Lenf Bezi Büyümesi (Lenfadenopati)

Ara 15, 2023

KISA YOL

Lenf bezi büyümesi (lenfadenopati) nedir?

Bağışıklık sisteminin önemli bir bileşeni olan lenf bezleri vücudun çeşitli bölgelerine yayılım göstermektedir. Çeşitli patojenlerin hastalıklara yol açmadan vücuttan uzaklaştırılmasını sağlayan lenf bezleri aynı zamanda lenf düğümleri olarak da adlandırılmaktadır. Genellikle bakteri ve virüs kaynaklı olarak boyutlarında büyüme görülen lenf bezi şişmesi yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Genel olarak baş- boyun, kasık ve koltuk altı bölgesinde görülmektedir. Lenf bezi şişmesi nadir olsa da kanser hastalıkları belirtisi de olabilmektedir.

Lenf bezi büyümesi (lenfadenopati) tanı kriterleri

Lenf bezi büyümesinin tanı aşamaları içerisinde ilk sırada hastalık öyküsü bulunmaktadır. Hastada görülen belirtilerin ne zaman başladığı, hangi incelemelerin yapıldığı ve ne tür ilaçların kullanıldığı gibi ayrıntılar doktor tarafından sorgulanır. Bunun yanında doktorun uygulamış olduğu fiziki muayene de son derece önemlidir.

Bu muayene sırasında lenf bezlerinin 2 taraflı şişip şişmediği, ağrı bulunup bulunmadığı, simetrik olup olmadığı, dokusu ve kızarıklık varlığı gibi bulgular göz önüne alınmaktadır. Tanının desteklenmesi için kan sayımı gibi çeşitli laboratuvar testlerinin yanı sıra radyolojik tetkiklerden de yararlanılmaktadır. Bunların yanında uzmanının gerekli görmesi halinde lenf nodu biyopsisi de uygulanabilmektedir.

Biyopsi gerekliliğine karar verebilmek için aşağıdaki kriterlerin göz önüne alınması gerekmektedir. Bir hastanın bu kriterleri taşıması mutlak suretle biyopsi alınması gerektirmemektedir. Özel durumlar biyopsi örneğinin alınıp alınmayacağı konusunda doktorlara yol göstermektedir. genel olarak biyopsi alınması gereken hastanın özellikleri içerisinde şunlar yer alır.

Lenf bezlerinin 4- 8 hafta içerisinde küçülmemesi ya da büyümeye devam etmesi
Lenf nodülü boyutlarının sınırların üstünde olması
Yapılan laboratuvar testlerinin hastalığın nedenini ortaya çıkarmada yetersiz olması

Lenf bezi büyümesi (lenfadenopati) nedenleri

Lenf bezlerinin şişmesinin temel nedeni bölgesel olarak iltihaplanmasıdır. Bu iltihaplanmanın neden olabilecek birçok farklı faktör bulunmaktadır. Bunun yanında lenf bezi hücrelerinin anormal bir şekilde çoğalarak tümörleşmesi de lenf bezinin şişmesine neden olmaktadır.

Bunların yanında kanser hücrelerinin lenf bezlerine metastaz yapması da lenf düğümünün şişmesine neden olmaktadır. Lenf bezlerinin şişmesine neden olan etmenler içerisinde sıklıkla şunlar yer almaktadır.

Enfeksiyon

Lenf bezi büyümesinin en sık görülen sebebi enfeksiyon hastalıklarıdır. Bu hastalıklar içerisinde en sık görülenler ise şunlar olmaktadır.

Bademcik iltihabı
Kulak enfeksiyonu
Diş apnesi
Yara enfeksiyonları
Difteri
Tüberküloz
Gonore
A grubu streptokoklar veya staphylococcus aureusun neden olduğu Piyojenik lenfadenit
Sifiliz
Şarbon
A grubu streptokokların neden olduğu Kızıl hastalığı
Lenfogranuloma venereum
Bruselloz
Granuloma inguinale
Kedi tırmığı hastalığı
Tularemi

Bakteri kaynaklı olan bu hastalıkların tedavisinde çeşitli antibiyotikler kullanılmaktadır. Viral nedenler ile görülen lenf büyümesi nedenleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Herpes virüs enfeksiyonları
CMV mononukleozu (CMV)
Enfeksiyöz mononukleoz (Epstein-Barr Virüsü)
Öpücük hastalığı
Hepatit C
Kızamıkçık (Rubella virüs)
Kızamık (Rubeola virus)

Mantar enfeksiyonlarını içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Cryptococcus enfeksiyonları
Candida enfeksiyonları
Aspergillus enfeksiyonları
Pneumocystis carinii pnömonisi

Lenf bezlerinin büyümesine neden olan parazit enfeksiyonu nedenleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Toksoplazmozis
Trypanosoma enfeksiyonları
Leishmania enfeksiyonları

Bazı kanser türleri ve lenfoproliferatif hastalıklar

Hastalar için en endişe verici nedenlerin başında lenf bezlerinin büyümesinin bazı kanser hastalıklarından dolayı kaynaklanmasıdır. Kansere bağlı olarak lenf bezlerinin büyümesi durumunda genellikle hastalar ilgili lenf bölgesinde ele gelen bir şişlik şikayeti ile doktorlara başvurmaktadır.

Lenf bezi büyümesine neden olan kanser türleri ve lenfoproliferatif hastalıklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Kikuchi's hastalığı
Kanser metastazları
Rosai -Dorfman hastalığı
Akut ve Kronik Lösemiler
Non Hodgkin Lenfomalar (NHL)
Castleman's hastalığı
Hodgkin Lenfoma

Kafa derisi hastalıkları

Kafa derisinin etkilenmesine neden olan hastalıkların bir kısmı son derece bulaşıcı olmaktadır. Bu sebeple de hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gerekir. Bu hastalıkların içerisinde ise şunlar yer alır.

Saçkıran
Saç biti
Kafa derisi sedefi
Saç derisi impetigo hastalığı

Otoimmün hastalıklar

Bağışıklık sisteminin kişinin sağlıklı dokularına saldırması ile ortay çıkan hastalıklar lenf bezi büyümesine neden olan faktörlerin içerisinde yer almaktadır. Bu hastalıkların içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Sistemik lupus eritematozus (kelebek hastalığı olarak da bilinmektedir)
Amiloidoz
Sarkoidoz
Romatoid artrit
Sjögren Sendromu

Lenf bezi büyümesi (lenfadenopati) belirtileri

Lenf bezi büyümesi sıklıkla görülen ve genellikle zararsız olarak kabul edilen bir durumdur. Lenf bezi büyümelerinde görülen genel belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Lenf düğümlerinde şişme
Lenf düğümlerinde ağrı ve hassasiyet
Lenf düğümlerinde bezelye ya da daha büyük boyutta yumru
Lenf düğümlerinin sabit ve sert olması
Lenf düğümlerinin hızlı bir şekilde büyümesi
Bazı üst solunum yolları belirtileri
Yorgunluk
Halsizlik
Yüksek ateş
Açıklanamayan kilo kaybı
Gece terlemesi
Titreme
Birden ortaya çıkması
Cilt yüzeyinde kızarıklık olması
Lenf nodülünün yumuşak olması
Hastanın yaşının 40 yaş üzerinde olması durumunda kanser şüphesiyle yaklaşılması gerekmektedir.
Lenf bezinin cilde yapışık gibi olması
Birbirine yapışık gibi duran, lastik kıvamında, birden fazla lenf grubunun var olması

Lenf bezi büyümesi (lenfadenopati) tedavi yöntemleri

Lenf bezi büyümelerinde uygulanacak tedavim durumun oluşmasına neden olan etmene göre değişiklik göstermektedir. Bu sebeple de lenf bezi boyutlarının küçülmesine yönelik herhangi bir tedavi yöntemi uygulanmaz. Neden olan hastalığın tedavi edilmesi sayesinde lenf bezi de normal boyutlarına geri döner.

Antibiyotik tedavisi

Bakteriyel kaynaklı enfeksiyonların neden olduğu lenf bezi büyümelerinde antibiyotik tedavisi uygulanmaktadır.

Antifungal tedavi

Lenf bezlerinin mantar kaynaklı hastalıklar nedeni ile şişmesi durumunda antifungal tedavi uygulanmaktadır. Antifungal tedavi eden kafa derisi hastalıklarında da yararlanılmaktadır.

Bağışıklık baskılayıcı

Lenf bezlerinin otoimmün hastalık sebebi ile şişmesi durumunda bağışıklık sisteminin baskılanmasına sağlayan tedavilerden yardım alınmaktadır.

Kanser tedavisi

Kanserin neden olduğu lenf bezi büyümelerinde tedavi farklı şekillerde planlanabilmektedir. Tedavinin planlanmasında kanser türünün ve evresinin önemi büyüktür. Kanser tedavisinde genellikle cerrahi operasyonlar, radyoterapi, kemoterapi ve çeşitli akıllı ilaçlar kullanılmaktadır.

Alternatif tedaviler

Lenf bezi büyümelerinin nedenleri genellikle soğuk algınlığı ve grip gibi hafif seyreden hastalıklar nedeniyle görülmesinden dolayı medikal tedavilerinin yanı sıra evde uygulanabilecek bazı yöntemler de lenf bezleri boyutlarının normale dönmesine yardımcı olabilmektedir. Bu yöntemlerin içerisinde istirahat, bol sıvı tüketimi, mineral ve vitamin takviyeleri bulunmaktadır.

Lenf bezi büyümesi (lenfadenopati) vücudun hangi bölümlerinde görülür?

Lenf bezleri vücudun her bölgesini yayılmış durumdadır. Ancak lenf nodüllerinin önemli bir kısmı boyun bölgesinde yer almaktadır. Lenf bezlerinin yoğunlaştığı bölgeler içerisinde şunlar yer almaktadır.

Boyun bölgesi
Çene altı
Boynun iki tarafı, servikal, supraklavikuler
Kulak önü ve arkası
Koltuk altı
Boyun arka tarafı, oksipital vb.
Kasık
Göğüs boşluğu
Tonsil ve dalak gibi diğer lenfatik organlar
Karın boşluğu
Dizlerin arka kısımları
Dirseklerin ön kısımları

Koltuk altı lenf bezi büyümesi

Lenf bezlerinde şişlik ve yumru gibi oluşumların önemli bir kısmı normal olarak kabul edilir. Bu sebeple de herhangi bir soruna neden olmaz. Bunlar tipik olarak kendi kendine iyileşebilir ve yaygın olarak görülen enfeksiyonlardan oluşmaktadır.

Bunun yanında koltuk altı bezlerinin büyümesi meme kanseri gibi çok daha ciddi durumların habercisi de olabilir. Koltuk altındaki lenf bezlerinin büyümesinin en sık görülen nedenleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Viral nedenler

Viral nedenler ile ortaya çıkan lenf bezi büyümelerinde şişmiş lenf nodları genellikle hassas ve kızarık olmaktadır. Bunun yanında bazı virüsler lenf nodlarında büyümenin yanı sıra herhangi bir belirtiye neden olmaz. Koltuk altındaki lenf nodlarının büyümesine neden olan viral enfeksiyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

HIV
Varisella Zoster Virüsü (su çiçeğine sebep olan virüs)
Mumps (Kabakulak)
Measles (Kızamık)
Rubella (Kızamıkçık)

İnfluenza

Grip olarak da adlandırılan enflüanza, lenf bezlerinin şişmesine neden olan ve influenza virüsleri nedeniyle görülen solunum yolu enfeksiyonu olmaktadır. Diğer sorunum yolu enfeksiyonuna neden olan virüsler ile aynı belirtilere sahip olurlar. Ancak diğer solunum yolu enfeksiyonlarına göre belirtiler çok daha şiddetli bir şekilde yaşanabilir.

Enfeksiyöz mononükleoz

Beze humması olarak da adlandırılan enfeksiyöz mononükleoz da viral kaynaklı enfeksiyonlar içerisinde yer almaktadır. Sadece koltuk altındaki lenf bezlerinin değil aynı zamanda boyundaki lenf bezlerinin de şişmesine neden olur.

Hastalığın neden olduğu belirtiler genellikle 2- 4 hafta içerisinde iyileşir. Bu süreç içerisinde hastaların bol sıvı tüketimine ve dinlenmeye dikkat etmeleri gerekir gerekli olması halinde reçetesiz satılan ağrı kesiciler kullanılabilir.

Bakteriyel sebepler

Bakteri kaynaklı olarak görülen hastalıklar da koltukaltı lenf bezlerinin büyümesine neden olmaktadır. Bakteri kaynaklı bu hastalıkların içerisinde selülit de yer almaktadır. Bunun yanında tüberküloz, frengi ve klamidya gibi hastalıklar da koltuk altındaki lenf bezlerinin büyümesine neden olmaktadır.

Lyme hastalığı

Kenelerden bulaşan bu hastalığın karakteristik belirtileri içerisinde kene ısırığından 3- 30 gün sonra koltuk altı lenf bezlerinin büyümesi bulunmaktadır. Antibiyotikler ile tedavi edilebilen bir hastalıktır.

Romatoid artrit

Koltuk altındaki lenf bezlerinin büyümesine neden olan bir diğer sebep olan romatoid artrit otoimmün hastalıklar içerisinde yer almaktadır. Bunun sebebi ise bağışıklık sisteminin etkilediği eklemlere yakın pozisyonda yer alan lenf nodullarının sıvı boşaltım aktivitesini etkilemesidir.

Kanser

Bazı vakalarda koltukaltı lenf nodullarının büyümesi çeşitli kanserlerin belirtisi olmaktadır. Bu alandaki lenf bezlerinin büyümesine neden olan iki kanser türü ise meme kanseri ve lenfoma olmaktadır.

Boğazda lenf bezi büyümesi

Boğazda yer alan lenf düğümleri deki büyüme en sık gözlemlenen lenf büyümesi olmaktadır. Boynun her iki tarafında da yer alan lenf düğümlerinin sayısı yaklaşık olarak 200 adet olmaktadır. Normal şartlarda 1- 1,5 mm boyutları olan boyun lenf bezleri bakteriyel ve viral hastalıkların yanı sıra romatizmal hastalıklar, Hodgkin sendromu ya da kanser sebebi ile de büyüyebilmektedir.

Yetişkinlerin boyunlarında yer alan lenf bezlerinin boyutlarının 1 santimetreye ulaşması normal olarak kabul edilmektedir. Ancak 1 santimetrenin üzerinde olan lenf bezi büyümelerinin mutlak suretle uzman kontrolünden geçmesi gerekir. Çocukların boyundaki lenf bezlerinin büyümesi ise genellikle basit hastalıklardan kaynaklanmaktadır.

Çocuklarda boyun lenf bezlerinin büyümesinin nedenleri içerisinde şunlar yer almaktadır.

Üst solunum yolları enfeksiyonları
Kulak enfeksiyonları
Diş enfeksiyonları

Sol boyundaki lenf bezlerinin büyümesi

Boyundaki lenf bezleri genellikle simetrik bir şekilde büyüme gösterir. Ancak bazı hastalıklarda lenf bezlerinin tek taraflı büyümesi söz konusu olmaktadır. Boynun sol tarafındaki lenf bezlerinin büyümesinin nedenleri içerisinde ise Hodgking sendromu ve lenfoma bulunmaktadır.

Karında lenf bezi büyümesi

Diğer bölgelerde yer alan lenf düğümlerinin aksine karın bölgesinde yer alan lenf nodullarının büyümesi genellikle fark edilmez. Bu sebeple de genellikle çeşitli görüntüleme yöntemleri ile tesadüfen fark edilir.

Bağırsağın omurgaya yakın olan kısmında yer alan lenf düğümleri tüberküloz gibi bir enfeksiyon sebebi ile ya da kanser gibi bir sebeple büyüyebilmektedir. Korkulanın aksine karındaki lenf düğümlerinin büyümesine nadir olarak kanser sebep olmaktadır.

Karındaki lenflerinin büyümesinin nedenleri

Karında yer alan lenflerin büyümesinin birinci ve ikincil olarak ikiye ayrılmaktadır. Birincil nedenler direkt olarak lenf düğümlerinin etkilenmesine neden olan hasatlıklar nedeni ile görülmektedir. Bu durumların içerisinde ise şunlar yer alır.

Tüberküloz gibi enfeksiyonlar
Kanser olmayana ancak lenf düğümlerinin aşırı büyümesine neden olan Castleman hastalığı gibi nadir durumlar
Sarkoidoz gibi inflamatuar durumlar
Lenf düğümlerinde gelişen veya lenf düğümlerine yayılan kan kanserleri
Lenf düğümlerine yayılan kanserler

Karındaki lenf düğümlerinin büyümesine neden olan ikincil nedenler içerisinde ise şunlar yer almaktadır. Bu nedenler birincil nedenlere göre daha sık görülmektedir.

Pankreas
Böbreküstü bezleri
Böbrekler ve üreter
Yemek borusu
Lenfoma
Testis kanseri

Akciğerde lenf bezi büyümesi

Akciğerlerde bulunan lenf bezlerinin büyümesi diğer lenf bezlerinin büyümesi ile genellikle aynı sebepler ile olmaktadır. Ancak akciğerde yer alan lenf bezlerinin büyümesi Pulmoner sarkoidoz ve kanser gibi seçeneklerin de düşünülmesi gerektiğini gösterir.

Pulmoner sarkoidoz enfeksiyon sebebi ile görülen nadir bir hastalıktır. Birçok organda tutulum görülebilir. Akciğerlerde tutulum göstermesi durumunda ise küçük inflamatuar hücre yığınlarına neden olmaktadır. Granülom olarak adlandırılan bu yapılar akciğerlerin fonksiyonunun engellenmesine neden olabilir. Genellikle kendiliğinden iyileşme eğiliminde olan granülomların iyileşmemesi durumunda sertleşerek akciğer dokusunda yara oluşumuna neden olmaktadır. Bu duruma Pulmoner fibrozis adı verilmektedir.

Akciğer kanseri de akciğerlerdeki lenf düşümlerinin büyümesine neden olabilen ciddi sağlık koşullarından birisi olmaktadır. Özellikle akciğerlerdeki lenf düğümlerine metastaz yapması durumunda görülmektedir.

Bağırsakta lenf bezi büyümesi

Bağırsaklarda yer alan bezlerin büyümesine genellikle mezenterik lenf adenit denen bir durum neden olmaktadır. Bağırsakların etrafında yer alan dokulardaki lenf bezleri virüs, bakteri ya da parazit nedeni ile iltihaplanmasıdır. Hastalarda dehidrasyon ya da mineral kaybına neden olan bu durum nadiren bağırsaklarda apse oluşumuna neden olmaktadır.

Lenf bezi büyümesinin (lenfadenopati) iyileşme süreci

Lenf bezi büyümesinin iyileşme süreci bu duruma neden olan temel hastalığın iyileşme süreci ile paralel bir şekilde hareket etmektedir. Bunun yanında lenf bezlerinin rahatlaması için şu adımlar atılabilir.