Onkoloji nedir?
Tıbbi onkoloji olarak da adlandırılan onkoloji bölümü kanser türlerinin tanı ve tedavisi ile görevli olan bir tıp bilimidir. Onkoloji bölümü sadece kanser hastaları ile değil aynı zamanda kanserin önlenmesi konusunda da uzmandırlar. Bu sebeple de yetki alanlarını içerisinde kanserden koruma, erken tanı, kanser risklerinin belirlenmesi ile kanserin tanı ve tedavisi bulunmaktadır.
Onkoloji ile ilgili durumlar nelerdir?
Onkoloji uzmanlarına onkolog adı verilmektedir ve ilgilendikleri durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
Kanser türleri
Onkoloji bölümü tüm kanser tiplerinin tanı ve tedavisini yapan birimdir. Kanserin tanısında ve tedavisinde farklı disiplinler ile çalışmaktadır.
Kanserin evrelemesi
Kanser tedavisinin en önemli aşaması kanser evresinin doğru bir şekilde belirlenmesidir. Bu sayede uygulanan tedavinin başarı oranı artmaktadır.
Kanser tedavisi
Kanser birçok çeşidi olan bir hastalıktır. Bu sebeple de tedavisinde birçok farklı yöntem kullanılır. Bu yöntemler ayrı ayrı kullanılabileceği gibi kombine bir şekilde de kullanılabilmektedir.
Kanser hastalığının hemen hemen tüm evrelerinde kullanılan ve tedavinin temelini oluşturan tedavi yöntemlerinin başında gelmektedir. Kemoterapi tedavisinde kanserli hücrelerin öldürülmesi amacı ile ilaç kullanılmaktadır.
Kanser radyoterapisi
Yine kanser tedavisinde kullanılan yöntemlerden birisi olmaktadır. Kanserli hücrelerin öldürülebilmesi için radyo frekanslarından yararlanılır.
Kanser cerrahisi
Kanserli doku ya da organların cerrahi yöntemler ile çıkarılmasını sağlayan işlemdir. Kanser tedavisinin başarılı olmasındaki en önemli tedavi yöntemlerinden birisidir.
Kanser immünoterapi
Kanser tedavisinde görece yeni olan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde kanser hücrelerinin öldürülmesi için vücudun bağışıklık sistemi farklı ilaçlar ile uyarılmaktadır.
Hedefe yönelik tedaviler
Kanser hücrelerinin spesifik özelliklerine göre uygulanan tedavilerdir. Kanser tedavi seçenekleri içerisinde en yeni olan tedavi seçeneği olmaktadır.
Bunların yanında onkoloji bölümü kendi içerisinde çeşitli uzmanlıklara ayrılmaktadır. Onkoloji bölümünün alt dalları arasında yer alan bu uzmanlıklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Jinekolojik onkoloji, kadın üreme organlarında görülen kanser vakaları ile ilgilenmektedir.
- Medikal onkoloji ise kemoterapi ilaçları üzerine uzmanlaşmaktadır.
- Pediyatrik onkoloji bölümü çocukluk çağında görülen kanser türleri üzerine uzmanlaşmış olan onkoloji bölümü olmaktadır.
- Radyasyon onkolojisi ise radyoterapi tedavileri üzerine uzmanlaşmaktadır.
- Cerrahi onkoloji bölümü hem tanı konma aşamasında doku örneklerinin alınması hem de kanser tedavisi sırasında uygulanan cerrahi prosedürleri üzerine uzmanlaşmış alandır.
Onkoloji doktorlarının ilgilendiği hastalıklar nelerdir?
Onkoloji bölümüne başvuran hastalarda görülen kanser türleri çeşitlilik göstermektedir. Kanser araştırmaları üzerinde yapılan çalışmalar sayesinde kanser türleri her geçen gün daha spesifik bir sınıflandırmaya sahip olmaktadır. Kanser türlerinin bir kısmı tolumda yoğun bir şekilde görülürken bir kısmı ise nadir olarak görülmektedir. Toplumda yaygın olarak görülen kanser türlerinin içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Meme dokusunda büyüyen kötü huylu tümörlere meme kanseri adı verilmektedir. Kadın kanserleri çerisinde en sık karşılaşılan kanser türü olmaktadır. Hem çevresel hem de genetik faktörlere bağlı olarak meme dokusundaki hücrelerin anormal bir şekilde çoğalması sebebi ile oluşmaktadır. Meme kanserinin tedavisinde immünterapi, hormon tedavisi, ameliyat ve kemoterapi gibi birçok farklı tedavi seçeneği kullanılmaktadır.
Toplumda en sık görülen kanser türlerinden birisi de akciğer kanseri olmaktadır. Sigara kullanımının erkeklerde kadınlara oranla daha fazla olmasından dolayı akciğer kanserinin erkeklerde görülme sıklığı daha fazla olmaktadır. Akciğer kanseri primer olarak görülebileceği gibi başka bir organda görülen kanserin metastaz yapması durumunda da görülmektedir. Akciğer kanserinde kanserli hücre büyümesi genellikle akciğer dokusunun içerisinde olurken nadir olarak akciğer zarında da görülebilmektedir.
Ciltten sonra vücudun en büyük ikinci organı olan karaciğer de kanser riski açısından büyük risk taşıyan organlardan birisi olmaktadır. Ancak primer karaciğer kanseri nadir görülen bir durumdur. Bu sebeple de karaciğerde görülen kanser genellikle başka bir dokudan metastaz yolu ile oluşmaktadır.
Erkekler en sık görülen kanser türü prostat kanseri olmaktadır. Yaş ile birlikte prostatın büyümesi ya da tümörün görülmesi her zaman prostat kanseri anlamını taşımamaktadır. Ancak prostatta görülen tümörün kötü huylu olması durumunda prostat kanseri tanısı konulabilmektedir. Bazı prostat kanseri tedavilerin testosteron hormonu kısıtlamasını yapılması ana tedavi seçeneği olmaktadır.
Mide kanseri de erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülen kanser türlerinden birisi olmaktadır. Mide kanseri midenin herhangi bir dokusunda görülebilir. Risk faktörleri içerisinde yaş, beslenme alışkanlıkları, bakteri enfeksiyonu, tütün ve alkol kullanımı, mide hastalıkları için kullanılan ilaçlar ve anti enflamatuvar ilaç kullanımı gibi faktörler yer almaktadır.
Rahim ağzı kanseri kadın kanserleri içerisinde en sık görülen kanser türlerinden birisi olmaktadır. Ancak son dönemlerde özellikle gelişmiş ülkelerde uygulanan aşı uygulamaları sayesinde görülme sıklığı önemli ölçüde azalmaktadır. Ne var ki gelişmemiş ya da aşı uygulaması gelişmemiş olan ülkelerde rahim ağzı kanserlerinde anlamlı bir düşüş görülmemiştir. Rahim ağzı kanserinin özellikle ilk evrelerinde herhangi bir belirti vermemesinde dolayı taramaların düzenli bir şekilde yapılması önerilmektedir.
Kalın bağırsak kanseri sıklıkla rektuma yakın olan bölgede görülmektedir. Kanser türleri içerisinde en sık görülen 3. kanser türü olmasının yanı sıra özellikle 50 yaşın üzerindeki kişileri etkilemektedir. Bunun yanında kalın bağırsak kanserinin asıl sebebi tam olarak bilinmemektedir. Ancak polip, aile öyküsü ve yaş gibi çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır.
Böbrek kanseri genellik bir böbrekte görülür. Her iki böbrekte de kanser görülmesi son derece nadir karşılaşılan bir durum olmaktadır. Böbrek kanserinin ilk evrelerinde genellikle herhangi bir belirtinin görülmemesinde dolayı bu aşamada tanı alması zordur. Böbrek kanserinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte obezite ve sigara kullanımının görülme riskini arttırdığı bilinmektedir.
Sindirim sisteminin bir parçası olan pankreas aynı zamanda iç organların neredeyse tamamına yakın olan bir organdır. Bu sebeple de pankreasta görülen kanserin metastaz yapma riski son derece yüksek olmaktadır. Pankreasın özelliğinden ve bulunduğu konumdan dolayı hastaların yaşam süreleri üzerinde en etkili olan kanser türlerinden birisi olmaktadır.
Yemek borusu kanseri yemek borusunda görüldüğü yere göre değişik isimler ile anılmaktadır. Yemek borusu kanserinin görüldüğü alan ise tedavi seçeneklerinin belirlenmesinde son derece önemli olmaktadır. Yemek borusu kanserleri genellikle 45 yaşın üzerindeki kişilerde görülmektedir. Bu yaşın altındaki kişilerde nadir olarak görülür.
Melanom cilt kanseri
Vücudun en büyük organı olan deride görülen kanser türlerinden birisidir. Deriye rengini veren pigmentlerin üretilmesinden sorumlu olan hücrelerin anormal bir şekilde çoğalmasından dolayı ortaya çıkan melanom kanseri özellikle korunmasız bir şekilde uzun süre güneş ışınlarına maruz kalan kişilerde görülmektedir.
Melanom olmayan cilt kanser olarak adlandırılan bu kanser türü kendi içerisinde birçok alt türe ayrılmaktadır. En sık görülen türleri ise bazal hücre kanserleri ve yassı hücre kanserleri olmaktadır. Cilt kanserlerinin ilerlemesi son derece yavaştır. Bu sebeple de ortaya çıkmalarından yıllar sonra fark edilirler. Bazı vakalarda ise kanserin ilerleyişi birkaç ay içerisinde hızlı bir şekilde olabilmektedir.
Kadın üreme sisteminin bir parçası olan over aynı zamanda yumurtalık olarak da adlandırılmaktadır. Yumurtalıklar yumurta üretiminin yanı sıra kadın hormonlarının üretilmesi ile de görevlidirler. Menopoz dönemi öncesinde yumurtalıklar yumurtaya dönüşmek üzere içi su dolu kistler üretmektedir. Normal şartlar yumurta üretimi açısından önemli olan bu kistler herhangi bir sorun teşkil etmezler. Ancak bu kistlerin uzun süre yumurtalıkta kalması kanserleşmelerine neden olmaktadır.
Onkoloji bölümüne hangi durumlarda başvurulmalıdır?
Günümüzün en yaygın hastalıklarından birisi olan kanser aynı zamanda hastaların yaşam kaliteleri ve süresi üzerinde en etkili olan hastalıkların başında yer almaktadır. Kanser tedavisinin başarılı bir şekilde sonuçlanabilmesi için de erken evrede tanı alması ve bu evrede tedaviye başlanması en önemli noktayı oluşturmaktadır. Bu sebeple de kişilerin çeşitli belirtileri göz ardı etmeden onkoloji bölümüne başvurmaları son derece önemlidir. Kanser hastalıkları çok çeşitli olsa da görülen ortak belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Vücudun bazı bölgelerinde yumruların ortaya çıkması
- Kan testlerinde hemogram değerlerinin anormal olarak saptanması
- Sürekli olan yorgunluk ve halsizlik
- Şekil ve renk bozukluklarının görülmesi
- Yaraların uzun sürede iyileşmemesi
- Normalde olmayan kanamaların görülmesi
- Geçmeyen öksürük
- Ses kısıklığı