30 Saniyelik Özet
- Hemoroid, anüsün ve rektumun en alt kısmında bulunan, varislere benzer şekilde şişmiş damarlar nedeniyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
- İç ve dış olmak üzere iki çeşitte meydana gelir.
- Hemoroid, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir.
- Tekrarlama riski yüksek bir rahatsızlıktır.
Basur (hemoroid) nedir?
Basur ve hemoroid olarak adlandırılan sağlık sorunu anüs ve rektumun alt tarafında bulunan damarların şişmesi durumudur. Varisli damarlara benzeyen hemoroidler rektumun içerisinde ve anüs çevresinde gelişebilir. Hemoroid için çok çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Ancak hastaların önemli bir kısmı ev reçeteleri ve yaşam tarzı değişiklikleri ile hemoroidin rahatlamasını sağlamaktadır.
Hem erkeklerde hem de kadınlarda oldukça yaygın bir şekilde görülen hemoroid sorunu 50 yaşına gelmiş popülasyonun yarısını etkilemektedir. Anüs ve rektumun alt tarafındaki kan damarlarının herhangi bir sebeple baskı görmesi hemoroid sorunun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. bu sebeple de hamilelik dönemi ve doğum hemoroidin en sık görülen nedenleri arasında yer almaktadır.
Basur (hemoroid) tanı kriterleri
Hemoroid genellikle dışkıda kan görülmesi ile doktora başvurulan bir sağlık sorunu olmaktadır. Ancak dışkıda kan görülmesi başta sindirim bozuklukları ve kolorektal kanser olmak üzere birçok sağlık sorunun habercisi olabilir. Bu sebeple de doktorun fiziksel muayene yaptıktan sonra bazı tetkikler istemesi ise tanı kesinleşir.
Fiziki muayene
Fiziki muayenede uzmanlar anüsün ve rektumun kontrolünü sağlar. Bu kontrolde belirtilen bölgelerde şişmiş kan damarlarının bulunup bulunmadığına bakılır.
Dijital rektum muayenesi
Bu muayenede rektumun iç kısmının muayene edilebilmesi için parmak rektumun içerisinde sokulur ve şişmiş kan damarlarının ya da yapısal anomalilerin olup olmadığına bakılır.
Anoskopi
İç hemoroidlerin görüntülenmesi için anüsün içerisinde içi boş ve ışıklı bir tüp yerleştirilerek inceleme yapılır.
Prostoskopi
Anüse yerleştirilen ışıklı tüp ile yapılan başka bir tetkiktir. İç hemoroidlerin görüntülenmesinde kullanılan yöntemler içerisinde yer alır.
Sigmoidoskopi
Kalın bağırsağın bir kısmının kontrol edilmesini sağlayan bu test ile karın ağrısı, ishal, anormal büyümeler ve kabızlığa neden olan etmenlerin belirlenmesi mümkün olmaktadır. Bu testte kısa, esnek ve ışıklı bir tüp rektum kanalı ile kalın bağırsağa yerleştirilmektedir. Daha sonrasında cihaz kalın bağırsağın içerisinde hava üfleyerek bağırsağın şişmesini ve içinin daha net bir şekilde görüntülenmesini sağlar. Bu işlemde biyopsi örneğinin alınması da mümkün olmaktadır.
Kolonoskopi
Kolonoskopi testinde kalın bağırsağın tüm bölümleri görüntülenir. Bu sayede kalın bağırsağın herhangi bir bölgesinde şişme, kızarıklık, yara ya da kanama olup olmadığı kontrol edilebilir. Bu işlem sırasında biyopsi örneğinin alınması da mümkün olmaktadır.
Basur (hemoroid) belirtileri
Hemoroid belirtileri kişiler arasında değişiklik göstermektedir. En sık görülen belirtiler arasında ise şunlar yer alır:
- Kaşıntı
- Dışkıda, tuvalet kağıdında ya da klozette parlak kırmızı kan
- Anüs çevresinde şişlik
- Anüs çevresinde ağrı
- Anüs çevresinde sert yumru
- Anüs çevresinde tahriş
İç hemoroid belirtileri
İç hemoroid dışarıdan çıplak gözle görülemez. Sebep olduğu belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır:
- Bağırsak hareketleri sırasında ağrısı olmayan kanama yaşamak. Bu sebeple tuvalette ya da tuvalet kağıdında az miktarda parlak kırmızı kan görülebilir.
- Anal açıklıktan içeri giren basurun olması durumunda ağrı ve tahriş söz konusu olmaktadır.
Dış hemoroid belirtileri
Anüs çevresinde ve derinin altında görülen basurun neden olduğu belirtilerin içerisinde ise şunlar yer almaktadır:
- Kanama
- Anal bölgede kaşıntı
- Anüs çevresinde şişlik
- Anal bölgede tahriş
- Ağrı
- Rahatsızlık
Basur (hemoroid) nedenleri
Hemoroid nedenleri içerisinde şunlar yer almaktadır:
- Uzun süreli kabızlık ya da ishal
- Bağırsak hareketleri sırasında sıklıkla zorlanma
- İleri yaşta olmak
- Hamilelik
- Ailesinde hemoroid öyküsünün bulunması
- Anal ilişki yaşamak
- Düşük lifli diyet ile beslenmek
Bu nedenlerin yanında hemoroid bazı risk faktörleri taşıyan kişilerde daha fazla görülmektedir. Bu risk faktörlerinin içerisinde ise şunlar yer alır:
- 45 ile 65 yaş arasında olmak
- Tuvalette çok uzun süre oturmak
- İdeal kilonun üzerinde olmak
- Ağır kaldırma gibi işlerin yapılması
Basur (hemoroid) kadınlarda neden olur?
Her ne kadar hemoroid her yaştan ve her cinsiyetten kişide görülebilen bir problem olsa da özellikle hamileliğin üçüncü döneminde daha sık rastlanmaktadır. Hamileliğin bu döneminde daha çok görülmesinin nedenleri arasında ise şunlar yer almaktadır:
- Pelvik bölgeye olan kan akışının artması
- Genişleyen rahim ve büyüyen bebekten kaynaklanan basınç artışı
- Hamilelik hormonlarının bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına neden olmasından dolayı yaşanan kabızlık
- Dışkının sert olmasından dolayı yapılan ekstra zorlama
- Yükselen progesteron hormonları kan damarlarının duvarlarının genişlemesine ve daha kolay şişmesine neden olması
Hamilelik öncesinde hemoroid problemi olan kadınların hamilelik dönemlerinde bu sorunu yaşama ihtimalleri daha fazla olmaktadır.
Hamilelik sırasında hemoroid nasıl önlenir?
Hamilelik döneminde vücutta önemli değişiklikler olmasından dolayı hemoroid problemi sıklıkla karşılaşılan bir durum olmaktadır. Bu sebeple de hamilelerin bazı noktalara dikkat etmesi gerekir. Basurun önlenmesi için alınabilecek önlemler içerisinde şunlar yer almaktadır:
- Yüksek lif içeriğine sahip bir beslenme düzeninin belirlenmesi
- Tuvalete gitme ihtiyacı hissedildiğinde bu ihtiyacın geciktirilmemesi
- Tuvalette gereğinden daha fazla oturmamak
- Kabızlık yaşanması durumunda doktordan lif takviyesi alınması
- Başta demir olmak üzere sentetik vitaminler kabızlığa neden olmaktadır. Bu sebeple de hamilelik döneminde gıda bazlı takviyeleri tercih edin.
- Doktorunda örüşlerini alarak hamileliğin sonuna kadar egzersiz yapmaya devam edilmelidir.
- Kegel egzersizlerinin yapılması rektal bölgedeki kasların güçlenmesini sağlayacaktır.
- Uzun süre oturulmaması ya da ayakta sabit durulmaması gerekir.
- Başta su olmak üzere bol miktarda sıvı tüketilmesi gerekir.
- Rektal alandaki baskının azaltılması için uyurken, televizyon seyrederken ya da dinlenirken yan yatılması gerekir.
Hamilelik sırasında oluşan hemoroid nasıl tedavi edilir?
Hamilelik döneminde basur sorunu yaşayan kadınların uygulayabilecekleri tedaviler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Etkilenen bölgeye buz kompresi uygulamak
- Günde birkaç kez ılık suya oturmak.
- Basur yastığı kullanmak.
- Etkilenen bölgeye cadı fındığı pedleri uygulamak. Cadı fındığı pedleri serinletici etkisi ile şişliğin azalmasına yardımcı olur.
- Kaşıntının azaltılması için bölgeye ıslak ya da kuru karbonat uygulanabilir.
- Hindistan cevizi yağı iltihabın hafiflemesini sağlar. Bu amaç için saf aloevera jeli de kullanılabilir.
- Etkilenen bölgenin daha fazla tahriş olmasının engellenebilmesi için kalın, yumuşak ve kokusuz tuvalet kağıdı kullanılmalıdır.
- Akupunktur tedaviye yardımcı olabilir.
Basur (hemoroid) tedavi yöntemleri
Hemoroid tedavisi planlanırken göz önüne alınan kriterler içerisinde şunla yer almaktadır.
- Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
- Hastalığın klinik durumu
- Hangi hemoroid şeklinin bulunduğu
- İlaç, tedavi ve terapilere karşı hastanın cevabı
- Durumun kötüleşip kötüleşmeyeceği
Basur tedavisinin temeli belirtileri azaltmaktır. Belirtilerin şiddetinin azaltılması için ise yapılan öneriler içerisinde unlar yer alır.
- Günde birkaç kez küvette sade ve ılık suyun içerisinde oturmak
- Hemoroid kremleri ya da fitilleri kullanmak
- Şişmenin azaltılması için buz kompresi uygulamak
Bunun yanında sağlık uzmanları dışkılamanın kolaylaşması için hastalara diyet değişiklikleri de önerebilmektedir. Dışkının daha yumuşak kıvamlı olması bağırsak hareketleri esnasında zorlanma yaşanmadan dışkılama yapılmasını sağlayacaktır. Bu sayede basur üzerindeki baskı azalır. Bunun için diyete daha fazla lif içeren besinlerin eklenmesi gerekmektedir. Bunun için hastaların diyetlerine mutlaka eklemeleri gereken besinler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Sebzeler
- Meyveler
- Tam tahıllar
Bunların yanında doktor dışkının daha fazla yumuşaması için lif takviyelerinin kullanılmasını önerebilir. Bu yöntemlerin yeterli olmadığı durumlarda ise ameliyat önerilmektedir.
Basur (hemoroid) kremi
Basur tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden birisi de basur kremleri olmaktadır. Bu kremlerin nasıl ve ne sıklıkla kullanılacağı noktasında öncelikle doktorunuzdan bilgi almanız gerekmektedir. Kremlerin bir kısmı reçeteli satılırken bir kısmına ise reçetesiz ulaşmak mümkün olmaktadır. Kremin nasıl kullanılacağı ile ilgili en doğru bilgiyi doktorunuzdan ve ilacın prospektüsünden öğrenebilir. Bunun yanında hemoroid kremi uygulamalarında dikkat etmeniz gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kremi kullanmadan önce uygulama yapılacak olan bölgenin sabun ve ılık su ile temizlenmesi gerekmektedir.
- Uygulama bölgesinin iyi bir şekilde durulanması gerekmektedir.
- Daha sonrasında kremin sorun olan bölgeye uygulanması gerekmektedir.
- Genellikle sabah ve akşam uygulanması gereken bu kremlerin özellikle bağırsak hareketlerinden sonra uygulanması önerilmektedir.
- Anüsün alt kısmına uygulama yapmak için ise aplikatör başlığının kullanılması gerekmektedir.
Hemoroid kremlerinin yan etkileri
Hemoroid kremlerinin genellikle ciddi yan etkileri bulunmaz. Ancak beklenmeyen bir durum ile karşılaşılır ise o zaman en kısa süre içerisinde doktora başvurulması gerekmektedir. Bunun dışında basur kremlerinin yan etkileri içerisinde şunlar yer alır.
- Hafif yanma
- Hafif batma
Aşağıdaki yan etkilerin görülmesi durumunda ise hemen doktora başvurulması gerekmektedir.
- Hızlı ve/ veya düzensiz kalp atışı
- Şiddetli baş ağrısı
- Sinirlilik
- Titreme
- Uyku sorunu
Basur kremlerine karşı ciddi alerjik reaksiyon gösterme riski de bulunmaktadır. Alerjik reaksiyon belirtilerinin içerisinde ise şunlar yer almaktadır:
- Döküntü
- Kaşıntı
- Özellikle yüz ve dil bölgesinde görülen şişme
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
Bunların yanında aşağıda belirtilen hastalıklardan birine sahip olunması durumunda doktorun bilgilendirilmesi gerekmektedir:
- Diyabet
- Kalp hastalıkları
- Yüksek tansiyon
- Tiroid bezinin aşırı çalışması
- Tıkanma nedeni ile idrara çıkma zorluğu
Basur (hemoroid) ameliyatı
Hemoroid tedavisinde kullanılan farklı ameliyat yöntemleri bulunmaktadır. Bu yöntemlerin içerisinde şunlar yer alır:
- Hemoroide giden kan dolaşımının kesilmesini sağlayan lastik bant ligasyonu sayesinde hemoroid birkaç gün içerisinde kaybolmaktadır. Elastik bant hemoroid tabanının çevresine yerleştirilmektedir.
- Hemoroidin küçültülmesi için kan damarlarının çevresinde kimyasal bir solüsyon uygulama işlemine ise skleroterapi adı verilmektedir.
- Hemoroid dokusunun yakılması için kızıl ötesi ışınların kullanıldığı kızılötesi foto pıhtılaşma olarak da isimlendirilen elektriksel pıhtılaşma yöntemi de bir diğer cerrahi yöntem olmaktadır.
- Hemoroidin kalıcı olarak ortadan kalkmasını sağlayan cerrahi prosedürler ise hemoroidopeksi ve hemoroidektomi olmaktadır.
Basur (hemoroid) ameliyatının yan etkileri
Her ameliyatta olduğu gibi basur ameliyatlarından sonra da bazı yan etkilerin ve komplikasyonların görülmesi mümkündür. Hemoroidektominin görülebilecek yan etkilerinin içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Ameliyat sonrasında hastalar anal bölgelerinde ağrı hissederler ve bu gölge son derece hassas olur. Bu sebeple de ameliyattan sonraki ilk birkaç hafta hastaların dinlenmeleri ve mümkün olduğunca az hareket etmeleri gerekmektedir. Bu süreç içerisinde özellikle dışkının sert olmamasına yönelik önlemlerin alınması gerekmektedir. Sert dışkılama yapmak ağrının artmasına neden olacaktır. Şikayetlerin azalması için ise ılık su banyosu yapılabilir. Bunun yanında anal bölgeye olan baskının azaltılması için basur yastıkları kullanılmalıdır.
- Ameliyattan sonra özellikle küçük kanamaların görülmesi beklenen bir durumdur. Kan özellikle iç çamaşırında ve dışkıda görülebilir. Kanamanın ameliyattan sonraki 48 ya da 72 saat içerisinde geçmesi gerekir. Ancak kanamanın ciddi olması durumunda derhal doktora gidilmesi gerekmektedir. Bunun yanında aksi söylenmedikçe pıhtı oluşumu söz konusu olduğunda da doktorun bilgilendirilmesi gerekmektedir.
- Cerrahi prosedürlerin tümünde enfeksiyon risk olarak görülmektedir. Basur ameliyatlarından sonra ameliyat bölgesinden dışkının geçmesinden dolayı enfeksiyon görülme riski artmaktadır. Bu sebeple de ateş gibi genel enfeksiyon belirtilerinden apse gibi spesifik enfeksiyon belirtilerine kadar, enfeksiyonun neden olabileceği tüm belirtiler dikkatli bir şekilde takip edilmelidir.
- Hemoroid ameliyatlarından sonra hastalarda dışkı kaçırma sorunu da görülen yan etkiler içerisinde yer almaktadır. Bu durum iyileşme süreci içerisinde genellikle kendiliğinden geçen bir durumdur. Ancak iyileşme döneminden sonra da dışkı kaçıra devam ederse doktora bildirmek gerekir.
- Basur ameliyatlarından sonra ciddi kabızlık görülmesi yüksek ihtimaldir. Anal kanalın daralması ve burada bulunan dokuların zarar görmesinden dolayı kabızlık beklenen bir durumdur. Bunun yanında hastaların ameliyat sonrasında bağırsak hareketlerinden korkmaları da kabızlığa neden olabilmektedir. Ameliyattan sonra dışkının anal kanalda sıkışıp sert dışkı haline gelmesi ise nadir görülen bir durumdur. Bu sebeple de dışkının çıkarılması nadiren gerekli olmaktadır.
Basur (hemoroid) ameliyatının faydaları
Basur ameliyatının faydaları içerisinde öncelikle hastaların ağrısının hızlı bir şekilde iyileştirilmesi bulunmaktadır. Ameliyat ile hastaların tedavisi yapılır ve hastalar belirtileri bir daha yaşamaz. Ancak ameliyattan sonra iyileşme süreci birkaç hafta sürebilmektedir. Basur ameliyatlarının bir diğer avantajı ise birden fazla hemoroidi olan vakalarda tek bir ameliyatın yeterli olmasıdır.
Basur (hemoroid) ameliyatının komplikasyonları nedir?
Hemoroid ameliyatından sonra görülebilecek komplikasyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Hemoroidin tekrarlaması
- Şişkinlik
- Gecikmiş yara iyileşmesi
- Anal kanalda yırtık
- İdrar retasyonu
- İdrar yapmada zorluk
- Hipertrofik anal papilla
- Rektal prolapsus
- Bağırsak tıkanıklığı
Genel anestezi altında uygulanan ameliyatlarda ise görülebilecek komplikasyon aşağıdakileri de içermektedir.
- Alerjik reaksiyonlar
- Solunum zorlukları
- Bacak ya da pelviste derin ven trombozu
- Akciğerlerde Pulmoner emboli
Basur (hemoroid) ameliyatı sonrası yaşam
Hemoroid ameliyatlarından sonra hasta bakımı iyileşme üzerinde son derece etkili olmaktadır. Bu sebeple de ameliyattan sonra dikkat edilmesi ve yapılması gerekenlerin doktordan ayrıntılı bir şekilde öğrenilmesi gerekmektedir.
Aktivite
Ameliyat sonrasında hastaların yapabilecekleri aktiviteler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Normal faaliyetlere başlamadan önce hastaların 24 saat dinlenmeleri gerekir.
- Ameliyattan sonra hastaların en kısa süre içerisinde yürümeye başlamaları gerekmektedir. Hastaların yürüyüş yapmaları bağırsak hareketleri açısından destekleyici olmaktadır.
- Sadece tolere edilebilen aktivitelerin yapılması gerekmektedir. Hastaların kendilerini zorlamadan kaçınmaları gerekir.
- Tamamen iyileşme sağlanana kadar hastaların ağır nesneleri kaldırmamaları gerekir.
İlaçlar
Ameliyattan sonra doktor tarafından reçete edilen ilaçların doktorun önerdiği şekilde kullanılması gerekmektedir.
- Olası enfeksiyonların önlenmesi için antibiyotik reçete edilmektedir. Antibiyotik saatlerine özen gösterilmesi gerekir.
- Ağrı kontrolü için ağrı kesiciler reçete edilmektedir. Ağrı kesicilerin de doktorun önerdiği şekilde kullanılması gerekmektedir. Aksi halde bağımlılık riski bulunmaktadır.
- Bunların yanında uzmanlar dışkı yumuşatıcı ilaçlar da önerebilmektedir.
Diyet
Hastaların ameliyattan sonra beslenme düzenlerine dikkat etmeleri dışkılamanın kolaylaşmasını sağlayacaktır.
- Ameliyattan sonra bulantı, kusma ve kabızlığı önlemek için berrak sıvılar ile beslenmeye başlanması gerekir. Ameliyatın ertesi günü ise normal diyete dönülebilir.
- Günde en az 8 bardak su içilmesi gerekmektedir.
- Lif alımının arttırılması gerekir.
- Süt ürünleri ve kırmızı et gibi kabızlığa neden olan besinlerin tüketilmemesi gerekmektedir. Bunun yanında şekerli besinlerden ve işlenmiş gıdalardan da kaçınılması gerekir.
Basur (hemoroid) hastalığının iyileşme süreci
Hemoroidektomi ameliyatlarından sonra iyileşme zorlu bir süreç olabilmektedir. Tedavinin kapsamına ve uygulanan yöntemlere bağlı olarak iyileşme süreci 1 ile 6 hafta arasında sürebilmektedir. Burada önemli olan çıkarılan hemoroidlerin sayısı ve büyüklüğüdür.
Ameliyattan sonraki ilk hafta da hastaların şiddetli ağrılar yaşaması mümkün olmaktadır. Bu ağrılar ilk haftanın sonunda azalmaya başlar. Ancak 4. Haftaya kadar devam eder.
Ameliyattan sonra hastaların özellikle kabızlığa dikkat etmeleri gerekmektedir. Çünkü sert dışkı ve ıkınmak cildin tahriş olmasına neden olmaktadır. Ameliyattan sonra bağırsak hareketlerinin yumuşak olması ise iyileşmenin gerektiği gibi ilerlediğinin bir göstergesi olarak kabul edilmektedir.
Hemoroid ameliyatlarından sonra hastalar genellikle 2- 3 hafta içerisinde normal hayatlarına geri dönerler. Ameliyattan sonraki 2. hafta da ise içerisinde ağırlık kaldırma bulunmayan hafif egzersizlere başlayabilirler. İyileşme bir ayı bulabilse de hastalar 3. haftada işlerine geri dönebilmektedir.
Basur (hemoroid) olan hastalar nelere dikkat etmeli?
Hemoroidi olan kişilerin dikkat etmeleri gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır:
- Hemoroidi olan kişilerin baharat tüketiminden kaçınmaları gerekmektedir
- Tuz kullanımını sınırlandırmalı ve aşırı tuzlu gıdalardan kaçınmalıdırlar.
- Lif açısından zengin olan gıdaları tercih etmelidirler.
- Doktorları tarafından reçete edilen ilaçları düzenli olarak kullanmalıdırlar.
- Hastaların gün içerisinde en az 2- 3 lt su tüketmeleri gerekir.
- Konserve yiyeceklerden uzak durmaları gerekir.
- Karbonhidrat ağırlıklı pilav ve makarna gibi besinleri sınırlandırmaları gerekir.
- Tedavi süresince kırmızı et tüketiminden uzak durulmalıdır.
- Hastaların tuvalette uzun süre oturmaları gerekir.
- Düzenli olarak zeytin yağlı besinler tüketmeleri gerekir.
- Alkol kullanmamaları gerekir.
- Gün içerisinde tükettikleri çay kahve ve kolayı mümkün olduğunca azaltmalıdırlar.
Basur (hemoroid) çeşitleri
Hemoroid rektumun içerisinde ya da dışında meydana gelebilen bir sağlık sorunudur. Bu sebeple de kendi içerisinde üçe ayrılır.
İç basur (hemoroid)
Rektumun içerisindeki damarların şişmesi ile oluşan basur türüdür. Rektum ise kalın bağırsağın anüse bağlandığı kısımdır. İç hemoroid olan kişilerde kanama görülebilir. Ancak bu kanamalar genellikle ağrıya neden olmaz.
Dış basur (hemoroid)
Anüs etrafında yer alan cildin altındaki kan damarlarının şişmesi sonucunda oluşmaktadır. Bazı zamanlarda kanama yapan dış hemoroid aynı zamanda ağrıya ve kaşıntıya da neden olabilmektedir. Bazı vakalarda ise pıhtılaşan kanla dolmaktadır. Bu tehlikeli bir durum olmamakla birlikte ağrı ve şişmeye neden olabilmektedir.
Sarkmış basur (hemoroid)
Sarkmış hemoroid hem iç hem de dış hemoroidlerde görülebilir. Sarkmış hemoroide kan damarları anüsün dışına doğru esner ve şişer. Kanama ve ağrı görülebilir.
Tromboze basur (hemoroid)
Pıhtılı basur adı ile de bilinen tromboze hemoroid dış basur türlerinden birisi olmaktadır. Anüs girişindeki yastıkçık yapılarının içerisinde kanamalar oluşmasından dolayı nohut büyüklüğünde pıhtılar meydana gelmektedir. Bu pıhtılar saatler içerisinde hastaların şiddetli ağrı hissetmesine neden olur. Bunun yanında sertlik, şişlik ve gerginlik de görülmektedir.
Tromboze basurda özellikle ilk 2- 3 gün hastalar çok şiddetli ağrı hissederler. Bu ağrı hastaların oturmalarını hatta uyumalarını dahi engelleyebilir. Bu süre içerisinde acil müdahale gerekmektedir. Lokal anestezi altında yapılan bu müdahale 2- 3 dakika sürer ve oluşan pıhtı alınır. Hastane yatışı gerektirmeyen bir operasyon olmakla birlikte hastaların rahatlamaları sağlanır.
İlk 3 gün içerisinde acil müdahaleye başvurmayan hastalara ise cerrahi müdahale uygulanmaz. Bunun yerine pıhtının çözülmesine ve ağrının giderilmesine yönelik destekleyici müdahale uygulanmaktadır.
Basur (hemoroid) evreleri
Basur evrelerini denilince akla iç basur gelmesi gerekmektedir. Çünkü iç hemoroid kendi içerisinde 4 evreye ayrılmaktadır.
1.Evre basur (hemoroid)
Bu evre hemoroidin ilk evresi olmakla birlikte elle muayene sırasında herhangi bir bulguya rastlanmaz. Bu sebeple de tanı sırasında anoskopi ya da rektoskopi görüntülemesi gerekebilir.
1.Evre basur (hemoroid) belirtileri
Bu evrede basur kalın bağırsağın en son bölümündeki rektum seviyesinde görülmektedir. Birinci evredeki basur kanamaya neden olabilir ancak makat dışına çıkmaz.
2.Evre basur (hemoroid)
İkinci evre basuru olan kişilerde basur paketleri anüsten dışarıya doğru çıkmaya başlar. Özellikle uzun süren kabızlık, ishal ve ağır nesneleri kaldırmadan sonra görülmektedir. Ancak memelerin dışarı çıkması geçici bir durumdur. Bu sebeple de bir süre sonra anüsten kendi kendine içeri çekilir.
2.Evre basur (hemoroid) belirtileri
İkinci evre basuru olan hastalarda ara sıra ağrı şikayetleri görülebilir.
3.Evre basur (hemoroid)
Bu evrenin en belirgin özelliği dışkılama sonrasında dışarı çıkan hemoroid memeleri olmaktadır. Makattan çıkan bu memeler hasta ya da doktor tarafından makatın içerisinde ittirilebilir.
3.Evre basur (hemoroid) belirtileri
Bu aşamada hastalarda ağrı ve kanama şikayetleri ile birlikte makatta ıslaklık da görülmeye başlamaktadır. Ayrıca hastalarda kaşıntı da olabilir.
4.Evre basur (hemoroid)
Hemoroid hastalığının en son evresi olan dördüncü evrede hemoroid memeleri tamamen dışarıda yer almaktadır. Elle ittirme ile makat içerisine girmez. Muayene sırasında ise doktorun başka bir belirti görmemesi durumunda gözle muayene yeterli olmaktadır. Eğer muayene sırasında hastanın şiddetli ağrısı var ise memelerin geri itilmesi denenmez.
4.Evre basur (hemoroid) belirtileri
Bu evrede hemoroide ait tüm belirtiler görülmektedir.
Basur (hemoroid) ağrısına ne iyi gelir?
Hemoroid tedavisine yardımcı olabilecek yöntemler hemoroidin seviyesine göre farklılık göstermektedir. Ancak temel olarak hareketli bir yaşam tarzının belirlenmesi ve lif açısından zengin olan gıdaların tüketilmesi elzemdir. Bunun dışında hemoroid ağrısına iyi gelecek yöntemlerin içerisinde şunlar yer almaktadır:
- Düzenli olarak çorba tüketmek
- Sabahları aç karnına bitki çayı içmek
- Keçiboynuzu tüketmek
- Düzenli olarak yoğurt tüketmek
- Bolca vitamin açısından zengin olan besinleri tüketmek
- Gazlı ve mayalı besinlerden uzak durmak
- İdeal kiloda olmak
- Günde en az 8 bardak su tüketmek
Basur (hemoroid) kanaması
Hemoroid kanaması her ne kadar hastaların endişe yaşamasına neden olsa da her zaman tıbbi müdahale gerektiren bir durum değildir. Ancak kanamanın kalıcı olması, kanın koyu renkte olması ve hastaların şiddetli ağrı yaşaması durumunda doktora başvurulması gerekmektedir.
Hastaların yüksek lif içeriğine sahip diyet belirlemeleri ve gün içerisinde yeterince su tüketmeleri hemoroide bağlı olarak görülen kanama riskinin azalmasını sağlamaktadır.
Basur (hemoroid) kanaması kaç gün sürer?
Hemoroid kanamalarının ne kadar süreceği hastaların özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Ancak kanamaların bir haftadan daha uzun sürmesi durumunda hastaların doktora görünmeleri gerekmektedir.
Basur (hemoroid) kanaması zararlı mı?
Basur kanamasının parlak kırmızı renkte olması genellikle korkulacak bir durum değildir. Bunun yanında kanamanın uzun süre devam etmesi, hastaların çok şiddetli ağrı hissetmesi veya kanın koyu kırmızı renkte olması durumunda vakit kaybetmeden doktora başvurması önerilmektedir.
Dış basur (hemoroid) memesi kendiliğinden geçer mi?
Dış basurda pıhtılaşma ve ağrı görülmediği sürece özel bir tedavi gerekmez. Dış basur vakalarının önemli bir kısmında birkaç gün içerisinde kendiliğinden iyileştiği görülür. Ancak dış basurun devam etmesi durumunda hastalarda rahatsızlık, ağrı ve kaşıntı görülebilir. Bu durumda hastaların evlerinde uygulayabilecekleri bazı yöntemlere başvurmaları yeterli olacaktır. Eğer dış hemoroide pıhtı gelişimi söz konusu olursa ameliyat tavsiye edilebilir.
Basur (hemoroid) beslenme
Hemoroid hastalığı ile beslenme arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Bu sebeple de hastaların beslenmelerinde tükettikleri ve tüketmedikleri besinlere dikkat etmeleri gerekmektedir. Ancak genel olarak hemoroid için yararlı olan besinler bazı hastalar için iyi olmayabilir. Bu sebeple de doktor ile görüşülmeli ve beslenme ile basur şikayetleri arasındaki ilişkinin yakından takip edilmesi gerekmektedir. Genel olarak basura iyi gelen besinler içerisinde şunlar yer almaktadır:
- A vitamini açısından zengin olan besinler: bu besinlerin içerisinde karpuz, brokoli, bezelye, patates, kabak, havuç, pırasa, greyfurt, kavun ve maydanoz bulunmaktadır.
- B vitamini açısından zengin olan besinler: bu besinlerin içerisinde narenciye, muz, tam tahıllar, arpa, darı, hindi eti, ton balığı, avokado, fasulye ve darı yer alır.
- C vitamini açısından zengin olan besinlerin tüketilmesi önerilmektedir. Ancak bu besinle makat yanması olan hastalar tarafından dikkatli bir şekilde tüketilmelidir. Bu besinlerin içerisinde yer alan yiyecekler içerisinde limon, ahududu, kivi, çilek, kırmızı ve yeşil biber, ananas, kuşburnu, marul, roka, portakal, maydanoz bulunmaktadır.
- E vitamini açısından zengin olan besinlerin içerisinde ise hamsi, somon, ton balığı, balkabağı, zeytinyağı, pancar, ceviz, fındık, kabak çekirdeği, ay çekirdeği yağı ve badem bulunur.
- Hastaların tüketmesi önerilen tahılların içerisinde buğday, yulaf, mısır, kepek ve esmer pirinç yer alır.
- Ayrıca hastaların kuru üzüm, kuru kayısı, kuru erik ve kuru üzüm gibi lif açısından zengin olan kuru meyveler.
- Hemoroid hastaları beslenmelerine meyve de eklemelidir. Meyvelerin kabuklu bir şekilde tüketilmesi önerilir. Tüketilmesi önerilen meyvelerin içerisinde ise elma, muz, incir, şeftali, kavun, vişne, üzüm, armut, kayısı ve erik bulunmaktadır.
- Basur hastalarının beslenmelerinde mutlaka olması gereken sebzeler içeresinde ise kıvırcık marul, domates, kereviz, salatalık, maydanoz, yeşil biber, mantar ve soğan yer almaktadır.
Basur (hemoroid) minderi nedir?
Çörek şeklinde olan hemoroid yastıkları, hemoroid hastaları tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Ancak çoğu hasta için hemoroid minderi kullanmak doğru karar olmamaktadır. Çünkü hemoroid minderleri yeterince destekte bulunamaz. Bu yastıklar kısa süre için iltihaplı hemoroidleri olan hastaların ağrı ve kaşıntısını hafifletse de dinlenmek için tam desteğin sağlanacağı kanepe ve yatakların tercih edilmesi gerekmektedir.
Hemoroid yastık çeşitleri
En yaygın kullanılan hemoroid yastığı çeşidi çörek şeklinde olanlarıdır. O harfine benzeyen ve ortası boş olan bu yastıklar halka yastık olarak da adlandırılmaktadır. Bu yastıkların amacı hastaların hemoroid bölgesinin basıdan uzaklaşmasını ve bu sayede hastaların rahatlamasıdır. Ortalarının boş olmasından dolayı hemoroid bölgesi boş kalır. Ancak çevresindeki yastık dokusu kalçanın yeterince desteklenmesini sağlamaz.
Çörek şeklindeki yastıkların dışında normal yastıklara benzeyen hemoroid yastıkları da bulunmaktadır. Bu yastıklar hemoroid bölgesini nazikçe destekler ve çörek yastıklara göre daha iyi bir destek sağlar. Ancak kanepe ya da yatak gibi yumuşak düzeylerde yeterince verimli değildir.
Kimler hemoroid yastığı kullanmamalıdır?
Hemoroid yastıkları bazı hastalar için rahatlama sağlayabilir. Ancak tüm hemoroid hastaları için önerilmemektedir. Özellikle basur sarkması varsa hastaların uzun vadede daha fazla sorun yaşamasına neden olmaktadır. Yastık kullanımı sonrasında iyileşme süreci daha uzun sürmektedir.
Basur (hemoroid) kendiliğinden geçer mi?
Hemoroid genellikle herhangi bir tedavi gerektirmeyen ve kendiliğinde geçen bir sağlık sorunu olmaktadır. Hemoroide bağlı olarak görülen kanama ve ağrı bir hafta kadar sürebilir. Bu belirtilerin yaşanması durumunda aşağıda bahsedilen yöntemler denenebilir.
- Etkilenen bölgeye hidrokortizon ve lidokain içeren ve reçetesiz olarak da satılan kremler uygulanabilir.
- Daha fazla su tüketimi önerilir.
- Diyet yolu ile lif tüketiminin arttırılması gerekir. Bunun için gün içerisinde en az 35 gr lif tüketilmesi önerilmektedir.
- Günde 10- 20 dakika ılık oturma banyosu uygulanabilir.
- Ağrı ve iltihabın giderilmesi için steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar kullanılabilir.
- Dışkılamadan sonra anüs temizlenirken sert darbelerden kaçının. Bunun için ıslak mendil kullanılması ya da suyla yıkanması önerilmektedir.
Basur (hemoroid) patlaması nedir?
Hemoroidin içerisinde kan pıhtısının oluşması durumunda iç basınç artar ve tromboze olur. Bu aşırı basınç kan pıhtısının patlamasına ve hastaların ciddi bir ağrı yaşamasına neden olmaktadır.
Hemoroid patlaması bağırsak hareketleri sonucunda parlak kırmızı kanın ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu duruma rüptüre hemoroidi adı da verilmektedir. Basur patlamasının belirtileri ise şunlar olmaktadır:
- Anüs çevresinde şiddetli ağrı, şişkinlik ve tahriş
- Anal açıklıkta ele gelen ağrılı şişlik
- Kalıcı rektal kanama
Hemoroid ve anal fissür arasındaki fark
Hem hemoroid hem de anal fissür ağrı ve kaşıntı gibi benzer belirtilere sahip olsalar da birbirinden farklı iki sorundur. Şişmiş damarlar hemoroide sebep olurken, anal fissür ise anüs astarındaki yırtıklar nedeni ile oluşmaktadır.
Başka hangi koşullar hemoroid semptomlarına benzer semptomlar gösterirler?
Bazı gastrointestinal bozukluklar hemoroide görülen belirtilerin görülmesine neden olabilmektedir. Bu sorunların bir kısmı son derece tehlikeli ve hayati tehlike oluşturabilecek sorunlar olmaktadır. Kanama ve diğer hemoroid belirtilerine benzer belirtiler gösterebilecek diğer sağlık sorunlarının içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Kolon kanseri
- Ülseratif kolit
- Crohn hastalığı