku sırasında kısa süreli uyku apnesi durumu ortaya çıkabiliyor. Gece kaliteli bir uyku geçiremeyen çocuk gün içinde halsiz oluyor.

Çocuklarda sıkça rastlanan kansızlığın sebebi demir eksikliğidir. Çocukların büyüme ve gelişme çağında demir eksikliğine dikkat edilmesi gerekiyor. Gün içindeki yorgunluk, dikkat dağınıklığı, halsizlik hali varsa kansızlığın sebebi araştırılmalıdır. Demir eksikliği olan çocuklar zihinsel ve fiziksel gelişim açısından da daha geriden gelmektedir. Dikkat dağınıklığı ve odaklanma problemlerine daha sık rastlanmaktadır.

Bu sebeple, çocuklarda düzenli olarak kan sayımına bakılması gerekmektedir. Yılda bir kere kan düzeyinin takibi yapılmalıdır. Demir eksikliği durumu söz konusuysa tedaviye biran önce başlamak gerekiyor. Demir ilaçlarının aç karnına alınıp, c vitaminin bolca olduğu besinlerle alınması, ilaçların daha etkili olmasını sağlayacaktır. Demir tedavisindeki ilaçlara bağlı olarak çocuğun dışkısında renk farklılığı, dişlerde lekelenme görülebilir. Çocuklarda kansızlığın sebebi lösemi gibi çok sık olmayan sebeplerden ötürü de görülebilmektedir. Bu gibi sebeplerde göz önüne alınıp araştırma yapılmalıdır.

Çocuklarda bağırsak parazitleri hastalığına da çokça rastlanmaktadır. Güzel bir şekilde yıkanmamış meyve ve sebzelerden bulaşan bağırsak parazitleri, halsizlik, iştahsızlık, ağızdan salya akması, makatta kaşıntı ve ağızda koku gibi belirtiler gösterir. Çocuklarda bağırsak parazitinin erkenden teşhisi ile tedavisi,  hemen yapılmalıdır. Erken dönemde tedavisi yapılmayan bağırsak parazitleri çocuğun gelişiminde olumsuz rol oynayabilir. Tedavi edilen bu hastalık tekrarlayabilir olduğundan ailenin dikkatli olması oldukça önemlidir.

Sürekli halsizlik

Sürekli olarak çevremizde duyup, karşımıza çıkan, genellikle de üstünde durulmayan halsizlik ve yorgunluk halinin sebeplerinden biri kansızlık ya da depresyon olabilir.  Bu tarz şikayetleriniz varsa bir uzmana başvurmayı ihmal etmeyiniz. Halsizlik ve yorgunluk durumu dinlenmeyle geçerken, bazen uzun dönemde devam eden halsizlik ve yorgun hissetme durumu kronik halsizlik durumuna geçmiş olabilir.

Sürekli halsizlikte, fiziksel ve psikolojik olarak kişinin kendini yetersiz bir enerjide hissetmesi, düzenli ve kaliteli bir uykuya rağmen sabah güne başladıktan itibaren, günün ilerleyen vakitlerine doğru tamamen yorgun ve halsiz hissetme durumu devam eder.  Çeşit olarak üç başlık altında topladığımız halsizlik türleri, kronik halsizlik, fiziksel halsizlik ve ruhsal halsizlik olarak belirtilebilir.

Kişi kendini her zaman yorgun ve halsiz hissediyorsa ve bu hal 6aydan daha fazla bir vakit devam ediyorsa kronik yorgunluk ve halsizlik sendromuna sahip olabilir. Kişilerde yorgunluk ve halsizlik durumu mevsim geçişlerinde daha da sıklaşmaktadır. Halsizlik ve yorgunluk haline uyku problemi de eklenince, kişi kendini daha güçsüz ve enerjisiz hisseder.

Sürekli halsizlik halindeki kişi gün içindeki fiziksel aktivitelerde zorlanırken,  psikolojik olarak da kendini kötü hisseder ve odaklanmakta zorlanır. Yoğun iş temposu, stresli çalışma hayatı, uzun ve yorucu mesai saatleri yapan kişilerde de sürekli halsizlik hali sıkça görülmektedir. Psikolojik olarak etki eden bu durum fiziksel olarak da etki etmektedir. Bu nedenle hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen sürekli halsizlik, iş verimliliği, okul başarısında ve sosyal hayatta da kişiyi kötü yönde etkilemektedir.

Halsizlik nedenleri

Halsizlik nedenleri kişilerin yaş durumları ve genel sağlık durumlarına göre değişebilmektedir. Genç kişilerde halsizlik daha çok strese bağlı, depresyon ve kansızlık gibi durumlardan dolayı ortaya çıkarken, daha yaşlı kişilerde böbrek, kalp, karaciğer, diyabet ve diğer kronik rahatsızlıklardan kaynaklı ortaya çıkmaktadır.

Kişide meydana gelen halsizlik halinin altında herhangi bir hastalık durumu söz konusu değilse, yaşam kalitesinde olumsuz bir hal, fiziksel olarak zorlanma durumu yoksa bir süre sonra kişi bu durumu atlatabilir. Fakat hayatınızda olumsuz olarak etkileri devam ediyor, günlük yaşamanızda sizi zorluyorsa kesinlikle bir uzman hekime başvurmalısınız.  Halsizlik belirtileri şu şekilde sıralanabilir.

• Kişinin metabolizma çalışma sistemindeki rahatsızlıklar
• Kişinin ruhsal sorunlar yaşaması sonucu ortaya çıkan depresyon halsizliği
• Tiroid bezlerinin daha az çalışması
• Kişide yaşanan kansızlık, anemi problemi
• Kişinin bağ dokusundaki rahatsızlıklar
• Anemi
• Kanser tedavileri
• Şeker hastalığı
• Zehirli ve toksik maddelere maruz kalma
• Fibromiyalji ( vücutta ağrı, hassasiyet ve sertliğe sebep olan kronik ağrı durumu)
• Yetersiz beslenme
• Enfeksiyonlar
• Hipotiroidizm
• Multipl skleroz (Beyni ve omuriliği etkileyen, halsizliğe sebep olan rahatsızlık)
• Kas yıkımı
• Kas distrofileri
• Myastenia gravis
• ALS hastalığı
• Vitamin eksiklikleri
• Aritmiler
• Dehidrasyon (Vücuttaki sıvı ve elektrolitlerin kaybı)
• Solunum yetmezlikleri (Astım, KOAH, akciğer hastalıkları)
• Kronik kalp yetmezliği
• Böbrek yetmezliği
• Psikolojik anksiyete, depresyon ve stres
• Guatr
• Grip
• Uyku bozuklukları, uyku apnesi
• Kullanılan bazı ilaçların yan etkisi
• Yeme bozuklukları (Anoreksia, Blumia)
• Bazen de tek tip olan, kişinin tüketmesi gerekenden daha az besin tükettiği diyetlerde günlük enerji miktarı karşılanmadığı için halsizliğe sebep olmaktadır.

Halsizlik belirtileri

Çeşitli sebeplerle ortaya çıkan halsizlik, kişideki stres ve yorgunluktan dolayı ortaya çıkabilir. Duygusal ve psikolojik olarak ortaya çıkan halsizlikten ayrı olarak bazen fiziksel ve vücuttaki herhangi bir müdahale gereken eksikliklere bağlı olarak halsizlik durumu olabilir. Müdahale gerektiren hastalıkların sebebi olarak da görülen halsizlik ile birlikte görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir.

• Vücutta başlayan güçsüzlük durumu
• Yüzün tamamında veya bir kısmında oluşan ani başlangıçlı güçsüzlük
• Bilinç kaybı, göğüs ağrısı, sırt ağrısı gibi şikayetlerin yanında görülen halsizlik durumu
• Kanlı ya da pembe renkte idrar (Hematüri)
• Genel vücut ağrıları
• Bulanık görünümlü ve kötü kokulu idrar
• Karın ağrısı ve kramplar
• Genel hastalık hissi
• Susuzluk 
• Anksiyete
• Hatırlamada zorlanma
• İştah kaybı
• Adet dönemlerinin düzensiz olması
• İshal
• İdrara çıkarken zorlanma, ağrı
• İdrar yaparken yanma hissi
• Grip benzeri belirtiler (Yorgunluk, ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük)
• Ateş ve titreme atakları
• Uyku bozuklukları
• Enerji halinde eksiklik
• Sinirlilik ve ruh halinde değişiklikler
• Kişilik ve davranışlardaki ani değişimler
• Depresyon hali
• Uyuşukluk ve uyku hali
• Konuşma güçlükleri
• Ayağa kalkarken sersemlik ve baş dönemsi
• Yaygın kas ile eklem ağrıları
• Hiperaktivite
• Fiziksel veya mental egzersiz sonrası kırgınlık, kötüleşme

Halsizliğe ne iyi gelir?

• Kaliteli ve iyi bir uyku düzeni halsizliğe iyi gelen yollardan biridir. Düzenli uyku bağışıklık sistemini güçlü tutmak ve hormon seviyelerinin olması gereken şekilde olması için önemlidir. Düzenli bir uyku için, aynı saatte yatıp kalkılmalı. Gün içinde 30 dakikadan fazla kestirmeyin. Akşamları yatmadan önce ağır yemekler yememeli, çay kahve gibi kafein içerikli sıvılar tüketmeyin.
• Stres hali çok fazla enerji tüketir, sizi mutlu eden her şey enerjinizi yükseltecektir. Egzersiz yapmak, kitap okumak, meditasyon yapmak, müzik dinlemek ya da yoga gibi rahatlatıcı aktiviteler stresinizi azaltacaktır.
• Alkol ve sigarayı bırakın.
• Yorgun ve halsiz hissediyorsanız kafeinli içecekleri azaltın ya da sade olarak tercih edin.
• Gün içinde bol su içmek oldukça önemlidir. Su, vücuttaki işleyişe yardımcı olmakla beraber enerji süreçlerinin kolaylaşmasını sağlar.
• Halsizliğinize iyi gelecek, enerji seviyesini yüksek hale getirmeye yardımcı olacak besinler yenmelidir.
• Tam tahıllı yiyecekler uzun ömürlü enerji kaynağıdır. Lif açısından zengin olan yulaf iyi bir enerji kaynağıdır.
• Kuruyemişler, içerisinde bolca protein ve yağ sayesinde tokluk hissi verir. Fıstık, fındık, kabak çekirdeği, badem gibi kuruyemişler enerji açısından oldukça iyi gelecektir.
• Muz potasyum, vitamin ve lif açısından oldukça zengin bir meyvedir. Uzun süreli enerji sağlar.
• Halsizliğin altında yatan sebep bulunup, biran önce tedavi yapılmalıdır.
• Halsizlik kansızlık veya demir eksikliğinden dolayıysa demir takviyesi yapılmalıdır.
• Depresyon tedavisinde kullanılan modafinil ve atomoksetin gibi ilaçlar, antidepresanlar, psikoterapi ve yoga gibi alternatif terapiler başlanmalıdır.
• Aşırı kilo ve obezite kalbinize ve vücudunuza olması gerektiğinden daha fazla yük bindirir. Bu durum sizi yorar. Kilo vererek enerjinizi daha yüksek tutabilirsiniz.
• Halsizliğin sebebi B12, vitamin eksikliğiyse vitamin takviyesi için gerekli ilaçlar ve ek besinlere başlanmalıdır.

Halsizlikte yapılması gereken testler

Halsizlik tedavisinde öncelikle halsizliğin sebebi bulunup, ona göre bir tedavi yöntemi başlanmalıdır. Halsizlik problemi gündelik yaşamanızda sizi çok fazla etkileyip, gereken fiziki temponuzu etkiliyorsa bir hekime başvurmalısınız. Halsizlik için gereken testlerin içinde şu testler bulunur.

• Kan testleri
• Şeker testleri
• Tiroid testleri
• Romatizmal hastalıklarla bağlantılı testler
• Eklemlerle ilgili testler
• İdrar testleri
• Karaciğer enzimlerinin kontrolü için testler

Halsizlikle beraber vücudunuzda çeşitli ağrı durumu varsa bu ağrıların teşhisi için hekiminiz görüntüleme testleri de isteyebilir. Bu görüntüleme testleri;

• MR
• Ultrason
• Röntgendir.

Ayrıca felç ya da kalp krizi geçirme durumundan şüphelenirse doktorunuz beyin taraması ve EKG çekilmenizi isteyecektir.