Safra Kesesi İltihabı

Safra karaciğerin altında yer alan ve armuta benzeyen bir şekle sahip olan bir organımızdır. Safra kesesinin vücuttaki rolü ise karaciğerde üretilen safranın toplanmasını ve daha sonrasında bu sıvının bağırsaklara iletilmesini sağlamaktadır. Bunun yanında yağların ve yağda eriyen vitaminlerin emilimini de sağlar. Safra kesesi iltihabı genellikle safra kesesi taşları sebebiyle meydana gelmekle birlikte safra kesesi taşı olmayan kişilerde de görülmektedir. Fosseptik’in tıkanması sonucunda oluşan safra kesesi iltihabı kendi içerisinde ikiye ayrılmaktadır. Safra kesesi iltihabının tedavi edilmemesi durumunda ise safra kesesi küçülerek fonksiyonlarını yerine getiremez hale gelir. Diğer bir yandan sürekli olarak safra salgılanması da eforun artmasına neden olur.

Safra Kesesi İltihabı Nedir?

Safra kesesi iltihabı safra kesesi taşları ya da başka sebepler ile safra kesesinin tıkanması dolayısıyla oluşmaktadır. Genellikle karın ağrısı ile ilk belirtilerini veren safra kesesi iltihabı diğer hastalıklar ile benzer belirtiler gösterdiği için ultrason görüntülenmesi önem kazanmaktadır.

Safra kesesi iltihabı sonucunda safra kesesi sürekli olarak büyüme gösterir. Özellikle yemek yedikten sonra hastalarda gaz ve şişkinlik görülmektedir.

Safra Kesesi İltihabı Belirtileri

Safra kesesi iltihabının neden olduğu belirtilerin iyi bir şekilde tanımlanması tanı alma aşamasında son derece önemli olmaktadır. Safra kesesi iltihabının ilk belirtileri hemogram değerlerinde kendisini göstermektedir. Daha sonrasında diğer patolojiler ile tanı koyulmasını sağlar. Safra kesesi iltihabı olan hastaların uzmanlara başvurdukları sırasında en çok belirttikleri şikayetler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Dışkı renginde görülen belirgin değişiklik
• Üst sağ abdomen bölgesinde yaygın ağrı
• Ağrı hissedilen bölgede belirgin sertlik
• Yemeklerden sonra kusma
• Baş dönemsi
• Fazla yemek yedikten sonra hazımsızlık
• İştah azalması
• Ateş
• Karın ağrısı
• Sarılık
• Sırt ağrısı
• Yorgunluk
• Sağ omuzda ağrı
• Karın üzerinde hassasiyet
• Sarı gözler
• Üşüme ve titreme
• Karında şişlik

Safra Kesesi İltihabı Nedenleri

Safra kesesi iltihabı farklı nedenler ile ortaya çıkmaktadır. En sık görülen sebebi ise safra kesesi taşlarının tıkanıklık yaratmasıdır. Safra kesesinde biriken safranın görevi sindirim sisteminin yağları parçalamasını sağlamaktır. Ancak herhangi bir sebepten dolayı safra kesesi kanalı tıkanırsa sıvı safra kesesinde birikir ve safra kesesi duvarını tahriş eder. Bu tahriş de iltihabın oluşmasına neden olur.

Tümör Oluşumu

Safra kesesinde oluşan tümörler safra kanalının tıkanmasına neden olabilmektedir. Kanalın tıkanması ise iltihabın oluşmasını tetikler.

Yaralanmalar

Hastaların safra keselerine aldığı yaralanma ya da darbeler sonucunda safra kesesinin bükülmesi söz konusu olmaktadır. Bu şekil değişikliği ise safra kanalının tıkanmasına ve doğal olarak safra kesesi iltihabının oluşmasına neden olabilmektedir.

Enfeksiyon

Safra kesesinin yeterince kanlanmaması da safra kesesi iltihabına neden olmaktadır. Bu sebeple de gebelik, obezite, diyabet ve ani kilo kayıpları sonucunda safra kesesi iltihabı görülmektedir. Bunun yanında AIDS ya da diğer viral enfeksiyonlar safra kesesi iltihabının tetiklenmesinde rol oynamaktadır.

Diğer Sebepler

Bunların yanında safra kesesini besleyen kan damarlarında yaşanan sorunlar, karaciğer hastalıkları, bağırsak hastalıkları, mide rahatsızlıkları, kalp hastalıkları, Böbrek hastalıkları, regl olmak, iştahsızlık, üşütmek, stres, yorgunluk ve histeri de safra kesesi iltihabına neden olabilmektedir.

Safra Kesesi İltihabının Komplikasyonları

• Safranın safra kesesinde birikmesi safranın enfekte olmasına ve dolayısıyla da safra kesesi iltihabına neden olmaktadır.
  
  
• Safra kesesi iltihabının tedavi edilmemesi durumunda ise safra kesesi dokusunun ölmesi söz konusu olmaktadır. Bu durum da safra kesesinin yırtılmasına veya patlamasına neden olur. Bu komplikasyon özellikle şeker hastalarında, tedavisini geciktirenlerde ve yaşlılarda sıklıkla ortaya çıkmaktadır.
  
  
• Safra kesesinde oluşan yırtıklar safra kesesi dokusunun ölmesinden kaynaklanabileceği gibi safra kesesinin şişmesinden dolayı da oluşabilmektedir.

Safra Kesesi İltihabı Nasıl Önlenir?

Safra kesesi iltihabının oluşmasının önüne geçmek için hızlı bir şekilde kilo vermekten kaçınılması gerekmektedir. Ayrıca ideal kilonun korunması da safra kesesi taşı oluşumunun önüne geçeceği için safra kesesi iltihabının önlenmesinde önemli bir faktördür. Sağlıklı bir beslenme düzenine geçmek de safra  kesesi iltihabının önlenmesinde önemli bir adımdır. Özellikle yüksek yağ oranının yanı sıra düşük lif değerlerine sahip olan beslenme düzenini terk edilmesi gerekmektedir.

Safra kesesi İltihabı Nasıl Teşhis Edilir?

Safra kesesi iltihabının teşhis edilebilmesi için öncelikle hekiminize şikayetlerinizi detaylı bir şekilde bildirmeniz gerekmektedir. Daha sonrasında hekiminiz safra kesesi iltihabınızı kesin olarak teşhis etmek için bazı kan tahlillerinden ve görüntüleme yöntemlerinden yararlanacaktır.

Kan Testleri

Hekimler kandaki enfeksiyon seviyesini görebilmek için kan tahlili istemektedir. Bu testler aynı zamanda karaciğer fonksiyonlarının değerlendirilmesi açısından önemli olmaktadır.

Görüntüleme Yöntemleri

Safra kesesinde herhangi bir taş oluşumunun olup olmadığının görüntülenebilmesi için ultrason, endoskopik ultrason ya da BT taraması uygulayabilmektedir.

Safranın Vücuttaki Seyrini Gösteren Tarama

HIDA taraması safra kanalından safranın ilerlemesini gösteren bir tarama olmaktadır. Bunun için safra üreten hücrelere radyoaktif boya enjekte edilir ve bu sayede safra akışı izlenebilir. 

Safra Kesesi İltihabı Tedavisi

Safra kesesi iltihabının tedavisinde farklı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu yöntemlerden bir kısmı safra kesesi iltihabı oluşmasına neden olan etmenlere yönelik uygulanmaktadır.

Oruç

Safra kesesi iltihabı nedeniyle safra kesesi üzerinde oluşan stresin azaltılması amacıyla hastalara oruç önerilmektedir. Hastalar geçici bir süre yemek yemedikleri ve sıvı tüketmedikleri bu süreye de geçici oruç denilmektedir.

Serum

Damar yolu aracılığı ile hastalara sıvı vererek hastaların safra kesesi iltihabı sebebiyle sıvı kaybı yaşamalarının önüne geçilmektedir.

Antibiyotik

Antibiyotik tedavisi safra kesesi iltihabının belirtilerini gidermek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Tedavi sırasında hastalara antibiyotiğin yanı sıra ağrı kesici ilaçlar ve sıvı takviyesi de yapılmaktadır. Ne yazık ki modern tıpta safra kesesi iltihabının tekrar etmesini engelleyecek herhangi bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır.

Safra Kesesi Tıkayan Etmenin Alınması

Safra kanalının tıkanmasına neden olan tümör ya da taşların alınması da safra kesesi iltihabı tedavisinin önemli bir parçası olmaktadır. Ancak uygulanan bu operasyonlardan sonra özellikle safra taşları tekrarlayabilmektedir.

Safra kesesi iltihabı sepsise neden olabilmektedir. Bu durumda hastaların vakit kaybetmeden yoğun bakıma alınmaları gerekir.

Safra Kesesinin Alınması

Safra kesesi iltihabının kesin olarak tedavi edilmesini ve daha sonrasında tekrarlamamasını sağlayan tek yöntem safra kesesinin alındığı cerrahi operasyonlar olmaktadır. Günümüz tıbbında gelişmiş yöntemler sayesinde safra kesesi birkaç küçük kesik ile çıkartılabilmektedir.

Safra kesesi iltihabı öldürür mü?

Safra kesesi iltihabı ciddi bir sağlık sorunudur. Bu sebeple de belirtilerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve tedaviye başlaması gerekir. Tedavinin yapılmaması hastaların hayati tehlike ile karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır.

Safra kesesi iltihabının bu kadar ciddi bir klinik tablo sergilemesine neden olan bazı sağlık durumları bulunmaktadır. Bu sağlık durumları içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Safra kesesinde görülen iltihap safra kesesi kanalının tıkanmasına neden olmaktadır. Sara akışının durması da safra kesesinin şişmesi hatta patlamasına neden olur.
  
  
• Safra kesesi iltihabının tedavi edilmemesi safra kesesinin canlılığını yitirmesine neden olmaktadır. Bu durum da safra kesesinin çürümesine ve nekroz adı verilen patlamaya neden olmaktadır. Bu durum iltihabın tüm vücuda yayılmasına neden olur.
  
  
• Safra kesesi iltihabı safra kanalında da iltihaplanma olmasına neden olabilir.
  
  
• Son olarak safra kesesi iltihabı pankreasın da etkilenmesine ve pankreatit adı verilen ciddi bir hastalığın yaşanmasına neden olmaktadır.

Safra kesesi iltihabına iyi gelen besinler nelerdir?

Diğer safra kesesi hastalıklarında olduğu gibi safra kesesi iltihabında da beslenmeye dikkat edilmesi gerekmektedir. Genel olarak hastaların beslenmelerinde dikkat etmeleri gereken unsurlar içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• Yiyeceklerin yavaş bir şekilde çiğnenmesi
• Yiyeceklerin iyi bir şekilde çiğnenmesi
• Yiyeceklerin çok sıcak ya da soğuk olmaması gerekir
• Günde 6 öğün beslenilmesi ve porsiyonların küçük olması önerilir.
• Et suyu ve et suyu ile yapılan besinlerden uzak durulması gerekir.
• Sakız çiğnenmemelidir.
• Sigara kullanılmamalıdır.
• Hastaya gaz yapan besinler tüketilmemelidir. 

Bu genel kuralların yanında hastaların besin gruplarına göre hastalara tüketmeleri ya da tüketmemeleri tavsiye edilen besinler şunlar olmaktadır.

İçecekler

Safra kesesi iltihabı olan hastaların tüketebileceği içecekler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Süt
• Salep
• Muzlu süt
• Ihlamur
• Ayran
• Adaçayı
• Açık çay

Hastaların tüketmemeleri gereken yiyecekler içerisinde şunlar yer alır.

• Koyu çay
• Maden suyu ve sodası
• Kahve
• Alkollü içecekler
• Hazır kahve
• Hazır meyve suları
• Sütlü kakao
• Gazlı içecekler
• Limonata

Et ve kümes hayvanları

Safra kesesi iltihabı olan hastaların tüketebilecekleri kırmızı et ve kümes hayvanları içerisinde şunlar yer almaktadır. Bu besinlerin haşlama, fırınlama ya da ızgara olarak pişirilmesi gerekir.

• Kırmızı et
• Tavuk
• Balık
• Hindi
• Karaciğer
• Beyin
• Böbrek
• Dil
• Dalak
• Yürek

Hastaların kırmızı et ve kümes hayvanlarının etlerini kızartma yaparak tüketmemeleri gerekmektedir. Bunun yanında hastaların beslenmelerinden çıkarmaları gereken besinler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Kavurma etler
• Sucuk
• Pastırma
• Salam
• Sosis
• Salamura balık

Yumurta ve peynir

Safra kesesi iltihabı olan hastaların tüketmeleri uygun olan besinler içerisinde şunlar yer almaktadır. 

• Haşlanmış yumurta
• Rafadan yumurta
• Beyaz peynir
• Kaşar peyniri
• Dil peyniri
• Gravyer peynir

Safra kesesi iltihabı olan hastaların yumurtalarını ve peynirlerini kızartmamaları gerekir.

Yağlar

Safra kesesi iltihabı olan hastaların yemeklerini hazırlarken bitkisel sıvı yağlar ile zeytinyağı ya da tereyağını eşit miktarda karıştırılması gerekir. 

Çorbalar

Safra kesesi hastaların tercih edecekleri çorbaların et suyu ile yapılmaması gerekir. Bunun yanında kuru baklagil çorbaları, acılı tarhana çorbası ve hazır çorba tüketmemeleri de gerekmektedir. Hastaların tüketebileceği çorbalar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Domates çorbası
• Süzgeçten geçirilmiş sebze çorbası
• Buğday, pirinç, bezelye, mercimek unu ile hazırlanan yayla ve şehriye çorbaları
• Acısız tarhana

Tahıl ve kuru baklagiller

Safra kesesi iltihabı olan hastaların tüketebilecekleri tahıl ve kuru baklagil grubu içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Beyaz ekmek
• Sade kraker
• Bisküvi
• Peksimet
• Sade şekerli kuru pasta
• Sade şekerli kekler
• Fırında pişirilmiş yufka böreği
• Pirinç
• Makarna
• İrmik
• Kuskus
• Erişte
• Şehriye

Hastaların tüketmemesi gereken besinler içerisinde ise şunlar yer almaktadır. 

• Çeşnilendirilmiş kraker ve bisküviler
• Bütün kuru baklagiller
• Mısır
• Bulgur
• Yarma
• Kepekli undan yapılan yiyecekler

Çeşni verici yiyecekler

Yemeklerin lezzetlenmesini sağlayan yiyecekler çeşni verici yiyecekler denmektedir. Bu yiyeceklerin içerisinde hastaların tüketebilecekleri içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Un, süt ve tuzdan yapılan soslar
• Hindistan cevizi
• Nane
• Kekik 
• Tarçın

Hastaların tüketmemeleri gereken çeşni verici yiyecekler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Serbest bırakılan dışında kalan tüm baharatlar
• Et suyu
• Salamuralar
• Turşu
• Sirke
• Ketçap
• Hardal
• Sarımsak
• Çemen
• Zeytin
• Kuruyemişler
• Limon tuzu
• Kurutulmuş meyveler (çiğ olarak)

Sebzeler

Sebzeler her ne kadar sağlıklı olsalar da safra kesesi iltihabı olan kişilerin tercih edecekleri sebzelerde de sınırlandırmalar bulunmaktadır. Bunun içerisinde hastaların tüketimine uygun olan sebzeler şunlar olmaktadır.

• İyi pişirilmiş soğan
• Havuç
• Taze fasulye
• Bezelye
• Ispanak
• Kabak
• Semiz otu
• Pazı
• Patates
• Havuç suyu
• Domates suyu

Hastaların tüketmemesi gereken sebzeler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Diğer bütün sebzeler
• Kızartması yapılan sebzeler yasak listesinde olmasa dahi tüketilmemelidir.
• Cips
• Patates kızartması

Meyve ve meyve suları

Safra kesesi iltihabı olan hastalar ekşi olmayan tüm taze meyve ve sulandırılmak kaydı ile meyve sularını tüketebilirler. Ancak meyve sularının yemekten sonra tüketilmesi önerilmektedir.

Şeftali, elma, kırmızı erik ve kayısı ise kabuksuz olarak komposta şeklinde tüketilebilir.

Bunların yanında muz, tatlı elma, kayısı, çekirdeksiz üzüm, şeftali ve tatlı kiraz da tüketilebilir.

Bunların dışında kalan komposta ve meyvelerin ise tüketilmemesi gerekmektedir.

Tatlılar

Hastaların tüketmesi mümkün olan tatlılar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Pekmez
• Reçel
• Bal
• Akide şekeri
• Sade lokum
• Sütlaç
• Muhallebi
• Krema
• Tavuk göğsü
• Jöle
• Pelte
• Fırında pişen hamur tatlıları

Hastaların tüketmemeleri gereken tatlılar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Baharat ya dayasak meyveler ile yapılmış tatlılar
• Kızartılmış hamur tatlıları
• Tahin
• Çikolata
• Kek
• Pasta
• Kakaolu tatlılar
• Dondurma